Yangın mevsimi yaklaşırken bir anımsama olur diye.. Tarihteki en büyük yangınlara da, şöyle bir bakalım istedik. Neyse ki, bir sırlama yapmışlar da, işimizi kolaylaştırmışlar…
ABD Chicago’da… 8 Ekim 1871 bir yangın çıktı ve 2 gün sürdü… 300 kişi öldü. 100 bin kişi evsiz kaldı. 17 binden fazla bina yıkıldı…
Aynı zamanda Wisconsin bölgesi Peshtigoda da yangın çıktı… 1 milyon 200 bin dönüm alan yandı. Tarihin en büyük ölümcül yangını dendi. 1.500-2.500 kişi öldü…
Tarihe Büyük Ateş olarak geçen yangın, 1910 yılı yazında çıktı. Washington’un doğusunu ve diğer yerleri etkiledi... Ulusal ormanların büyük kısmının yer aldığı, 3 milyon dönüm arazi kül oldu. Çoğu itfaiyeci 87 kişi öldü…
Liste daha uzayıp gidiyor da… İzmir’in büyük yangını,bu sıralamaya girmiyor !
***
Hrant Dink Vakfı tarafından… 2017 yılında İzmir’de bir konferans düzenlenmişti.
Konusu… “İzmir ve Çevresi : Toplumsal, Ekonomik ve Kültürel Değişimin Yüz Yılı, 1850-1950” idi…
Bu konferansa sunulan bildiriler… aynı adlı bir kitapta toplandı… Bir bildiride tebliğcilerden
Ümit Kurt, başta bilineni söylüyor ve diyor ki…
9 Eylül 1922’de Kemalist milliyetçi güçler Yunan işgalinden kurtardıkları İzmir’e girdi… Dört gün sonra da, büyük bir yangın çıktı. Yangının ilk günü 14 Eylül 1922 günüdür der, devam eder…
Gözümüzden kaçmadıysa eğer…
Tebliğlerde yangının kimlerce ve niçin çıkarıldığından… pek de söz edilmez!
***
Burada da, bir çoğumuzun yakından tanıdığı, geçen yıl kaybettiğimiz rahmetli, Doç.Dr. Oktay Gökdemir devreye girer…
Oktay Hoca, olayı derinlemesine araştırır ve 2007 yılında “ Fransız Kaynaklarının Işığında 1922 İzmir Yangını” başlıklı bir makale yazar…
Yazdığına göre…
İzmir Körfezindeki Fransız gemileri komutanı Amiral Dumesnil raporunda “ Ben İzmir yangınında Türkler’in suçlu olmayacakları kanaatindeyim” demiş ve gerekçelerini de
bir bir sıralamıştır…
İtfaiye Müdürü Sırp asıllı Greskoviç “Bu yangının sorumluluğunun Türkler’e yüklenemeyeceği konusunda önemli belgeler elimizde…” demiştir.
İzmir Amerikan Başkonsolosu da ‘ şehirdeki Amerikalılar’ın çoğunun… yangını Ermeniler çıkardı’ dediğini aktarmıştır…
Daha başka görgü tanıkları da Ermeniler’den söz etmiştir… Yazar Falih Rıfkı Atay da, ‘Ermeni komiteciler şehri tutuşturdular’ demiştir…
Yangın ilk defa Ermeni Kilisesine 100 metre uzaklıktaki bir Ermeni evinden çıktı ama söndürüldü… Kilisenin yanındaki patlayıcı maddeler ateş aldı, yangın çıktı... Basmana ve Soğukçeşme’deki Ermeni evlerinde eş zamanlı yangınlar başladı. Yangını söndürmek isteyen itfaiye erlerine… Ermenilerce ateş edildi !
İzmir’de Fransızca yayınlanan ‘Le Levant’ Gazetesi de olayı benzer içeriklerde yazdı…
Sonuç olarak Oktay Gökdemir Hoca…
Yerli ve yabancı kaynakların büyük çoğunluğu, yangında Türkleri işaret etmemişlerdir...
Artık çatışma kültürü yerine, uzlaşı kültürünü koyup, kundakçı aramaktan vaz geçmeliyiz… Diyor ve barışçıl mesajlar… veriyor !
Burada bir paragraf açmak da gerekiyor…
(Oktay Hoca, barışçıl mesajları veriyor da.
Bir Milletvekili de önceki gün, 1915 Ermeni Soykırımı tanınsın diye Meclise yasa teklifi veriyor. Bir yalanı yasalaştırmak… istiyor!
Hani, İsmail Saymaz’la…Tv.lerde sık sık kavgalı tartışmalar içinde olan, bir parti Genel Başkanı var ya. Milletvekili sanki, yaşarken içimizde öleni de… kendisini de, diriltmeye çalışıyor!)
***
Neyse…
Nobel ödüllü Yunan Şair, Yorgos Seferis… 1900’de Urla’da doğdu. 14 yaşında ailesi ile Atina’ya taşındı. Temmuz ve Ekim 1950’de iki defa İzmir’e geldi, gezdi… “1922’deki büyük yangın sebebiyle İzmir, geçmiş ile olan tüm bağlarını kaybetmiştir” dedi…
Öyleyse eğer doğaldır zira, İzmir’in dörtte üçü yanmış… Tasfiye edilen mübadil taşınmazların bedeli, İzmir’in yeniden inşası için kullanılmıştır. Enkaza dönmüş bir İzmir, ancak 1936’larda Güneşli günlere… dönebilmiştir !
İyi Pazarlar…