Bazı insanları uzaktan takip ve takdir edersiniz. Bugün size değerli çalışması olan Genel Nümizmatik Sözlüğü’nü tanıtacağım arkeolog, müzeci ve yazar Ahmet Semih Tulay da onlardan biri…
Tulay, bilimsel ve aktüel çeşitli dergilerde yüzden fazla bilimsel makale, tanıtım yazısı ile; ulusal ve yerel günlük gazetelerde müzecilik, eski eser konularında köşe yazıları yazdı. Milet Müzesi Yıllığı’nı ve müzecilikle ilgili çok sayıda broşürü yayınladı. TRT dahil kimi televizyon ve radyo kanallarında konuşmacı oldu.
Arkeolojik belgesel filmler yanında çeşitli yayınlara danışmanlık yaptı.
A.Semih Tulay’ın 2005 yılında yazdığı, dekor, kostüm ve müziğini düzenlemiş olduğu “Antik Öyküler” adlı tiyatro oyunu aynı yıl Aydın-Söke, Priene Antik Kenti tiyatrosunda Söke Şehir Tiyatrosu’nca oynandı.
Yine yazdığı “Prieneli Bias ve Milet Öyküleri” adlı oyun 2018-2019 sezonunda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından özel tiyatrolar için seçilen senaryolar arasında yer aldı. Amatör fotoğrafçılıkla ilgilenen Semih Tulay iki de fotoğraf sergisi açmış…
Ne güzel değil mi?
Yetmez. Çalışkan arkadaşımız Aphrodisias (İngilizce, Fransızca, Almanca, İtalyanca. Efe Turizm Yayıncılık, İstanbul, 1988-1989) Aphrodisias Museum Quidance (İngilizce, Fransızca. Odak Ofset, Ankara, 1988) Didyma-Miletus-Priene (İngilizce, Almanca. Hakan Ofset, İzmir, 1995, 1997) Kommagene Nemrut (İngilizce. Türkiye Turing Otomobil Kurumu, İstanbul, 2000) Eski Eser Yağması (Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2007) gibi antik dünyayı bize taşıyan rehberlerin yazarı.
Öykü ve romanları da var: Antik Öyküler (Söke, Cumhuriyet Matbaası, 2004) Antika Anılar (Söke, Cumhuriyet Matbaası, 2007) Miletoslu Aspasia (Arkeolojik Roman. Remzi Kitabevi, İstanbul, 2008) Nannakos’un Gözyaşları (Arkeolojik roman. Remzi kitabevi, İstanbul, 2011) Ege’nin Antik Öyküleri (İlya Yayınevi, İzmir, 2020 16. Baskı) Frigya Öyküleri (Aksam Yayını, Afyonkarahisar, 2014) Höyük Çalınan Hazinelerimiz (Arkeolojik Roman. Tarihçi Kitabevi, İstanbul, 2017) Tanrıçanın Aşkı (Arkeolojik Roman. Lilith Yayınları, İzmir, 2020 5. Baskı) Batı Anadolu’dan Mitolojik Sevgi Öyküleri (Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul,..
Bugün de mutlaka almanızı önerdiğim Sakin Kitap yayını Genel Nümizmatik Sözlüğü’ne şöyle giriş yapmış A. Semih Tulay:
“Bana bir avuç sikke verin, size bir tarih yazayım.” diye güzel bir söz vardır.
Gerçekten de bir sikke iyi incelendiğinde birçok bilgilere sahip bir kitap gibi olduğu görülür. Sikkeler sayesinde o sikkeyi basan devlet ile ilgili olarak tarihi olaylar, savaşlar, zaferler, ekonomik durum, tarım-hayvancılık, sosyal yaşam ve mitoloji gibi birçok konuda bilgi edinmek olanağı vardır.
Hatta dönemin mobilya, giysi ve saç modelleri hakkında ayrıntılı bilgi edinebiliriz. Ancak, bir sikkeyi anlayabilmek için her şeyden önce çok iyi mitolojiyi, yontu sanatını, epigrafi ve tarihi olayları bilmek gerekir. Bu bilgilerle bir sikkeyi doğru ve tam olarak yorumlamak oldukça kolaydır. Çalışma bir sözlük biçiminde olup alfabetik sıra gözetilmiştir. Sözcükler yaygın ve özgün biçimleriyle kullanılmaya çalışılmıştır.
Gerekli yerlerde resimler konarak daha iyi bilgi edinilmesi amaçlanmıştır. Sikke basan kentlerin yeri il, ilçe, köy ve varsa mevki adları olarak yazılmıştır. Kimi yerlerin adları ile değişen eski adları parantez içinde yanında gösterilmiştir. Örnek; İçel-Erdemli-Limonlu Köyü (Limas). Yine de yer adları sıklıkla değiştiği için bu konuda zorluklar yaşanmıştır. Kral, imparator ve padişahların sikkeleri üzerinde yaygın olarak yer alan unvanlarının yazılması ile Osmanlı padişahlarının ise özgün adlarının Ahmet değil de Ahmed olarak yazılmasına özen gösterildi. Ayrıca padişahların saltanat yılları miladi yanında parantez içinde Hicri olarak da verilmiştir.
Özellikle Roma imparatorların sikkelerinde yaygın olarak kullanılan yazılardan örnekler de verilmiştir.
Bu çalışmaya meslek yaşamımın ilk yıllarında Kütahya Müzesi’nde nümizmatik seksiyonunu yürütürken bana faydalı olur düşüncesi ile notlar tutarak başlamıştım. Tuttuğum notları önce geliştirip bir nümizmatik el kitabı biçiminde düşünürken daha sonra sözlüğe dönüştürüp böylece herkese yararlı olur düşüncesi egemen oldu ve sonuçta bu çalışma ortaya çıktı.
Hiçbir iddiası olmayan çalışmamım konuyla ilgili herkese yararlı olmasını diliyorum.
***
İyi bir iş çıkarmış Ahmet Semih Tulay.