Yaşar Kemal’in kelimelerle dokuduğu Anadolu manzaralarını, minyatür sanatıyla İzmir’de sanatseverlerle buluşturan Dr. Figen Gürsoy’un “İnsan Dünyadır” sergisinden bir kez daha söz etmek istiyorum bugün. Figen Gürsoy, Yaşar Kemal’in tüm kitaplarını okuduktan sonra minyatür resimlerini çalışarak; bir yazarın tüm kitaplarının resimlenmesi içeriği ile dünyadaki ilk örneği olan bu minyatür serisinin aracılığıyla, Anadolu’ya, Yaşar Kemal’e, kitaplara ve Kitap Resmi Minyatür’e kendi dilince teşekkür etmiş…
3 Mart tarihine kadar açık kalacak ve 57 kitabın minyatürlerle anlatıldığı serginin açılış töreninde ayrıca Yaşar Kemal’in eşi Ayşe Semiha Baban da katılmış ve bizleri mutlu etmişti.
Değerli arkadaşım Figen Gürsoy’un bu sergi için nasıl emek verdiğinin yakından tanığıyım. Figen şöyle diyor yaptığı iş için: “Minyatür resimden ‘Kitap Resmi’ olduğu için etkilendim. Ben geçmişte kitaplardan çıkmış minyatür resmi, bugün okuduğum kitapların resimlerini çalışarak yeniden kitaplarla buluşturmaktan çok mutlu oluyorum. Minyatür resim benim yaşama teşekkür edişim. Ayrıca üzerinde doğup büyüdüğüm, beslendiğim, mayalandığım Anadolu’ya da teşekkür borçluyum. Anadolu’yu, insanını, kültürünü, folklorunu, doğasını, iklimini, çiçeğini, bitkisini, duygusunu, tavrını en iyi yazmış yazar, tüm dünyanın tartışmasız kabulü ile Yaşar Kemal’dir.”
Serginin açılışında ben de “sanat tarihçi” kimliğimle bir şeyler söyledim. İzmirli büyük ozan Homeros ile Yaşar Kemal’in ortak yanlarını dile getirmeye çalıştım. “Homeros ile Yaşar Kemal’i bir araya getiren nedir?” sorusunun cevabı Anadolu’dur, Ege Denizi’dir…
Ne demişti Yaşar Kemal: “Homeros’ un doğa düşü , savaş düşü yaşanmıştır . Homeros uzun yıllar savaşı, doğayı yaşamış halkın bir parçası olmuştur. Yaşamış, çok çekmiş halkın düşçüsü olmuştur.”
Onun bu dediğine cevap verenler var:Mesela John Berger:“Yaşar Kemal çağdaş dünyanın en büyük anlatıcılarından biridir. Onu okumak yaşamın kendisini anlamaktır. O, korkusuz bir kahraman gibi yazıyor.”Büyük hemşehrimizElia Kazan: “Yaşar Kemal Homeros'tan bu yana gelen en eski geleneksel anlatıcıdır. Başka bir sesi olmayan bir halkın sesidir.”
Sanat tarihinin değerli ustası Robert Kanters: “Yitirdiğimiz anlatım geleneğini ne mutlu ki Yaşar Kemal bulmuş. Tarihi ve politikayı altüst ederek yirmibeş - otuz yüzyıl sonra Ozan Homeros susmuş ve söz sırası Troyalı ozana Yaşar Kemal’e geçmiştir.”
***
Heyecanla okuyup bir uçak yolculuğunda karşılaştığım ustaya tüm acemiliğimle “Bu ada hangi ada?” diye sorduğum Bir Ada Hikayesi dörtlüsü, savaşlardan, kırımlardan, sürgünlerden arta kalan insanların, Yunanistan'a gönderilen Rumların boşalttığı bir adada yeni bir yaşam kurma çabalarını konu alır. Umut romanın baş kahramanıdır. Lozan'da alınan mübadele kararıyla, Rumlar Yunanistan'a gönderilmiş ve savaşlarda yerini yurdunu yitirmiş insanların Ege'deki bu adaya yerleştirilmelerine karar verilmiştir. Adanın kaderi Poyraz Musa'nın gelişiyle değişir. Adaya sığınan çeşitli kökenlerden insanlar, Poyraz Musa'nın desteğiyle yaşadıkları bütün acılara karşın mutlu ayakta tutarak yeni bir yaşamın filizlerini yeşertirler.
***
Şimdi Yaşar Kemal’in yapıtlarından ve Figen’in minyatürlerinden sergideki üç kıymetli esere bakalım.
«Ağacın çürüğü özünden olur
Yiğidin kötüsü sözünden olur.»
Yaşar KEMAL
Ağacın Çürüğü… Daire içinde Homeros, Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Dadaloğlu , Ahmed Yesevi ,Nasreddin Hoca , Mimar Sinan , Hacı Bektaş Veli , Nazım Hikmet, Aşık Veysel ve Karacaoğlan aynı minyatürde…
“Sevmek Sevilmek ve İyi Şeyler Üstüne” Sağda yaşama değer katanlar bölümünde; Liri ile Homeros, Theogonia’sı ile Hesiodos ve Hitit Güneşi…
“Ustadır Arı” Arı peteği formundaki alanlar kullanılarak yapılan çalışmada; Ortadaki alanda kökleri Homeros ve Yunus Emre ‘ye dayalı Anadolu bahar çiçekleri ile bezeli. Bahar ağacının çevresinde Anadolu insanları mevcut. Anadolu’nun sağ alt köşesinden Fırat ve Dicle nehirleri arasından uzanan Bereketli Hilal içinden Mezopotamya topraklarında çivi yazısı ile Sümer,Babil , Asur yazılı tabletler. Dış alanda kuşlar ve nazar boncuğu kilim deseni bezeli…
Yaşasın umudu yeşertenler!