Uzun süredir gündemimizi meşgul eden ve milyonlarca kişi yakından ilgilendiren sosyal güvenlik yasası birkaç gün önce Meclis'te kabul edildi. Cumhurbaşkanının onayı sonrasında Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
Her zaman olduğu gibi, komisyondan genel kurula gelen kanun tasarısı, genel kurul görüşmeleri esnasında değişikliğe uğrayarak kabul edildi.
Çalışan emeklilerin prim borçları yapılandırıyor
Yaklaşık 600 bin emekli, emekli olduktan sonra işyeri açarak ya da şirket ortağı olarak çalışmaya devam etti. Mevcut kanunlara göre yüzde 15 sosyal destek primi ödemesi gereken emeklilerin bunu ödemediği tespit edilerek, gecikme zamlarıyla ödenmesi istendi. Biriken tutarı nasıl ödeyeceklerini kara kara düşünen emekli çalışanlar için yasada düzenleme yapılarak, bu borcun faizi silindi ve ana parayı 36 aya kadar taksitlendirerek ödeme imkanı getirildi. Bundan faydalanmak için dört ay içinde başvuru yapılması gerekiyor.
Kamuda çalışan memur emeklileri de yapılandırmadan yararlanacak
Yasal düzenlemelere göre, kamudan emekli olduktan sonra yine kamuya ait bir iş yerinde çalışmaya devam eden memurlar, emekli aylığı alamıyor. Ancak SGK, bu durumda olup da hem maaşını hem de emekli aylığını almaya devam eden çok sayıda memur bulunduğunu tespit etti. Yasayla emekli memurlara, yersiz aldıkları emekli aylıklarını yeniden yapılandırılarak, kuruma olan borçlarını taksitle geri ödeme şansı tanınacak.
Haksız yere sağlık hizmetlerinden yararlananların borçları affedildi
Bu düzenleme özellikle 4b kapsamında (Eski adıyla Bağ-Kur’lu) olanları ilgilendiriyor. 4b’li olanlar sağlık hizmetlerini kendileri üzerinden almak zorundalar. Ancak, 60 gün veya daha fazla prim borcu olanlar sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar. Bu şekilde olanlar da genel sağlık sigortalısı (GSS) ya da bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olanlardan, hak etmediği halde sağlık hizmetinden faydalanıyordu. SGK, bu durumda olanların sağlık hizmetlerinden haksız yere faydalandıklarını tespit ederek, tedavi masraflarını geri istemişti.
Yeni düzenleme, kendi sigortalılığı bulunduğu halde, başkası üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlananların Ocak 2012 tarihine kadar çıkarılan veya çıkarılacak sağlık harcamalarına ilişkin borçlarına af getiriyor. Şayet bu konuda dava açanlar varsa, düzenlemeden yararlanmak için açtıkları davadan vazgeçmeleri gerekiyor. Yürürlük tarihinden itibaren dört ay içerisinde başvuruda bulunmaları gerekiyor.
Liseyi bitiren öğrencilere 120 gün GSS
Mevcut GSS düzenlemesine göre, liseyi bitiren öğrencilerden 18 yaşını dolduranlar, aynı yıl üniversiteye girseler bile yaz aylarında GSS’den yararlanamıyor ve kendilerine prim borcu çıkıyordu. Yeni düzenleme, liseden mezun olanlara 120 gün daha GSS yardımı sağlıyor.
Basın çalışanları kaldıkları yerden “yıpranmaya” devam edecek
Zor şartlarda mesai mevhumu olmadan çalışan basın çalışanları, 1 Ekim 2008'de kaldırılan “yıpranma” haklarına tekrar kavuşuyorlar. Yeni düzenlemeyle yıpranma 1 Ekim 2008’den geçerli olacağı için basın işverenleri geriye dönük prim farklarını SGK’ya ödeyecekler.
Eski uygulamada yıpranma süresi beş yıla kadar emeklilik yaşından indirilebilirken, yeni sistemde yaştan düşülebilecek tavan üç yıl olacak.
Gazilik ve Şehit yakınlarının sevk çilesi bitiyor
Terörle mücadele, emniyet ve asayişin sağlanmasına ilişkin görevleri nedeni ile malul kalanlar ya da Kore, Kıbrıs ve İstiklal Savaşı gazisi olarak şeref aylığı bağlanmış olanlar ile bunların eşleri özel hastanelerden sevk olmaksızın ve ek ücret ödemeden yararlanabilecekler.
İş kazası prim oranı sabitlendi
İşverenin ödediği iş kazası primleri, işin tehlikesine göre %1 ila 6,5 arasında değişiyordu. Kanunun Cumhurbaşkanı tarafından da aynen onaylanması halinde, artık yapılan işin tehlike sınıf ve derecesi ne olursa olsun, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı tüm işverenler ve 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları için % 2 olarak sabitlenmiş olacak ve dolayısıyla % 2 oranında prim ödeyecekler. Bu düzenlemeden tehlike sınıfı yüksek olup, yüksek prim ödeyenler mutlu olurken, birçok işveren de daha fazla prim ödeyeceği için mutsuz olacak.
Bal tutan parmağını yalar
Yasanın görüşülmesi sırasında verilen bir önerge ile Milletvekillerine ve dışarıdan atanan bakanlara sa yıpranma hakkı verildi. Böylece, milletvekilleri her 4 yılda, 1 yıl fazla çalışmış sayılarak, bu süre 5 yıl olarak hesaplanacak.
Milletvekillerinin elde ettikleri fiili hizmet zammının toplamı kadar süre, emeklilik yaş hadlerinden düşecek. Ayrıca memur emeklisi milletvekilleri gibi SSK ve Bağ-Kur emeklisi iken milletvekili olanlar iki yıl milletvekilliği yapmadan ‘milletvekili emeklisi’ olabilecek. Böylece memur emeklileri ile SSK ve Bağ-Kur emeklisi milletvekilleri arasındaki fark da ortadan kaldırılmış oldu. Bundan böyle SSK ve Bağ-Kur’dan emekli maaşı alan vekillerin emekli maaşı 6 bin liranın üzerine çıkacak.
Kanunla, iş meslek danışmanı yeterlilik belgesine sahip olduğu halde 817 kişilik iş ve meslek danışmanı alımı ilanına başvuramayanların açtığı davalarda Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararı vermesi üzerine ortaya çıkan hukuki sorunlar ve hak kayıpları gideriliyor.