Güvenlik ve özgürlük arasındaki ilişki her daim hem bireysel hem de haklar ve özgürlükler kapsamında hukuki olarak yerel ve küresel ölçekte önümüzde bir ikilem olarak kalmıştır.
Anayasal olarak güvence altında olmasını beklediğimiz düşünce ve ifade özgürlüğünün dahi sıkıntılı olduğu bir dönemde hayatımızın her alanına sızan internet tabanlı uygulamalar ve sosyal medya kanalları üzerinden özgürlük ve güvenlik ikilemi ise daha yoğun yaşanacak gibi görünüyor. Çünkü artık eski dünyada olduğu gibi ‘kapımı-penceremi kapatırım ve kendimi korumaya alırım’ gibi düşünce söz konusu bile olamıyor. Attığımız her adımda arkamızda mutlaka bir iz bırakıyoruz; bu izlerin kim tarafından ve ne şekilde kullanılacağı da belirsiz. Elbette buna yönelik pek çok düzenleme ve uygulama var ancak alınan her tedbirin üzerine sistemde bir açık daha yakalamak mümkün olabiliyor.Siber suçların ne olduğu, farkında olmadan suç işlemekten veya bu suçların kurbanı olmaktan nasıl korunacağımızı tam anlayamadan sanal dünyadaki hızlı gelişmeler sonucunda daha da büyük bir kaosa ilerliyoruz.
Bu köşede daha önce de ele aldığımız NFT dünyasından da ilk suç haberlerini almaya başladık. Otisabi karakterinin yaratıcısı çizer Yılmaz Aslantürk, geçen hafta sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada NFT hesabının çalındığını, burada kazandığı tüm parayı kaybettiğini ve dahası geri almak için yaptığı başvuruların da cevapsız kaldığını açıkladı. Sevgili Yılmaz Beye çok geçmiş olsun diyoruz, nihayetinde canı sağ olsun. Ancak tek çalıntı olayı bununla sınırlı değil, özellikle yabancı basında biraz arama yaptığınızda pek çok farklı NFT sitesinden hırsızlık haberlerini bolca görmeniz mümkün. Mesela en çok bilinen NFT pazarlarından olan Open Sea’deki bir güvenlik açığı yüzünden NFT’lerin eski ve ucuz fiyatından alınıp daha yüksek fiyata satılması haberi de sosyal medyayı oldukça meşgul etmişti ki bu alım-satımdan elde edilen kazanç ben haberi okuduğumda en az 750.000 dolar seviyesindeydi. Yine NFT dünyasının sohbet odası olarak nitelendirilen Discord üzerinden yapılan dolandırıcılıklara da rastlanıyor.
Peki güzel sanatların geleceği olduğu iddia edilen, merkeziyetçi olmayan yapısıyla sonsuz özgürlük vaat eden ve çok gelişmiş blok zincir teknolojisiyle üstün güvenlik sağlayan NFT dünyası ne oldu da bu kadar sıkıntıyı beraberinde getirdi? Yoksa teorik olarak kusursuz işleyen bir teknoloji farklı kanallarda zannettiğimiz kadar merkeziyetçi değil mi? Ya da merkeziyetçi olmamak beklediğimiz şekilde sınırsız özgürlük getiriyor mu? Tüm bu olumsuz haberlere karşın NFT dünyası hızla büyümeye devam edecek gibi görünüyor. Ancak siz yine de tedbiri elden bırakmayın ve zamanında alıp satamadığınız dövizin, yıllar önce alsaydım diye hayıflandığınız kripto paraların telafisini NFT’ler üzerinden yapmadan önce ikinci kez düşünmeyi ihmal etmeyin.
Sanal dünyanın en büyük sorunlarından biri ise veri güvenliği. Bu konu pek çok farklı taraftan ele alınıp tartışılsa da henüz belli bir çözüm sunulmuş değil. Konu sadece bir hacker tarafından yapılan bireysel bir saldırı da değil üstelik, sorun büyük şirketlerin veya hükümetlerin bize ait verileri ticari veya siyasi nedenlerle kullanması. Birey olarak bu konuda kendimizi koruma şansımız pek yok. Bununla ilgili olarak AB ülkeleri ve ABD arasında veri aktarımına ilişkin bir anlaşmazlık var ve bu anlaşmazlık üzerine Zuckerberg’in Meta’sı Instagram ve Facebook’u Avrupa’dan kullanımdan kaldırmakla tehdit etti. AB ülke yetkililerinin blöfü görüp Instagram ve Facebooksuz da bir yaşam mümkün demesi üzerine geri adım atan Meta’nın Avrupa birliği vatandaşı olmayan bizler için neler planladığını bilemiyoruz.
Metaverse dünyası için de durum çok farklı değil. Dolandırıcılık kurbanı değilseniz, sosyal medyada tacize veya linçe uğramıyorsanız bile Metaverse evreninde ‘fiziksel’ olarak tacize uğramanız mümkün. Taciz edilen kadınlardan gelen şikayetler üzerine Metaverse, avatarların etrafına 2 feet yarı çapında bir koruma kalkanı geliştirdi. Böylelikle 2 kişi arasında 1,2m lik bir mesafe korunması sağlanıyor. Evinizde kanepenizde otururken bile tacize uğrayabileceğiniz yeni bir dünyanın eşiğindeyiz. ‘O saatte o oyunda ne işin vardı?’ sorusuna maruz kalmadan önce koruma kalkanınızın varlığında emin olun lütfen.