Bugün Pazar...
Hiç bitmeyen sevgi ve saygıyla...
Atatürk’ü bu köşede anma ve hatırlama günü...
Bir kez daha...
Yaşanmış…
Duygu yüklü bir öyküyü paylaşalım...
Bunu yaparken de...
“Atatürk’ün Uşağı’ydım” kitabının yazarı…
Ulu Önder’e…
12 yıl boyunca hizmet eden Cemal Granda’yı ...
Saygıyla analım…
***
1934 yılının Haziran başlarıydı...
Atatürk...
Hissettirmese de...
Hayli heyecanlıydı...
İran Şahı Rıza Pehlevi...
Gazi Mustafa Kemal’in davetlisi olarak...
Türkiye’yi ziyaret edecekti...
Her şeyin kusursuz olması gerekiyordu...
İran Şahı’na...
Orgeneral Fahrettin Altay mihmandarlık yapacaktı...
Konuk Şah...
Yavuz Zırhlısı ile Samsun’a geliyor…
Sonrası malum...
Samsun’da büyük bir karşılama töreni hazırlanıyor...
İran Şahı Rıza Pehlevi...
Atatürk’ün, 19 Mayıs 1919’da vatanı kurtarmak için...
Samsun’a ayak bastığı iskeleye döşenen halılar üstünde yürüyerek...
Ankara’ya doğru yola devam etmişti…
***
Şah Pehlevi...
Ankara’ya gelmeden iki gün önce...
Gazi Mustafa Kemal...
Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’a sordu:
“Şah hazretli içki kullanıyor mu acaba; malumatınız var mı?”
Cevap, ironikti:
“Zannedersem akşamları iki-üç kadeh konyak içermiş...”
***
Atatürk, Şah’ı istasyonda karşıladı...
Unutulmaz bir görüntüydü...
Şah, trenden iner inmez öpüştüler...
Gazi Paşa…
Kıymetli konuğunu Ankara Palas Oteli’ne kadar geçirdi...
Akşam saat 17.00 sularında resmi kabul başladı...
Ancak, bundan sonrası hayli ilginç...
Sözü…
Atatürk’ün özel hizmetlisi Cemal Granda anlatıyor:
***
Bir gün önce Tevfik Rüştü Aras...
Şah’ın konyak içtiğini söylediği için…
Kokteylde İran Şahı’na konyak sunmaya karar vermiştim…
Tören biter bitmez…
Yardımcım İbrahim’le birlikte…
Şah’a sunulmak üzere…
Elimizde vermut, likör ve konyak tepsisi olduğu halde…
Salon’a girdik…
Tepsiyi İbrahim tutuyordu…
Tepsiden bir kadeh konyak alıp…
Şah’a doğru götürmeye hazırlanırken…
Konukların içki içmediğini daha önce öğrenmiş olan Atatürk…
Bana kaş-göz işaretiyle “dur” demeye çalışıyordu…
Tam geriye doğru dönerken…
Şah beni gördü ve eliyle yanına çağırdı…
Yüzüme bakarak tepsideki kadehlerden birini kavradı ve…
Bi’yudumda bitiriverdi…
Arkasından bir kadeh…
Bir kadeh daha derken…
“Şerefe…” diye diye…
Tepside ne varsa hepsini içti…
Atatürk ise…
Ömründe hiç içki içmediğini öğrendiği Şah’ın kadehleri boşaltmasını…
Hayretle seyrediyordu…
Konuk Şah…
Türkiye’de gördüğü büyük konukseverlikten mi…
Yoksa…
İlk içkininin rehavetinden midir, bilinmez…
Hayatından öylesine memnundu ki…
Anlatılmaz görmek lazımdı…
Atatürk de…
Şah, içki içtiği için memnundu…
Dışarıda öğrenciler…
“Yurdun tanyeri aştı ülkümen…”
Marşını söylüyorlardı…
***
Saatler, 22.00’yi gösterirken…
Yemek salonuna geçildi…
Şah Pehlevi’nin neş’esi daha da artmıştı…
Atatürk…
Sofranın tam ortasında oturuyordu…
Sağında Şah vardı…
İlk yemek; çorba, av eti, sebze ve şaptan oluşuyordu…
İran Şahı…
İlk kez o gece şarap içti…
Ardından protokol nutkunu yazılı olarak okudu…
Yemek çok samimi bir hava içinde geçmişti ama…
Sofrada…
Hiç kadın konuk yoktu…
***
Yemeğin sonunda…
İran Şah’ı…
İçkilerin etkisiyle fenalaştı…
Kollarına girip Ankara Palas’a uğurladık…
Ama nasıl uğurladık; ah bi’bilseniz…
***
Ertesi akşam sofrada…
Atatürk, bir gece önceki ziyafeti hatırlatıp…
Sert bir şekilde bana çıkıştı:
“Beğendin mi yaptığını? Ben işaret ettiğim halde dinlemeyip verdin adama konyağı… Koskoca Şah’ı, Cin çarpmışa döndürdün…”
Dayanamadım, nazik bi’şekilde…
Atam’a şunları söyleyebildim sadece:
“Paşam, Şah Hazretleri zaten içiyormuş… Tevfik Rüştü Bey söyledi… Herhalde bizim konyaklar sert geldi; midesi kaldıramadı…”
Bana sinirlenmişti Ulu Önder ama…
Bıyık ucuyla derler ya…
Yaşananlar O’nu da bi’ölçüde neşelendirmişti…
Gözlerinden anladım…
Nokta…
Hamiş: Cemal Granda, 1910 yılında İzmir’in Salihli ilçesinde dünyaya geldi... Deniz yollarında görevli iken 3 Temmuz 1927’de Atatürk’ün hizmetine girdi… 1938’e kadar 12 yıl boyunca Atatürk’ün sofrasında hizmet etti… 1978 yılında 68 yaşında iken Yalova’da vefat etti… “Hatırlayabildiğim kadarıyla…” diyerek; anılarını yazdı… “Atatürk’ün Uşağıydım” yıllardır çok büyük ilgi görüyor…
Sonsöz: “Aslında içmenin de alkolün de bir hatırı ve edebi vardır… / Anonim…”