Hani “kavun değil ki, koklayıp da alasın”, diye bir söz var ya, o söz, Çeşme kavununa uymaz. Çünkü Çeşme kavunu kokusuzdur. Yine kavuniçi diye bir renk var ya, Çeşme kavununun içi de o renk değildir. Yani kavuna ilişkin genel yargılar Çeşme kavununu açıklamaz.
Neden Çeşme kavunu ki, diye sorarsanız, cevabı çok basit, bu kavunun anavatanı burası. Başka yerde olmuyor. Defalarca denendi ama buradaki özelliğini başka yerde göstermedi.
Nitekim bu kavun coğrafi işaret olarak Çeşme’ye tescillenmiş bulunuyor. Çeşme’nin tek coğrafi işaretli ürünü sanırım. Emin olmamakla birlikte sanırım, Yarımada’nın özel ürünlerinden bir diğeri olan hurma zeytini de Karaburun ilçemize tescillenmiş.
Çeşme kavunun dengeli bir tadı olup, kokusu yoktur. Dış kabuğu bakımından diğer bazı kavunlara benzeyebilir ama şekil olarak uzun değil daha yuvarlaktır.
Bölgesi olduğu gibi mevsimi de vardır Çeşme kavununun. Ağustosun ikinci yarısında hasadı başlar. Olgunlaşması zaman alır. Orijinali ve geleneksel üretim şekline göre susuz yetiştirilir ama ticari kaygılarla sulayanlar çoktur. Sulanan kavun hem daha çabuk olgunlaşır hem de daha büyük olur.
Eskiden kuyulardan elde edilen su ile sadece can suyu ile yetişirdi Çeşme kavunu. Ağustos ayında her tarafı sırılsıklam ıslatan çiğ ile su ihtiyacını karşılardı pek çok meyve ve sebze. Gece çiğ, gündüz güneş ile büyür ve tatlanır Çeşme kavunu.
Çeşme kavununu diğerlerinden ayırmak için bizde, askı veya kış kavunu adı da kullanılırdı. Bu iki tanım da aynı anlama geliyor aslında. Damlarda, evlerde veya teraslarda tavana asılır ve kış aylarına kadar kendini korurdu.
Gerçek Çeşme kavunu ağustosun ikinci yarısında olgunlaşmaya başlar ve hatta yılına göre bu daha da gecikebilir.
Ancak Çeşme bölgesinde turizm ve tatil sezonu çok daha önce başladığı için bazı satıcılar veya köylüler yol kenarlarında temmuz ayında da kavun satmaya başlarlar. Sezonu değerlendirmek için satılan bu kavunların neredeyse tamamına yakını Kırkağaç kavunudur. Ama bölgede Çeşme kavunu namlı olduğu için ne yazık ki bazı satıcılar bunu Çeşme kavunu diye satarlar.
Aynı kavunu marketten Kırkağaç kavunu diye alırsınız, yol kenarlarındaki köylü tezgahlarından ise Çeşme kavunu diye. Oysaki Kırkağaç kavunu hem şekil hem de tat olarak Çeşme kavununa benzemez.
Bir zamanlar tırlar dolusu Çeşme kavunu Avrupa’ya ihraç edilirdi. Ama uzunca bir süredir sadece iç piyasaya sunuluyor.
Şu sıralar Çeşme kavunu hasadı başladı. Çeşme’nin Ovacık, Germiyan, Çiftlik, Ildırı köylerinin yanı sıra, Batı Urla köylerinden Barboros, Uzunkuyu, Nohutlanı, Zeytinler ve Birgi’de yetişir.
Hemen tüketecekseniz daha olgunlarını ama asacak ya da bekletecekseniz biraz daha az olgunlarını tercih edin.
Afiyet olsun…