Son günlerde ambalaj değiştiren güller üzerine üzerine yazmadım bu yazıyı… Zaten sarıgülün çiçekçilik dilinde iyi bir karşılığı yok. Dönelim biz derdimize…
Önceki yazımızda, plastik ambalajlardan nasıl korunabileceğimizi konuşmuştuk. Şimdi de “Hangi ambalaj ne kadar tehlikeli?” sorusuna karşılık arayalım.Plastiksiz yaşamayı unuttuk, bari tehlikelerini bilelim.
Lütfen okurken sık sık tabloya bakınız.
Plastik ambalajlar çok farklı maddelerden üretilebilmektedir. Bir ambalajın hangi polimer maddeden üretilmiş olduğu ambalaj üzerinde döngüsel oklardan oluşan bir üçgen içerisinde sayı veya altındaki harfler ile gösterilir.
Hangi ambalaj ne kadar tehlikeli? Sorusunun cevabını tek tek sıraladım.
1 numara: PET veya PETE polietilen veya polietilen terefitalat anlamına gelir. Genelde su, iki litrelik alkolsüz içecekler ve yağların konduğu yumuşak pet şişelerde kullanılır. Fitalatların vücutta östrojen hormonu gibi davrandığı gösterilmiştir. Genelde tek kullanımlık ürünlerdir.Petteki sular erkeklere çok daha zararlı yani.
2 numara: HDPE Yüksek yoğunluklu polietilenin kısa yazılışıdır. BPA içermez ancak fitalat içerebilir. Genelde deterjan ambalajları için tercih edilir. Plastik şişelerde de kullanılabilir.
3 numara: PVC ya da V polivinil klorür demektir. Streç film, dışmekan eşyaları, plastik zemin malzemesi, plastik ambalajlarda kullanılır. Pencere çerçeveleri ve su geçirmez botlarda da kullanılır.
4 numara: LDPE düşük yoğunluklu polietilenin kısa yazılışıdır. Çöp torbaları, yemek saklama kaplarında bulunabilir. Leğen, kova, tel kablolarda da kullanılır.
5 numara: PP polipropilenin kısaltmasıdır. En güvenli plastik türü olarak kabul edilir. Bulaşık makinesinde yıkanabilir.
6 numara: PS polistirendir. Yemek paketleri, plastik bardak ve tabaklar, kaşık gibi maddelerde kullanılabilir. Market etlerini satın alırken konulan plastik kaplar, özellikle köpük tabaklar ve fastfood ürünlerin konulduğu tabaklar, saklama kaplarında yer alır. Kanserojen bir madde olan benzen kullanılarak elde edilir.
7 numara: Diğer plastikleri kapsar (PC polikarbonat, PLA poliamid, SAN akrilonitrilstiren, akrilik plastikler, PAN poliakrilonitril, biyoplastikler).Belirli bir plastik türüne ait olmayıp belirtilen 6 türün haricindeki tüm plastiklere verilen ortak numaradır.
Bu plastiklerde sağlık için en önemli tehlike arz eden çeşitli kimyasallar yer alır. Bunlardan biri de Bisphenol A (BPA) denen maddedir. Bu madde polikarbonatı çok sert ve cam gibi parlak hale getirmek için kullanılır. BPA’nınhormonal sistemde bozukluğa neden olduğu yönünde bulgular vardır.
Plastiklerin relatif tehlike skoru
Plastiklerin relatif tehlike skoru, doğrudan insan vücuduna verdikleri zarara göre değil, parçalanmaları ve bozulmaları sırasında açığa çıkan maddeler göz önüne alınarak oluşturulmuştur. En zararlı plastikler kanserojen, mutajen etki gösteren bileşikler içerenlerdir.
En zararlı plastik PVC
Araştırmalara göre, en fazla karşılaştığımız plastik türleri arasında en zararlısı PVC’dir (3 numara). Bu plastikte relatif tehlike skoru en yüksek 10551 olup diğer plastik türü ise 1630 skoruyla PS’dir (6 numara).
Diğer plastikler (7 numara) grubunda yer alan ve Bisfenol A içeren plastiklerde ise tehlike skoru en yüksek 7139’dur.
2 ve 4 numaradaki yüksek ve düşük yoğunluklu polietilenlerin tehlike skoru 11 olup, 1 numaralı plastik ambalaj maddesi PET’in skoru 4’tür.
En güvenilir plastik türü olarak bilinen PP’nin (5 numara) tehlike skoru ise 1 olarak kabul edilmektedir.
Plastik ambalaj meselesine devam edeceğiz..