Geçtiğimiz günlerde sonsuzluğa uğurladığımız Etnolog Sabiha Tansuğ ismini…
Türk kültürünü dünyaya tanıtan bir kültür elçisi olarak kaydetmiştim zihnime…
Bundan beş yıl kadar önce bir arkadaşım vasıtası ile bu kıymetli ismi tanıdığımda…
İbretle dinlemiştim farkındalıkla idealize edilmiş o müthiş hayat hikayesini.
***
Sabiha Tansuğ’un 1935 yılında Gümülcine’de başlayan hayat yolculuğu…
İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’ye göç etmeleri ile birlikte o güzelim Ege şehir ve kasabalarında devam ederken…
Büyük Atatürk'ün çocuklara armağan ettiği bir 23 Nisan Bayramında başına taktığı…
Türk kadın başlığı olan “Eğribaş”ı bir türlü unutamadan geçiveriyordu yıllar..
Ve bir Bordrum yolculuğu sırasında, Milaslı Türkmen bir kadının başında “Eğribaş”ı görmesiyle birlikte…
Hiç soluk almadan peşine düşmeye başladı… Anadolu’daki gelin başlıkları hikayelerinin
Geçmişin sessizliğine gömülüp kalmış Türkmen kadın giyimi ve Anadolu başlıkları kültürünü gün yüzüne çıkarmak ideali ile…
Anadolu’yu adım adım dolaşarak topladığı kadın başlıkları, giyimleri ve takılarının dilini tek tek tercüme ederken…
1971 yılından 1989 yılına kadar tedavülde olan elli kuruşun üzerine resmedilmiş yöresel Ankara gelin başı silüeti ile…
Türk kültürünün araştırılmasına adanmış bir ömrün hikayesine büyük bir damga vuruyordu.
Dünyada madeni para üzerine resmi basılmış; halktan ilk ve tek kadın olan Sabiha Tansuğ ismi…
Türk (*)etnolog, koleksiyoner ve Türk kültür araştırmacısı olarak ülkenin kültür tarihinde kayda geçiyor…
Kaleme aldığı kitaplarla ve çeşitli makalelerle Anadolu kültürünü dünyaya tanıtmaya çalışırken bir çok Avrupa ülkesinde ve Japonya’da sergiler düzenliyordu.
Bu büyük ve kıymetli koleksiyonun sahibi olarak zamanın Kültür Bakanlığına müracaat ederek defalarca dile getirdiği müze talebi bir türlü dikkate alınmazken…
O geniş öngörüsü ile… Piyer Loti tepesindeki metruk haldeki kahvehaneyi turizme kazandırmanın yollarını arıyordu.
Bir Cumhuriyet kadının bu girişimci hayat hikayesine bir özet halinde baktığınızda dahi…
Farkına varmak, fark yaratmak ve farkındalık yaratmak deyimlerinin…
Tek tek vücut bulmuş hali idi bana göre Sabiha Tansuğ ismi.
***
Bir milletin kültür hafızasına sahip çıkılmasının yegane yolunun, mutlak surette müzecilik olduğunu ömrünün sonuna kadar savunarak…
Bu konuda hayatını adadığı mücadelesine… Mecidiyeköy’deki apartman dairesinde kurduğu Sabiha Tansuğ Sanat ve Kültür Evi adını verdiği müzede devam ederken…
Ne zaman ümitsizliğe düşse dilinden dökülüveren…
“Tek bir Anadolu köyü kocaman bir müze olur” sözleri fezada büyük bir temenna ile kabul görüyordu.
***
Sabiha Tansuğ’un İstanbul’da göklere yükselen nidası… Yıllar sonra İzmir Urla Bademler köyünden duyulurken…
Ülkenin ilk köy tiyatrosu ile ve seksen yaşını aşmış halk kütüphanesi ile tanınan…
İsmi kültür sanatla bütünleşmiş Urla Bademler köyü, kültüre ve sanata olan o büyük inancı ile…
“Biz bu kültür sanat hafızasına da sonuna kadar sahip çıkacağız” diyerek haykırıyordu.
Sabiha Tansuğ’un dileklerini bir vasiyeti yerine getirmeye çalışırcasına yapımına hızla devam edilen…
Ve Haziran ayında açılması düşünülen “Sabiha Tansuğ Etnografya Müzesi” önünde düzenlenen o anlamlı uğurlama töreninde…
Farkına vardıkları ile farkındalıklar yaratan… Araştırmacı bir Türk kadınının ardından…
Mevlana’nın şu sözlerinin o derin anlamı… Ülke kültürüne sahip çıkmaya adanarak yaşanmış bir ömürde nasıl da yerini buluyordu…
“Kâmil insan odur ki; koya dünyada bir eser, eseri olmayanın yerinde yeller eser”
Örnek bir Cumhuriyet kadını olan Sn. Sabiha Tansuğ’un manevi huzurunda…
Ülkemiz kültürüne sahip çıkma şuuru içinde olan bütün kâmil insanlara sonsuz saygı ile.
(*) Geçmişten günümüze intikal eden kültür değerlerinin oluşumunu, gelişmesini yayılış ve farklılaşmalarını, aralarındaki bağlantıları, birbirleri ile temasları ve etkileşimlerini inceleyen, insanlığın kültür tarihini aydınlatmaya çalışan nitelikli kişi…