Gazetelerde okuduk haberi: Balıkesir'in Erdek ilçesinde kepçe kiralayarak evlerinin önündeki plajın kıyı kesiminde temizlik yaptıran yedi ev sahibi hakkında, korunan türler arasında yer alan deniz çayırlarını söktürdükleri iddiasıyla soruşturma başlatıldı.
Narlı Mahallesi'nde 29-30 Haziran tarihlerinde gerçekleşen plaj temizliği esnasında, deniz çayırlarının söküldüğü iddiası ile ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğünce bölgeye ekipler görevlendirildi.
Bakalım nereye ulaşacak soruşturma. Kendilerinden başka hiç kimseyi sevmeyen her yaştan ihtiyarlar, denizi göremiyorum diye ağaç kestirirler, giremiyorum diye çayır söktürürler…
Benim gençliğimde pek sık olurdu bu denizden çayır söktürme, hatta o zamanlar bazı yazlık evlerin çatılarında kullanılırdı ama şimdilerde çevre bilinci bu kadar yaygınlaştı zannederken halen böyle işlerin olması kaygı verici…
Deniz Çayırları denizlerimizin geleceği için korumak zorunda olduğumuz Akdeniz’e özgü endemik bir tür, Karadeniz’de hiç yok, Marmara’da pek az ama Ege Denizi temel yaşam alanı. Sonra da Akdeniz’in birçok bölgesi… Kısaca Posidoniadeniyor ama bilimsel adı Posidoniaoceanica, Akdeniz'e endemik bir türdür. Bir metreden kırk metreye kadar uzanan derinliklerdeki temiz sularda, kayalıklarda ve kumlu tabanlarda büyüyerek geniş deniz çayırları oluşturan bu türün, son zamanlarda kıyılarımızdaki yayılım alanı ortalama 10-30 metre derinliğe kadar gerilemiş.
Dünyadaki bütün bitki habitatları içerisinde en fazla karbon depolama özelliği, 2000 ton/ha ile deniz çayırlarına ait. “Mavi Karbon”, okyanuslar ve kıyı ekosistemleri tarafından yakalanan karbondur. Posidoniaoceanica, karbon yakalamada önemli bir rol oynuyor. Posidonia, deniz ekosistemleri için oldukça önemli olan ve sahil şeridindeki ekosistemlerin dengesi açısından kritik bir rol oynayan bir deniz bitkisi.Posidoniaoceanica yatakları, birçok ticari tür için fazlasıyla değerli olan üreme alanları olarak da öne çıkıyor…Uzun, şerit şeklindeki yaprakları olan bir bitki. Çiçek açabilen ve meyve verebilen bir bitki. Meyvesine “deniz zeytini” denir. Kökleri ile deniz tabanına sıkıca tutunur ve geniş alanlara yayılabilir. Filizleri bazı meyhanelerde “deniz fasulyesi”diye haşlanmış ve zeytinyağlı meze olarak satılır… BU fasulyeler deniz suyunu filtreleyerek su kalitesinin iyileşmesine katkıda bulunuyormuş.
Ve iyi olan her şey gibi onlar da tehdit altında. Posidonia çayırları, deniz kirliliği, aşırı balıkçılık, kıyı gelişimi ve turizm gibi insan faaliyetleri nedeniyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya…
2024 yazı ortası itibarıyla hem bizim hem de diğer ülke kıyılarındaki deniz çayırı habitatlarının yüzde 90’ı tahrip olmuş durumda. Sualtı yaşamı için bu denli büyük bir öneme sahip olan deniz çayırlarının, teknelerin demirlemesi ve taraması, deniz suyu sıcaklığının değişmesi, istilacı yosun türleri (Caulerpataxifolia vb.), balık çiftliklerindeki aşırı yemleme, kıyıların bozulması (yapılaşma, yol, marina, liman yapımı vb), yazlık konut ve sitelerdeki mülk sahiplerinin yüzerken rahatsız oldukları gerekçesiyle bu bitki topluluklarını temizlemeleri, hayalet ağlar, deniz çöpleri, özellikle de turizm ve balıkçılık kaynaklı atıkların sonucu olarak su yüzeyinin kaplanması yüzünden ışığın deniz çayırlarına ulaşamaması gibi sebepler de azalma hızlanıyor…
Kısaca…
Çocuklarını, torunlarını düşünen bir insan deniz çayırına zarar vermez!