İnşaat, ekonominin konutlardan tutun da köprü ve otoyol gibi altyapı yatırımlarına varıncaya kadar devasa bir sektör. Hal böyle olunca da Maliye, inşaat ve gayrimenkul sektörünü mercek altına almış durumda. 150 m2’ye kadar olan konutlarda KDV oranının yüzde 1’den, arsanın rayiç bedeline göre yüzde sekiz veya yüzde 18’e çıkarılmasına rağmen sektördeki hareketlilik devam ediyor.
Tüm denetim ve incelemelere rağmen inşaat ve gayrimenkul sektörü kayıt altına alınabilmiş değil!
Yüzde yüz kayıt altında çalışanlara diyecek bir şeyimiz yok, aksine tebrik etmek gerekir. Onlar tüm ekonomik zorluklara ve ağır rekabet şartlarına rağmen vergilerini düzenli ödüyorlar. Gelir ve giderlerini kayıt altına alıp, gerçek karları üzerinden gelir beyan ediyorlar. Buna rağmen birçok şirketin inceleme altında olduğunu biliyoruz. Şirket sahipleri ne kadar titiz davransalar da mutlaka bir yerlerde eksikleri tespit edilip cezası kesiliyor.
“Kayıtlı-kayıtdışı” olanlar var. Beyanları gerçeği yansıtmayanlar. Gayri menkul satışlarında genelde düşük fatura kesenler. Onlar için en büyük risk banka kredisi ile yapılan satışlarda. “Banka kredisi” ile yapılan satışlarda, bedel banka hesabından ödendiği için bu rakam üzerinden fatura kesmek zorunda kalıyorlar. İşte burada “emsal değer” devreye giriyor. Emsal gayrimenkuller için düşük fatura kesmişler ise, inceleme veya denetimlerde tespit edilmesi halinde aradaki fark üzerinden vergi tahakkuk ettirilerek, gecikme faizi ve cezaları ile tahsil ediliyor. Bu şekilde incelemelerde yoğun bir şekilde devam ediyor.
Bir de tamamen kayıt dışında olanlar var; hiçbir şekilde gelir beyan etmeyenler. Tamamen kayıtdışı olanların büyük çoğunluğunu genelde küçük ve orta halli şahıslar oluşturuyor. Bunlar elindeki avucundaki sınırlı para ile kelepir gayrimenkul bulunca alıp, ufak tefek tadilat ve bakımını yapıyor ve sonra da satıyorlar. Kendilerine göre geçinmeye çalışıyorlar. Ancak, burada ciddi bir tehlike söz konusu... Gayrimenkul alım satımı sürekli olarak yapılınca Maliye bu faaliyeti “ticari kazanç” olarak değerlendiriyor ve mükellefiyet kaydı açılmasını istiyor. Bu güne kadar vergi mükellefiyeti olmadan bu işi yapan hatta yapmaya devam eden çok sayıda kişi var. Bu güne kadar bir şekilde gelmişler ama bundan sonra bu şekilde gitmeleri mümkün değil, hatta imkansız gibi…
Tapu kayıtlarında kimlerin işlem yaptığı TC kimlik numarası sorgulamasından çok rahatlıkla tespit edilebiliyor. Denetim elemanları tapu müdürlüklerinden işlem yapanların listesini çoktan aldılar, şimdi bu kayıtları inceliyorlar. Öncelikli olarak, inceleme sonucu gayrimenkul alım satımını sürekli olarak yapanlar tespit edilip bunların vergi mükellefi olup olmadıkları tespit ediliyor. Vergi mükellefi olmaları durumunda muhasebe kayıtları üzerinden incelemeye tabi tutuluyorlar. Asıl başı dertte olanlar hiç vergi kaydı olmayanlar. Vergi kaydına rastlanmaması durumunda ise gayrimenkul alım-satım faaliyetinin “sürekli” yapıldığından ticari faaliyet olarak değerlendirilip “ilk satış tarihinden lokomotif sektörlerinden birisi. Gökdelenler, AVM’ler, iş merkezleri ve itibaren “mükellefiyet kaydı açılıyor ve süresinden sonra “geriye dönük” olarak verilen beyannameler için cezalar ve gecikme zamları ile birlikte yüksek meblağlı ödemeler çıkıyor. Verilmeyen beyannameler isteniyor. Sonuçta, kanuni süresinden sonra ‘geriye dönük’ olarak verilen beyannameler için cezalar ve gecikme zamları ile birlikte yüksek meblağlı ödemeler çıkıyor.