“Siyasî ve askerî zaferler ne kadar büyük olursa olsun, ekonomik zaferle taçlandırılmazsa meydana gelen zaferler payidar (sonsuza kadar) olmaz…”
Atatürk’ün bu sözleriyle çınladı…
O günlerdeki adıyla…
Konak’taki “Hamparsumyan Hanı”…
Takvimler 17 Şubat 1923’ü gösteriyordu…
Ve…
Henüz Lozan Barışı imzalanmamış…
Ve…
Cumhuriyet kurulmamıştı…
İzmir’in düşman işgalinden kurtuluşunun üstünden ise…
Topu topu…
Beş ay sekiz gün geçmişti…
Buna karşın…
“Misak-i İktisadi”nin kabul edildiği…
Genç Türkiye’nin “Birinci İktisat Kongresi” için…
Ulu Önder…
Kendi ifadesiyle “temiz kalpli” insanların yaşadığı…
“Güzel İzmir”i seçmişti…
Kongre’nin İzmir’de toplanmasının amacı…
İzmir'in büyük bir ticaret merkezi olmasının yanı sıra…
Yunan Ordusu’nun…
Mehmetçik’in süngüsünden kaçarken…
Yakıp, yıktığı Güzel İzmir’i…
Anadolu insanına ve yabancılara göstermekti…
Plan başarıyla uygulandı…
***
“İzmir İktisat Kongresi”, Cumhuriyet’in müjdecisidir…
İzmir’in kurtuluşu ülkenin kurtuluşudur…
Düşman giderken öcünü İzmir’den almıştı…
Kent yanmış, yıkılmış, harabeye dönmüştü.
Bu nedenledir ki…
Cumhuriyet’e giden yolda…
İktisat kongresinin İzmir’de yapılmış olması…
O günlerde…
Her şeyden daha kıymetli bir hareket fişeğinden farksızdı…
Kongre salonunun sağ tarafında tüccar grubu…
Sol tarafında işçiler, merkezde ise çiftçiler oturuyordu…
Fevzi Paşa, Rus Büyükelçisi Semyon Aralov ve…
Azerbaycan Büyükelçisi İbrahim Abilof'un da katılmıştı…
***
Altı gün sonra…
İzmir İktisat Kongresi’nin 99’uncu yıldönümünü…
Atatürk’ü anarak yad edeceğiz…
***
Bu güzel kent…
9 Eylül 1922’de istilacı Yunan’ı denize dökmüş…
Kurtuluş’tan Kuruluş’a yol alırken…
Birinci İktisat Kongresi’ne ev sahipliği yaparak…
Aynı zamanda…
Ekonomik kurtuluşun da simgesi haline gelmişti…
Müthiş heyecan yaratan…
Bu kadim toprakların ilk büyük ekonomi buluşmasının adresi ise…
Bir asır önceki adıyla “Hamparsumyan Han” idi…
Yakın geçmişteki adıyla ise…
“Bank-Han” idi…
Bugün sokağa çıkın ve “Bank-Han”ı sorun…
Acaba kaç kişi hatırlar?
O yerin yerinde…
Artık yeller esiyor…
Sadece “İktisat Kongresini” hatırlatan bir anı duvar var…
Hatta orası otoparktı, bi’zamanlar…
Şimdi…
Kurtuluş’tan Kuruluş’a giden zaman tünelindeki…
İktisat Kongresi’ne ev tütün deposu…
Bir yıl içinde…
Eskisini aratmayacak güzellikte…
Et’e kemiğe bürünecek…
İzmir bir “hazinesi”ne yeniden kavuşacak…
Kimin sayesinde?
Geliyoruz, oraya…
***
İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, o yeri aratmış, buldurmuş...
Akabinde kolları sıvamış.
Bugün yerle bir edilmiş o tarihi binanın yerine…
Yenisi inşa etmeye karar vermiş…
Tamamen Devlet Baba’nın gayretiyle…
Canlanacak şanlı bir anı İzmir’in kalbinde…
Vali Yavuz Selim Köşger, diyor ki:
“Gelecek kuşaklara Türkiye’nin unutulmaz sembollerini bırakmamız gerekiyor… İzmir İktisat Kongresi’nin gerçekleştiği yapı, aynı yerinde yeniden hayat bulacak… Yeni nesiller, Cumhuriyet’in ekonomik planlarının dillendirildiği bu alanda geçmişin duygularını hep taze tutacak… Bu projeyi var gücümüzle 100’üncü yetiştirmek arzusundayız...”
İzmir’in adına, kimliğine…
Bundan daha kıymetli bir hizmet olabilir mi?
Aradan 99 yıl geçmiş…
Genç Cumhuriyet’in ekonomi politikalarının…
İzlerini taşıyan o bina…
En taze haliyle doğduğu köşede yeniden yükselecek…
Büyük olasılıkla…
İçindeki eşyalar dahil…
O kongrede yaşanan ve yaşatılan her şeyin…
Tıpkısının aynısı olmak üzere…
Can bulacak…
Bu proje…
İzmir gibi kadim bir kente yapılan en anlamlı hizmettir…
Bunu Sayın Vali Köşger de biliyor…
Ancak…
Önemli olan…
Hem Cumhuriyet’in hem de İzmir İktisat Kongresi’nin…
100’üncü yaşına yetiştirilebilmesidir…
Dünya görsün…
Dünya parmak ısırsın…
İzmir’e halel olsun…
***
Bitiriyoruz…
Neyle?
99 yıl önce 15 gün süren…
İktisat Kongresi’nde alınan bazı kararlarla…
Bugünlere ve bizden sonrakilere…
Işık tutsun diye…
“Ekonomide bağımsızlıktan fedakârlık edilmeyecek… / Öncelikle millî kaynaklar değerlendirilecek… / Üretici, sanayici, ihracatçı desteklenecek… / Çiftçiye kredi verilerek, girişimciler teşvik edilecek… / Kredi ve teşvikleri kurulacak bir millî banka üstlenecek… / İş erbabına amele değil, işçi denilecek… Tüm işgücüne sendika hakkı tanınacak…”
Vay… Vay… Vay…
Nokta…
Sonsöz: “Ekonomik kalkınma, Türkiye’nin hür, müstakil, daima daha kuvvetl, daima daha refahlı Türkiye idealinin belkemiğidir… / Gazi Mustafa Kemal Atatürk – 1937)