Bugün Pazar…
Atatürk’ü bu köşede anma ve hatırlama günü…
Bir kez daha…
Az bilinen, yaşanmış bir öyküyü paylaşalım…
Bunu yaparken de…
Ulu Önder’in son genel sekreteri Hasan Rıza Soyak’la birlikte…
İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yayınları’nın nadide eserlerinden…
“Atatürk ve İzmir”i 40 yıl önce birlikte kaleme alan…
Şadan Gökovalı, Kaya Çelikkanat ve Orhan İlhan’ı…
Saygıyla analım…
***
Atatürk’ün hastalığının başladığı süreçti…
1938 yazı geride kalmıştı…
Takvimler, 3 Ekim’i gösterirken…
İzmir’in efsane belediye başkanlarından Dr. Behçet Uz…
Dolmabahçe Sarayı’na geldi…
Koltuğunun altında “kıymetli ve anlamlı” bir dosya vardı…
Atatürk’e takdim etmek istiyordu…
Dosyada…
Kültürpark’ı yaratmak için İzmir’e gelen…
Fransız Mimar Goutier’e çizdirilmiş bir türbe projesi vardı…
Ulu Önder’in annesi Zübeyde Hanım’ın kabrini yenilemek istiyordu…
O proje uygulanırsa…
Zübeyde Hanım’ın mezarı…
Çevresinde park ve çocuk bahçesi olan…
Büyük bir anıta dönüşecekti…
***
İzmir’in Reisi Dr. Behçet Uz…
O projenin hayata geçmesini şiddetle arzu ediyordu…
Genel Sekreter Soyak…
Anacığının kabri için İzmirlilerin arzu ettiği tasarıyı…
Atatürk’e götürdü…
Projeyi inceleyen Ulu Önder şöyle dedi:
“Hayır… Türbe istemem… Ben sana mezarın nasıl yapılacağını tarif etmiştim… Yine öyle yapılmalı… Hem belediyenin masraf etmesine gerek yoktur… Bunu biz yaptıralım…”
***
Hasan Rıza Soyak, aşağıya indiğinde…
Dr. Behçet Uz’u, Başbakan Celal Bayar’la görüşür buldu…
Ata’nın emrini tebliğ etti…
Dr. Behçet Uz, şoke olmuştu; adeta yalvardı:
“İstedikleri şey, 1.500-2.000 liralık masrafla olur… Lütfetsinler, hiç değilse bunu İzmirlilere bıraksınlar!”
Bu dileğe Celal Bayar da katıldı…
Genel sekreter, Atatürk’ün odasına girip…
Yeni öneriyi arz etti…
Gazi, kimse kırılsın istemiyordu…
Bir orta yol bulunmuştu işte…
Fazla direnmedi; “Tamamdır…” dedi…
Dr. Behçet Uz’un gönlünden geçen proje onay almıştı…
Hızla hayata geçirildi…
***
İzmir’in unutulmaz Reisi Behçet Uz…
Zübeyde Hanım’ın çocukları çok sevdiğini biliyordu…
Bu nedenle…
Karşıyaka’da bugünkü Zübeyde Hanım Caddesi üzerinde…
İzmir Askeri Komutanı Ferik Hacı Osman Paşa tarafından…
1902 yılında yaptırılmış caminin avlusundaki…
Zübeyde Hanım’ın mezarını…
Atatürk’ün istediği şekilde yaptırdı…
Çevresini de çocuk bahçesi olarak düzenletti…
Küçük Yamanlar’dan getirilen…
Dev pembe mermerimsi taşın üstünde şu yazılıdır:
“Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım burada gömülüdür…”
Aradan yıllar geçti…
Atatürk’ün vefatından sonra…
Ne ilginçtir ki…
“Türbe konusu” yeniden gündeme getirildi…
Gelişmeleri öğrenen Hasan Rıza Soyak…
O sıralar görevli olduğu İsviçre’den…
O günlerin Başbakanı Dr. Refik Saydam’a bir mektup yazarak…
Atatürk’ün…
Annesinin kabriyle ilgili “ısrarlı isteğini” dile getirdi…
***
Bitiriyoruz…
Duygusal bir anıyla…
İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz…
İzmir’in 16’ncı Kurtuluş Yıldönümü dolayısıyla…
Büyük Kurtarıcı’ya…
İzmirlilerin bağlılığını bildiren bir telgraf çekti…
Atatürk o telgrafa 12 Eylül 1938’de şu cevabı verdi:
“Güzel İzmir’in kurtuluş gününün yıldönümünü huzur ve neşe içinde kutlarken, İzmirlilerin hakkımda izhar ettikleri (gösterdikleri) bildirdiğiniz samimi duygulardan çok mütehassis oldum… Teşekkür, muhabbet ve iyi dilleklerimin sayın halka iblağını (ulaştırılmasını) rica ederim…”
Ve, bu satırlar…
Atatürk’ün İzmir’e ve İzmirlilere son mesajı oldu…
Nokta…
Sonsöz: “Ben, bütün İzmir’i ve bütün İzmirlileri severim… Güzel İzmir’in temiz kalpli insanlarının da beni sevdiklerinden eminim… Yalnız bir tesadüf, beni Karşıyaka’ya daha fazla bağlamıştır… Karşıyakalılar, annem sizin bağrınızda, sizin topraklarınızda yatıyor… Karşıyakalılar, İzmir’i gördüğüm gün evvela Karşıyaka’yı ve orada sizin Türk topraklarınızda yatan annemin mezarını gördüm… - Gazi Mustafa Kemal Atatürk – 1925…”