Okurlarımıza 3 günlük bir dizi ile bugün açılacak olan TerraMadreAnadolu nedeniyle bazı bilgileri aktarmayı planlamıştık. Bugün de SlowFood’a ilişkin faaliyetleri özetleyen bilgiler sunmak istiyorum. Tarımsal biyoçeşitlilik ve küçük ölçekli aile temelli gıda üretim sistemlerinin nasıl tehlike altında olduğunu son yazımızda dile getirmiştik. Biz SlowFood gönüllüleri sanayileşme, genetik erozyon, değişen tüketim kalıpları, iklim değişikliği, kırsal alanların terk edilmesi, göç ve çatışmalar nedeniyle kaybolan türlerin kaygılarını da taşıyoruz.
Bu nedenle önce Ark of Taste’ten yani “Lezzet Gemisi” ya da “Nuhun Ambarından” söz edeyim: Unutulmuş yiyecekleri yeniden keşfetme, kataloglama, tanımlama ve tanıtma projesidir bu. Bu listeler oradaki ürünlerin varlığına ve birkaç nesil içinde yok olma riskine dikkat çekmek ve herkesi bu ürünlerin korunması için harekete geçmeye davet etmek için oluşturuldu. Ark of Taste, tüm gezegenin kültürlerine, tarihine ve geleneklerine ait küçük ölçekli kaliteli ürünleri toplayarak dünyayı dolaşıyor: Meyveler, sebzeler, hayvan türleri, peynirler, ekmekler, tatlılar ve işlenmiş etlerden oluşan olağanüstü bir mirası kayıt altına alıyor.
Bazı durumlarda ürünlerin yeniden keşfedilip masaya yatırılması, üreticilerin desteklenmesi ve hikayelerinin anlatılması gerekiyor; bazen de nesli tükenmekte olan vahşi türler gibi, onları korumak ve üremelerini desteklemek gerekiyor.
Her geçen gün Ark of Taste ürünlerinin sayısı artıyor. Bu yazıyı hazırlarken 5774 tür dünya mirası olarak tanımlanmıştı. Türkiye’den sadece 79 ürünün bu listede yer alması elbette son derece yetersiz. Bu sayının artmamasının sorumlusu Türkiye’deki SlowFood gönüllülerinin yeterince çalışmaması. Önümüzdeki dönemde bu listenin büyümesi için bir grup arkadaş sadece buna konsantre olarak çalışacağız.
SlowFood’un bir başka önemli sözcüğü ise “Co-Procuder” veya bizim Defne Koryürek çevirisi ile “Türetici” yani üreticiyi düşünen tüketici, tüketiciyi düşünen üretici… Tüketmenin pasif rolünün ötesine geçen ve gıdamızı üretenler, nasıl ürettikleri ve bunu yaparken karşılaştıkları sorunlarla ilgilenen bilinçli bir tüketiciye “türetici” diyoruz... Biz SlowFood gönüllüleri “iyi temiz adil” olarak üreten gıda üreticilerini aktif olarak destekleyerek üretim sürecinin bir parçası oluyoruz. “Türetici” terimi, SlowFood tarafından, tüketici seçimlerimizin toplu olarak gıdanın yetiştirilme, üretilme ve dağıtılma şekline nasıl büyük değişiklikler getirebileceğini vurgulamak için ortaya çıktı.
SlowFood Gönüllüleri “eko-gastronomi” meselesini de önemserler. Tabak ve gezegen arasındaki güçlü bağlantıların ve gıda seçimlerimizin çevre ve toplum sağlığı üzerinde büyük bir etkisi olduğu gerçeğinin tanınması için çalışırlar.
Bir başka önemli sözcük ise “Neo-gastronomi” … Neo veya 'yeni' gastronomi, tabak, gezegen, insan ve kültür arasındaki güçlü bağlantıları tanıyan, yemeğe multidisipliner bir yaklaşım olarak bir gastronomi kavramıdır. Terim, başlangıçta iyi yemeği, gastronomik zevki ve daha yavaş bir yaşam temposunu (eno-gastronomi) savunmak amacıyla başlayan ve daha sonra bu tür konuları kapsayacak şekilde mantıksal olarak bakış açısını genişleten SlowFood hareketinin evrimine karşılık gelecek şekilde icat edildi. Gıdaya karşı sorumlu, kapsamlı bir yaklaşıma sahip, yemek ve şarap kültürüne olan ilgiyi çevreyi ve gıda biyoçeşitliliğini koruma arzusuyla birleştiren ve yemek yemeyi sadece biyolojik bir gereklilik değil, aynı zamanda başkalarıyla paylaşılacak keyifli bir zevk olarak gören kişi. Bir neo-gastronom, gıda seçimlerinin pazar ve dolayısıyla gıda üretimi üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunun farkındadır ve damağımız, çevre ve toplum yararına seçimler yaparak yaşar.
Siz de SlowFood gönüllüsü olabilirsiniz. Yapacağınız iş çok basit. Uluslararası SlowFood’un internet sayfasına girip ülkemizdeki yaşadığınız yerde ya da yakınında bulunan SlowFood birliklerine orada yazılı eposta adresinden ulaşmak… Sonrasını ilgili liderimiz halledecektir.
TerraMadre bugün Kültürpark’ta başlıyor. Kaçırmayacağınızı umuyorum.