Macaristan, İtalya derken şimdi de Yunanistan… Avrupa Yeni Sağı, 1960’ların sonlarında Fransa’da ‘Nouvelle Droite’ olarak ortaya çıkan aşırı sağcı bir hareket aslında. 21. Yüzyılın ilk çeyreğinde de Avrupa kıtasına giderek daha çok hâkim oluyor…
Eski komünist ve sosyalistler ise moderniteyi ve post-moderniteyi reddeden büyük ölçüde benzer bir felsefeyi Avrupa toplumlarına yaymak için çabalayan yeni ulusalcı muhafazakarlara karşı neredeyse hiçbir şey yapamıyorlar.
Avrupa’nın yeni sağ liderleri genel olarak liberalizme, bireyciliğe, eşitlikçiliğe karşı. Bu nedenle Avrupa Birliği’nin geleceği için de çanların çaldığını ifade etmeliyim.
Yunanistan’da seçim sonuçları için öngörüde bulunanlar Başbakan Mitsotakis’in sandıktan böyle bir zaferle çıkacağına ihtimal vermiyorlardı. Seçmenin yüzde 47’sinin oy kullanmadığı ülkede aşırı sağ partilerin toplamda yüzde 15’lik seçmen desteğine ulaşması da enteresan… 25 Haziran’da merkez sol ise büyük bir hezimete uğradı. Diğer Batı ve Doğu Avrupa ülkelerinde zaten var olan sağa doğru kayma eğilimi, böylece Yunanistan’da da gerçekleşmiş oldu. Yunan halkının siyasi telekulak skandalını, ekonomideki kötü gidişi hiç de önemsemediği ortaya çıktı. Sol partiler bu mevzuların üzerinde tepindiler ama seçimlerde herhangi bir rol oynamadığı anlaşıldı sandıklar açılınca…
Eski ve yeni başbakan, şimdi uzun yıllar süren krizin ardından yorgun düşen seçmenlere, istikrar ve yükseliş vaat ediyor. Önceliklerinin ise çalışanların ve emeklilerin maaşlarında artış ve vergi indirimlerinin yanı sıra sağlık sistemi ve yargıda reform olduğunu söylüyor.
Laik bir ülke olmayan Yunanistan’da Mitsotakis, papazların önünde dün akşam yemin etti ve göreve başladı.
Yeni dönemde Mitsotakis’in karşısında güçlü bir muhalefet yer almayacak. Aleksis Çipras liderliğindeki sol hareket Syriza (Radikal Sol Koalisyon), 25 Haziran seçiminde oyların yalnızca yüzde 17,8’ini alabildi. Mayıs ayındaki ilk turda yüzde 20’ye ulaşan parti, böylece bir ay içinde yüzde 2’den fazla oy kaybetmiş oldu. Oysa daha dört yıl önce Çipras’ın partisi, seçmenlerin yüzde 31’nin desteğine sahipti.
Şimdi Yunanistan’da “Syriza, eğer bir sonraki seçimde yeniden iktidara gelmeyi hedefliyorsa öncelikle kendini ve lider yönetimini yenilemek zorunda” deniyor. Tanıdık geldi mi?
Ta Nea gazetesi manşetine ‘Miçotakis’in rakipsiz mutlak hakimiyeti’ başlığını attı. Yunanlı meslektaşımız Kaki Bali’nin notlarından aktarayım sağın ve solun durumunu:
Sol cenahın köklü partisi PASOK ise umduğu büyük sürprizi gerçekleştiremedi. Oylarını az da olsa artırabilen sosyal demokratlar, yüzde 11,8 ile parlamentodaki en güçlü üçüncü parti olacak. Komünistler (ΚΚΕ) de oylarını çok az artırarak yüzde 7,6’ya ulaştı. Kendilerini ‘ilerici’ olarak tanımlayan sol partilerin performansı, böylece son 40 yılın en düşük seviyesinde kaldı. Üç sol partinin oy toplamı yüzde 38’e bile ulaşamayarak, Yeni Demokrasi’nin tek başına aldığı oy oranının altına indi.
Buna karşılık Nea Dimokratia’nın sağındaki üç küçük parti çok başarılı oldu. Sadece üç haftadır aktif olan aşırı sağcı Spartiates (Spartalılar) yüzde 4,7 ile parlamentoya girmeyi başardı. Bu seçim başarısı, yasaklı neonazi partisi Altın Şafak’ın hüküm giymiş önde gelen figürlerinden ve Ethniko Komma Ellines (Yunan Ulusal Partisi) listesinin lideri Ilias Kasidiaris’in yardımıyla mümkün oldu. Kasidiaris, Yunan Yüksek Mahkemesi’nin aldığı kararla seçimlerden menedilmiş; o da Hapishaneden destekçilerine Spartiates’e oy vermelerini tavsiye etmiş, hatta emretmişti. Bu durum yeni parlamentoda neonazilerin 12 potansiyel üyesinin yer alacağı anlamına geliyor.
Kiryakos Velopulos’un Elliniki Lisi (Yunan Çözümü) hareketi, yüzde 4,5 ile yeniden güç kazanmayı başardı. Yabancı karşıtı sağ popülist parti, 2019’dan beri parlamentoda temsil ediliyor ve Alman aşırı sağcı Alternative für Deutschland (AfD) ile birçok noktada benzeşiyor.
Spartiates ile karşılaştırıldığında Elliniki Lisi neredeyse ılımlı sayılır. Daha çok Rusya yanlısı olan parti, özellikle kuzey Makedonya ile isim anlaşmazlığını çözen 2018’deki Prespa anlaşmasının pek çok kişi tarafından hâlâ bir’ihanet’ olarak görüldüğü Yunanistan’ın kuzeyinde hayli güçlü.
Kuzey Yunanistan’da Elliniki Lisi kadar güçlü olan bir diğer parti de birkaç ay önce neredeyse hiç yoktan ortaya çıkan ve yüzde 3,7 oy oranıyla yeni parlamentoya 10 milletvekili göndermeyi başaran Niki. Bu parti, Yunan Ortodoks din adamlarının dostu, diğer sağ partiler kadar yabancı düşmanı, köktendinci bir Hristiyan partisi olarak tanımlanıyor. Parti, kürtaj karşıtı kampanyalarıyla da dikkat çekmişti.
Böylece toplamda yüzde 15’e yakın bir oy oranına ulaşan aşırı sağ, parlamentoda üç parti tarafından temsil edilecek. Ekonomik ve mali krizin en yoğun olduğu dönemde bile Yunanistan’da aşırı sağ bu kadar güçlü olmamıştı.
Buna bir de eski meclis başkanı Zoe Konstantopulo’nun hem sağdan hem de soldan oy alan ve siyasi açıdan pek tanımlanamayan Plefsi Eleftherias hareketi eklendi. Sadece liderinin öne çıktığı bu ‘tek kadın partisi’ yüzde 3,17 ile kıl payı da olsa parlamentoya girmeyi başardı. Ancak partinin neyi temsil ettiği veya savunduğu tamamen belirsiz.
Her yerde aşırı sağın yükselişinin temel nedeni Afrika ve Ortdoğu’dan gelen mülteci akınları genellikle… İnsanların en büyük kaygısı bu maalesef…
Dünya da giderek daha az yaşanır hale geliyor.