Kurtuluşun ve kuruluşun şehri olarak Cumhuriyet tarihine damga vuran İzmir’de…
Bir şehrin kültür hafızasını tazeleyen anlamlı etkinliklerin yarattığı milli şuurla
Cumhuriyetin ikinci yüzyılını büyük bir şevk ve heyecanla karşılamaya hazırlanırken...
Yüzyıl öncesinde, bu güzel şehirde düzenlenen ve ülke geleceğine yön veren 1. İktisat Kongresinin hikayesini…
Bugünün ülke şartlarında yeniden okumak ve yorumlamak da varmış nasipte…
Geçtiğimiz günlerde…
İzmir BB tarafından İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi başlığı altında düzenlenen Kadın Ve İktisat Kongresinde…
Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezinden tüm yurda yayılacak olan Türk kadınının sesini dinliyordum can kulağıyla.
2 Şubat 1923 İzmir’inde düzenlenmiş olan KADINLAR KONGRESİ’nin tarihin derinliklerinden gün yüzüne çıkarılışını…
Ve…
Toplumsal kalkınmada kadın varlığının önemine işaret eden büyük önder M. Kemâl Paşa’nın o büyük öngörüsünün önünde…
Minnet duyguları içindeki Türk kadınının ebedi saygı duruşunu izliyordum adeta.
***
İzmir Büyükşehir Belediyesi ve BASİFED işbirliğinde, Türkfoned katkılarıyla ve Tüpraş tema sponsorluğunda düzenlenen bu kıymetli kongrede…
İzmir’in kültür hafızasını emanet ettiğimiz “şehremini” dediğimiz İBB Başkanı Sn. Tunç Soyer…
Bu güzel şehrin tarih ve kültür hafızasının tazelenmesine ve de toplumda kadın cinsinin varlığına dikkat çeken konuşmalarında…
“Geleceğin Türkiye’sinin inşasına kadın erkek yan yana başlıyoruz… Bir şey değişir her şey değişir” sözleri ile vurgu yapıyorlardı.
BASİFED Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Mehmet Ali Kasalı ise… 2 Şubat 1923 İzmir Kadın Kongresi ile ilgili olarak…
Yüzlerce yıl nüfus sayımlarında yok hükmünde sayılan kadın cinsinin tanınmasını…
Ve medeni kanuna giden yolun ilk adımlarının bu kongre ile atılmış olmasını hatırlatıyor
I. İktisat Kongresinin İzmir’de yapılma sebepleri arasında…
O yıllarda ülke ihracatının yüzde yetmişinin gerçekleştiği İzmir limanının önemine ve İzmir ticaret hayatının hareketliliğine vurgu yaparak…
Ülkenin ve bu kadim şehrin yüz yıllık tarihine ışık tutuyordu.
***
Cumhuriyet kadınına örnek, alanlarında uzmanlaşmış isimler… İdil Türkmenoğlu ve Özlem Gürses’in moderatörlüğünde düzelenen bu anlamlı kongreye…
Yurdun dört bir yanından koşup gelmiş, ulusal ve uluslararası çalışmaları ile kadın hakları mücadelesinde var olan elliden fazla kadın derneği temsilcisinin her biri…
Ve…
İzmirli STK, dernek ve kooperatif başkanları… İkinci yüzyılın İktisat kongresindeki kararlı duruşları ile…
Kadın istihdamından siyasi hayata kadar… Mutlak surette uygulanması istenen kadın kotasına…
Ve kadının her alanda karar alma mekanizmalarında yer almasına kadar…
Kadın haklarını esas alarak, kadının toplumdaki yerinin önemine dikkat çekerlerken..
Kadına şiddetten cinsiyet eşitsizliğine, kadın işsizliğinden ücret dengesizliğine kadar her konuda görüş ve projelerini paylaşan kadın temsilciler…
Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) ve 6284 sayılı kanunun uygulanmasının gerekliliğini de hep bir ağızdan haykırıyorlardı.
***
Akademisyen, yazar ve yönetici katılımcıların görüşlerini paylaştıkları oturumlarda…
Ülkemizin yarısını oluşturan kadın nüfusunun bir asırdır süregelen haklı mücadelesi tartışıldığı...
Ve bu haklı mücadelenin ilk tohumlarının atıldığı… Yüz yıl önceki İzmir Kadın Kongresini hatırlatan bu güzel organizasyonu geride bırakırken…
Osmanlı’dan günümüze kadar büyük büyük nineleri İzmir’de yaşamış… Bir İzmir kadını olarak…
Cumhuriyet’in henüz ilan edilmediği yıllarda bu kongrede Ata’sına fikir ve görüşlerini aktarma cesareti gösteren…
Kadın hakları konusunda belki de ilk işaret fişeğini ateşleyen… Bir asır öncesinin İzmir kadınını hayal ettim…
Ve bu kadınların fikir ve görüşlerinin değerlendirildiği I. İktisat Kongresinde alınan kararların…
Ülkenin; iktisadi , sosyal ve siyasal hayatına yön veren ne büyük bir adım olduğunu düşündüm..
Şehrin kültür hafızasına sahip çıkarak… Ülkenin yakın tarihini hatırlatan İzmir BB Başkanı Sn.Tunç Soyer’e…
Ve bu kıymetli organizasyona emeği geçenlere minnet duyguları içinde buldum kendimi.
Yüz yıl öncesinde KADIN KONGRESİ düzenlenmesinin nedenlerini, niçinlerini ve sonuçlarını akıcı bir dille anlatan İktisat Tarihçisi Dr. Serdar Şahinkaya’nın…
İlminin ışığı ile kaleme alarak Cumhuriyetin 100. yılına armağan ettiği…
“Cumhuriyet’ten Önceki Son Kurucu Kongre TÜRKİYE İKTİSAT KONGRESİ’’ adlı kitabını bir an önce edinmek ve okumak istedim.
Ve… “Tarihi kimin kalemi ile yazıyorsunuz ya da kimin gözlüğü ile okuyorsunuz?”
Sorusu ile başlayan o şahane sunumunu tekrar tekrar canlandırdım zihnimde…
***
Kapitülasyonlarla ülkenin ekonomik hayatını ipotek altına alan işgal yıllarının…
Ve yedi düvele karşı ile yapılan Kurtuluş Savaşı zaferinin üzerinden geçen beş ay gibi kısa süre içinde
Devam edegelen Lozan Anlaşması görüşmeleri sırasında tarihe geçecek ve geleceğe yön verecek olaylar birbirinin peşi sıra yaşanıyordu.
30 Ocak 1923 tarihinde… Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Mübadele anlaşması ile tarihteki ilk ve tek zorunlu göç gerçekleşirken…
2 Şubat 1923 tarihine gelindiğinde ise… Anadolu Ajansı’nın haberine göre…
Eski gümrük binasında beş altı bin kişinin katıldığı toplantının yarısını İzmirli kadınların oluşturduğu belirtilen İzmir Kadın Kongresine eşi Latife hanım ile birlikte gelen M. Kemâl Paşa…
Altı saat süren konuşması ile kadının sosyal ve iktisadi hayattaki yerine işaret ederken…
“Şuna inanmak gerekir ki dünya üzerinde gördüğünüz her şey kadının eseridir.”
“Bizim sosyal toplumumuzun başarısızlığının sebebi, kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz kayıtsızlık ve kusurdan ileri gelmektedir” Sözleri ile…
Türk kadınının haklarının teminat altına alan medeni yasanın ilk işaretlerini veriyordu.
***
Ve… 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihinde İzmir’de düzenlenen…
Memleketin iktisadi ve siyasi hayatına yön verecek olan 1. İzmir İktisat Kongresinin
Lozan görüşmelerindeki olumlu tesirleri ile…
Memleketin üzerine kara bulut gibi çöken kapitülasyonların kalkmasının ve milletimizin ekonomik bağımsızlığına kavuşmasının önemine M. Kemâl Paşa şu sözleri ile dikkat çekerken…
“Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun, iktisadi zaferle taçlandırılmadıkça kazanılacak başarılar yaşayamaz ve sürekli olamaz”
Cumhuriyet Türkiye’sinin ekonomi politikası İzmir İktisat Kongresi ile başlamış oluyordu.
***
Türkiye’nin ikinci yüz yılını dizayn edecek olan seçimlere yüz gün gibi kısa bir süre kala…
M. Kemâl Atatürk’ün kalemi ile yazılan Laik T.C Devletinin yüz yıllık şanlı tarihini…
Yine onun gözlüğü ile okuyup anlayanlara, anlatanlara ve geleceğe aktaranlara bin selam olsun..
Bu milleti Cumhuriyet ile onurlandıran… M. Kemâl Atatürk ve yol arkadaşlarına sonsuz minnet ve saygı ile.