Herkes kabul etmelidir ki, Balıkesir, sahip olduğu lezzet mirasını anlatan üç kitabın yarattığı değer zinciri ve kitapların elde ettiği uluslararası başarılarla gastronomi dünyasında yeni bir kapı açmıştır. Bu üç kitabın yaratıcıları Berrin Bal Onur ve Neşe Aksoy Biber ile önceki sabah Divan Kuruçeşme’de önce bir panelde ardından da nefis bir tadımda beraberdik. Ev sahibimiz de Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz idi. Mükemmel ağırlama için Başkan ve ekibine teşekkürler.
Daha önce yazı konuları etmiştim şu iki kitabı: “50 Peynirli Şehir Balıkesir” ve “Zeytin Ülkesi Balıkesir” . Bugün de “Ekmek Şehri Balıkesir”isimli, bence baş yapıttan söz edeceğim…
Anımsatalım: Gourmand World CookbookAwards’ta 2019 yılında dünyanın en iyi peynir kitabı seçilen “50 Peynirli Şehir Balıkesir” kitabı, 2023 GourmandAwards’ta son 25 yılın en iyi kitapları arasında yer alırken, “Ekmek Şehri Balıkesir” dünyanın en iyi ekmek kitabı, “Zeytin Ülkesi Balıkesir” ise kategorisinde dünyanın en iyi ikinci kitabı seçildi.
Panelde Berrin Bal Onur; “Türkiye’de ilk kez bir şehir, topraklarımızda doğan 3 kadim gıdaya -peynir, zeytin ve ekmeğe- kitaplardan oluşan bir kültür serisi ile saygı duruşunda bulunuyor. Bu gurur Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’ne ait” diyordu. Sevgili Neşe de, peynirlerin hikayesini anlatırken bendenizin 4 peyniri Ark Of Taste listesine sokmuş olmamdan ötürü teşekkür etti, beni de mutlu etti…
Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Yücel Yılmaz’ın“Balımızla, kaymağımızla, peynirimizle, zeytinyağımızla, kuzu etimizle Türkiye’yi doyuran şehiriz. Bir şehrin hammaddesi güzelse mutfağı da güzeldir” sözleri işin özeti gibiydi.
Bu buluşma Türkiye’de gastronomi ile uğraşan iyi ve temizinsanları da bir araya getirdi. Ben de uzun zamandır göremediğim başta Artun Ünsal Hocam ve Mehmet YaşinAbim gibi önemli ve eski dostlarımı kucakladım, mutlu oldum. (Artun Hoca efsane peynir kitabını güncelliyormuş, medyada ilk kez benim tanıttığım “posa” peynirini de almış yeni baskıya. Heyecanlandım. )
Gelelim şimdi yeni okumaya başladığım “Ekmek Şehri Balıkesir” kitabına…
Değerli dostlarım Neşe ile Berrin, Önsöz’de şöyle yazmışlar:
Buğdayın anavatanı Anadolu’da yaşayan halklar ekmeğin sırlarına bilgelikle hâkim olmuş, Anadolu’yu bin bir çeşit lezzetin yuvası yapmış ve Anadolu geçmişten bugüne bu kadim gıdanın geleceğine de yön vermiştir.
Yerel lezzet tarihinin önemli tadı ekmek Balıkesir’in 20 ilçesinde büyük kültürel çeşitlilik ve fark yaratmıştır. Daha önce peynir ve zeytinin izin sürdüğümüz şehirde bu sefer sofranın baş tacı ekmek için lezzet dolu bir yolculuğa çıktık. Neredeyse tüm köylerinde ekşi mayalı, dumanı üstünde lezzetli ekmekleriyle insanı karşılayan Balıkesir, günümüz dünyasının peşinde koştuğu atalık tohumlarla yaptığı bu ekmeklerle özgün bir çeşitlilik yaratıyor, gelenekten aldığı mirası ?peynir ve zeytindeki liderliği gibi? ekmekle de geleceğe taşıyacağını gösteriyor.
Hayatta kalmanın sırrını saklayan ekşi mayaları, değirmenleri, atalık tohumlarıyla ekmek Balıkesir’in özgün reçetelerinde ihtişamını koruyor…
… Bu yolculukta bizimle, evlerinin en özel ikramlarını paylaşan, umudun, aydınlığın temsilcisi, üreten kadınlarımıza ve ustalarımıza teşekkürümüz sonsuz. Yerel kültürün etkisini kaybettiği, doğal varlıklarımızın giderek azaldığı günümüz dünyasında ateşi yanan her köy fırını, akşamdan hazırlanan her ekşi maya, Yüce Önderimiz Atatürk’ün, “Tek Yörük çadırı görürseniz ve o çadırda bir duman tütüyorsa, şunu çok iyi biliniz ki bu dünyada hiçbir güç ve kuvvet asla bizi yenemez” sözlerinin kıymetini bize bir kez daha hatırlatıyor.
Biz de bir sofranın dünyayı anlattığını, bir ekmeğin bir ulusun ortak değeri ve geleceği olduğunu bilerek, ekmeği yerde gördüğünde öpüp alnına koyan büyüklerimiz gibi, gelecek nesillere değerlerimizi aktarabilmenin mutluluğunu yaşıyoruz.”
Dostlarım kitapta öyle şeyler anlatıyor ki… Şaşırarak okuyorum. Sık sık “muhteşem” diye bağırıyorum…
Bölümlerden söz edeyim: Tohumun ve Ateşin Çocuğu Ekmek, Ekmeğin Tarihsel Yolculuğu, Tarımın İlk Bitkileri, Tahıllar, Ekinden Ekmeğe, Maya,Glüten
Balıkesir’in Ekmekleri ve Hamur İşleri: ? Ekmekler, Pideler, Çörekler, ? Hamurlu Buğdaylı Çorbalar, ? Ekmek Aşı ve Tiritler, ? Mantılar, ? Börekler, Tostlar, Hamur işleri, ? Keşkekler, Pilavlar, ? Tatlılar
Balıkesir Ekmek Yolları:Altıeylül, Ayvalık, Balya, Bandırma, Bigadiç, Burhaniye, Dursunbey, Edremit, Erdek, Gömeç, Gönen, Havran, İvrindi, Karesi, Kepsut, Manyas, Marmara Adası, Savaştepe, Sındırgı, Susurluk…
***
Tebrikler arkadaşlar tarihe geçtiniz emin olun!