Anayasa Hukukunu öğrenciliğimizde Ankara Hukuk Fakültesinde Prof.Dr. İlhan Arsel’den öğrendik. Bize her aşamada emek veren, tüm Hocalarımıza da minnet duyduk…
Yazımızın konusu anayasa olduğu için de, O’na özel bir yer verdik. İlhan Arsel Hoca, dünyanın en ilerici anayasalarından olan, 1961 Anayasasının yapımcılarından oldu.
6’lı Masanın Anayasa değişikliği önerisine, ne diyeceğini… artık bilemeyeceğiz ama, yaşadıklarımız ve öğrendiklerimiz ışığında, biz de çok özetle, bir bakmak istedik…
***
Parlamenter sistem, güçlendirilmiş ve kimi zayıflıklarından arındırılacak biçimde geri getiriliyor… İstikrarsızlığı önleyici kilit mekanizmalar da kuruluyor. Egemenlik kavramı, daha bir kitleselleşip biz’leşiyor.
Cumhurbaşkanı 7 yıl süre ile, bir defalık seçiliyor ve partisiz oluyor. Görev sonunda siyaseti bırakıyor… Ohal kararname ve, veto yetkisi kaldırılıyor. Yasaları bir kere olarak… geri gönderme yetkisi veriliyor.
Cumhurbaşkanının, Anayasa Mahkemesine üye atama yetkisi kaldırılıyor meclise veriliyor. Ama bizce yetkinin yüksek yargı organlarına bırakılması, bağımsızlık ilkesi açısından, daha uygun görülüyor…
Kurul ; Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu diye ikiye ayrılıyor… Üyelerini atama yetkisi Meclise veriliyor. Ancak, bu yetkiyi de Yüksek Mahkemelere vermek, tarafsızlık ilkesi yönünden bizce daha uygun görülüyor… Kurul kararlarının yargısal denetime açılması önerisi de, keza önemli görülüyor… Her iki meslek mensubunun coğrafi teminat da dahil, bireysel bağımsızlıkları güçlendiriliyor.
Bakanlar ve hükumet hakkında gensoru verilebiliyor. Belediye Meclislerinde bile Başkan için gensoru verilebilirken, TBMM’de verilememesi de bir gariplik oluyor. Ayrıca yönetim üzerinde, denetlenebilirlik ve hesap verilebilirlik getiriliyor.
YSK kararlarının itiraz denetimine, seçme, seçilme ve siyasal faaliyetlerle ilgili kararlarının da, bireysel başvurulara konu edilebilmesi… Yine çok önemli görülüyor.
İfade ve basın özgürlüğünün, anayasal güvencesinin sıkılaştırılması da, yine önemli olan konulardan bulunuyor…
Parti kapatma davalarında Meclisin izninin gerekmesi… Bizce yargının, mutlak bağımsızlık ilkesi karşında, Meclis iznine bağlı olmaması daha uygun görülüyor.
Yerel yönetimlerin yetki ve sorumlulukları artırılıyor… Vesayet uygulamaları kaldırılıyor. Görevden almalar Danıştay kararını gerektiriyor ve devamı, eş zamanlı olarak gözetleniyor… Süre sınırı da getiriliyor ki, buna da çok ihtiyaç duyuluyor.
YÖK kaldırılıyor, yerine üniversitelerarası kurul getiriliyor. Bilimselliğin yanında, İdari ve mali özerklik de güvenceye alınıyor…
RTÜK, tarafsızlıkla güçlendirilip özerkleştiriliyor…
Hak Hukuk Adaletin ve Cumhuriyetimizin temel niteliklerinin, korunması sürüyor…
Daha da başka güvenceler, yenilikler ve iyileştirmeler getiriliyor…
***
Taslak ruhu itibariyle, insanı önceleyen bir öneriler demeti… İnsanı devletin hizmetine alan değil, devleti insanın hizmetine alan bir anlayış ürünü…
Değişikliklerle; daha iyi düzenlenmiş bir toplum yaratma ile, tam demokratik bir anayasa hedeflenmiş görülüyor…
İzmir’e de gelen, Uruguay’lı eski Saraysız Başkan Jose Mujica’da : “Daha iyi bir toplumu, kendimizi iyileştirmeden yaratamayız” diyor…
Hele;
Kendimizi de… Demokratikleştirmeden!
İyi Pazarlar…