15 Mayıs günü hangi anket şirketi “tamam yahu biz bu işi beceremedik” diyerek dükkânı kapattığını açıklayacak? Rakamla yazıyorum: Sıfır. Hepsi de “bildik” diyecekler. Her şeyin suyunun çıktığı bu ülkede kamuoyu araştırmalarının dışında kalması beklenir mi?
Seçime sayılı günler kala bir anket sonucu patlaması yaşanıyor farkında mısınız. Aslında böyle bir yazı yazma niyetim yoktu ama “Şu saatte şu TV’de sonucu açıklayacağım” diye gün boyu anons verip yeni bir şey söylemeyeni izleyince yazmaya karar verdim.
En büyük palavracılar da sosyal medya üzerinden anket yapanlar. Bunlara birisinin “araştırma bir bilimsel disiplindir” demesi gerekmiyor mu?... Bu arada gün boyu sadece anket yayınlayan web portalleritüremiş.
Sonuçların tabii ki birbiriyle uzak yakın benzerliği yok. Ciddiyetinden kuşku duymayacağım birkaç şirket dışında çoğunu okumamam gerek ama merak işte…
Dün gece oturdum Almanya seçimleri öncesi yapılan anketleri inceledim. Elbette onlarda da farklar var ama bizdeki gibi dağlar kadar olanlardan değil.14 Mayıs ile ilgili yurtdışından da çok sayıda anket sonucu geliyor. O sonuçlar da son derece yanıltıcı…
Kaynağı belirsiz ve metodolojisi bilimsel kriterlere uymayan araştırmalardan rahatsız olmayan var mı?
Öyle sonuçlar görüyoruz ki, araştırma olarak nitelemek için gereken asgari şartları karşılamaktan bile çok uzaklar. Ve bu büyük bir bilgi kirliliği yaratıyor.Kamuoyunun doğru bilgiye ulaşması temel hak ve özgürlükler kapsamında vazgeçilmez bir unsur ama Türkiye bu raydan çoktan çıkmış maalesef. Ne şeffaflık kalmış ne doğru bilgilendirme.
Türkiye Araştırmacılar Derneği önemli bir açıklama yapmıştı bir süre önce: [Veri üzerinden yürütülen yanlış ve/veya eksik bilgilendirme yoluyla, araştırmacılığın mesleki kriterlerini karşılamayan ve kaynağı belirsiz çalışmaların toplumu ve kurumları manipüle etmek dışında bir amaca hizmet edemeyeceği kanısındayız. Araştırmanın birincil amacını göz ardı eden bu tür çalışmalar, sektörümüzün itibarını zedelemenin yanında, toplumu da yanlış yönlendirmesi nedeniyle derin endişe duymamıza sebep olmaktadır.
Bu hususta başta basın yayın kuruluşu çalışanları olmak üzere tüm yurttaşlarımızdan kaynağı belirsiz ve bilimsel kriterleri karşılamayan anket ve benzeri çalışmalara itibar etmemelerini önemle rica ederiz.]
Bu açıklamadan sonra kafamda yine çok soru var:
Çok fazla bilgi karmaşasının olduğu bu seçimler öncesinde kamuoyu araştırmalarının seçmen davranışında etkisi ne kadar?
Özellikle kararsız seçmenler için anketlerin bir iletişim aracı olarak olumlu bir işlev gördüğünün düşünülebilir mi? Kararsızların yüzdesini bilmek de seçmenlere, diğer seçmenlerin ruh halini anlama imkânı verebiliyor mu?
Anlıyorum seçim kampanyasının başlangıcında sunulan kamuoyu araştırma sonuçları kampanyada çalışanların ve destek olacakların coşkusunun artmasında etkiliydi ama şimdi manipülasyondan başka ne işe yarar ki?
Kamuoyu araştırması yapmanın çok maliyetli bir iş olduğu da kesin.O zaman anket şirketinin “bizim paramızı şu kurum ödedi, onlar için yaptık” demesi gerekmiyor mu? Aslında her anketle birlikte açıklanması gereken künyeler var ama bunu kim uyguluyor, kim kontrol ediyor bilemiyorum.
Araştırmacılığın meslek ilkeleriyle bağdaşmayan bu tür çalışmaların toplumu ve kurumları manipüle etmek dışında bir amaca hizmet edemeyeceğini düşünmeye devam ediyorum.
15 Mayıs’ta anket sonuçlarını değerlendirmek üzere…
Hıdrellez kutlu olsun!