Bu Pazar gününde de “Geçmişten Günümüze Kurtuluşun 100. Yılında İzmir” kitap dizisinden birini “Sanat Tarihi Ve Mimari” isimli cildi tanıtmak istiyorum. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Arşivi, Müzeler ve Kütüphaneler Şube Müdürlüğü ve İZELMAN iş birliğiyle hazırlanan ve 10 ciltten oluşan kitap dizisi; 11’i aynı zamanda cilt editörü olmak üzere, 52 yazarın çok değerli çalışmalarıyla yayına hazırlanmış.
“Sanat Tarihi Ve Mimari” cildinin 2 editörü var: Prof. Dr. Hikmet Sivri Gökmen ile Doç. Dr. Şakir Çakmak
Mimari bölümün girişini editör Gökmen kaleme almış: 100. Yılda İzmir’de Mimarlık Üzerine... / Prof. Dr. Hikmet Sivri Gökmen (Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi)
Sanat Tarihi bölümünün girişini editör Çakmak kaleme almış: 100. Yılda İzmir’de Mimari Miras… / Doç. Dr. Şakir Çakmak (Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi)
Kitaptaki bölümler ve kaleme alan akademisyenler şöyle:
- Aydınoğulları’ndan Cumhuriyet’e İzmir’in Simge Yapılarından Seçmeler / Doç. Dr. Cengiz Gürbıyık (Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi), Melike Yurdagül (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı,Tezli Yüksek Lisans Programı), Gamze Çiğit (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Tezli Yüksek Lisans Programı)
- Raymond Charles Péré (1854-1929) Ve İzmir’deki Eserleri / Doç. Dr. CenkBerkant (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi)
- 1950-1980 Dönemi Yapıları Tanıklığında İzmir Modern Mimarlık Mirasını Düşünmek / Doç. Dr. Feyzal Avcı Özkaban (Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Deü Ege Bölgesi Kültür Varlıkları Uygulama Ve Araştırma Merkezi (Ekvam) Müdürü),
- Milli İle Modern Mimari Arasındaki Yüz Yıllık Salınımda İzmir / Doç. Dr. H. İbrahim Alpaslan (Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi
***
Değerli dostum Prof. Dr. Hikmet Sivri Gökmen giriş yazısında, yine sevgili arkadaşım Doç. Dr. Feyzal Avcı Özkaban tarafından hazırlanan “1950-1980 Dönemi Yapıları Tanıklığında İzmir Modern Dönem Mimarlık Mirasını Düşünmek” başlıklı bölüme göndermeler yapmış; aktarıyorum:
Doç. Dr. Özkaban’ın makalesinde, İzmir kentinin 20. yüzyıl katmanı 1950-80 dönemi yapıları üzerinden ele alınmakta, bu yapıların kent hafızasındaki izlerini güçlendirmenin önemine vurgu yapılmaktadır. Cumhuriyet Dönemi’nin 100 yılını geride bırakan İzmir’de, modern dönem kent mekânlarının ve mimari değerlerin kent kimliğinin önemli bir parçası olarak, kent hafızasında yer almasına değinen Özkaban, kent hafızası için önemli olan bu değerlerin kayda geçmesi ve korunması konusunda çalışmaların bir an önce yapılması gerektiğinin altını çizmekte, 20. yüzyıl mimarlığının da daha önceki dönemler gibi, ivedilikle kültürel miras olarak değerlendirilmesine de vurgu yapmaktadır.
Özkaban’ın bu çalışmasında detaylı bir şekilde ele aldığı yapılar, günümüze kadar ulaşan ve özgün mimarilerini koruyan yapılardır. Bu yapıları mimari değerleri ve modern miras nitelikleri üzerinden değerlendiren yazar, dönemin önemli mimarları tarafından tasarlanan ve nitelikli bir şekilde inşa edilen tüm yapıların modern mimarlık ürünleri olarak kent tarihiyazımında yer almasını ve korunarak kentsel mekân ve hafızada varlığını sürdürmesini hak eden yapılar olarak belirtmektedir. 1950-1980 dönemine tanıklık eden çeşitli işlevlerdeki yapılar, metinde kronolojik olarak ele alınmıştır.
Banka yapıları: Merkez Bankası İzmir Şube Binası, Türk Ticaret Bankasıİzmir Şubesi
Apartmanlar ve Konutlar:Paya Apartmanı, Karaoğlu Apartmanı, Müsal Büktaş Apartmanı, Akad Apartmanı, Pekel Apartmanı, Özsakal Apartmanı, Tikveşli Apartmanı, Filipucci Konutu, Havuzlu Site, Derya Apartmanı, Atav Apartmanı, Bostanlı Emlak Bankası Konutları, Hüseyin Mayda Konutu;
İş Merkezleri ve İşhanları:Uz İş Merkezi, Kalfaoğlu İşhanı, Azim Han, SSKÇarşısı ve İşhanı Blokları: Ali Necipoğlu İşhanı, Tuzcuoğlu İşhanı, Kordon İşhanı,Salepçioğlu Vakıf İşhanı, Efes İşhanı, Reanult-Mais Sergi satış ve Yönetim Binası
Kamu Yapıları:İl Özel İdare Hizmet Binası, Büyükşehir Belediye Binası
Oteller:Büyük Efes Oteli, Atlas Oteliile zengin bir yapı stoğu ele alınmaktadır.
Her bir yapı, kent içindeki konumu, tasarlayan mimarı, dönem ve mimari özellikleriyle kapsamlı bir şekilde aktarılmaktadır. Yazar, modern dönem yapılarının korunması konusuna vurgu yapmakta, kent kimliğinin önemli parçaları olan bu nitelikli modern mimarlık örneklerinin “İzmir Modern Mimarlık Mirası” olarak tanıtılması ve korunmasının öneminin altını çizmekte, İzmir kentinin kimliğinde önemli yer tutan, farklı mimari özellikleri ile öne çıkan 1950-1980 dönemi yapıların kent belleğindeki önemini vurgulamaktadır.
Özkaban’ın yazısından şu sonucu çıkarmak mümkündür: Bir kentin gelecek nesillere bırakacağı değerlerin korunması ve bu değerlerin bir tüketim aracı olarak ele alınmaması, kentsel belleği oluşturan bu yapıların korunması yönünde çalışmaların artırılmasıdır.
***
Diğer ciltler gibi bu cilt de çok değerli.
İzmir’in sanat tarihi ve mimari açısından gelişimine meraklı iseniz bu cildi kaçırmayınız.