Dört gündür…
Yüksek ateşte her kafadan bir ses çıkıyor!
Aslında…
Tartışılmaya değer…
Çünkü…
Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan…
Partisinin grup toplantısında…
Kelimesi kelimesine şöyle demişti:
“Rahmetli Menderes 14 Mayıs 1950'de (Yeter, Söz Milletindir!) diyerek milletin gönlüne girmiş ve sandıktan ezici bir zaferle çıkmıştır... Sözü de kararı da geleceğini de tayin hakkını milletimize bırakmak istemeyen vesayet heveslilerine rağmen Türkiye Yüzyılı’nı başlatacağız... Milletimiz 73 yıl sonra bir kez daha aynı gün (6’lı Masa'yı kast ederek) karşımıza çıkan bu darbe şakşakçılarına, bu müstemleke heveslilerine (yeter) diyecektir…”
Dün’den… Bugün’e…
Heyecanlı, aynı zamanda etkileyici bir söz demeti…
Ancak…
Sanki… Adres yanlış gibi…
Çünkü…
73 yıl önce…
O günlerin hükümeti İnönü’nün CHP’sine…
“Yeter, Söz Milletindir…” diye haykıranlar…
Aslında…
Sağlam duruşlarıyla bi’anda Türkiye’nin gözbebeği olan…
Muhalefetteki Demokrat Parti’nin…
CHP’den kopup gelen kurucularıydı…
Atatürk’ün unutulmaz başvekili Celal Bayar ve Aydın Milletvekili Adnan Menderes…
Yani…
“Yeter, Söz Milletindir!” diye emsalsiz bir slogan yaratıp…
Türkiye’yi yönetmeye talip…
Üstelik…
Zekice hazırlanmış “tek bir afiş” ile…
İktidar’daki CHP’ye resmen kafa tutan…
Demokrat Parti’ydi…
***
Bu sav’ın, çok sayıda savunucusu da var…
“Cumhuriyet”e konuşan tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar’ın sözleri…
Dikkat çekici…
İzmirli Prof. Uyar, diyor ki, özetle:
“Yeter Söz Milletindir afişi, CHP’nin kendi içerisinden doğan ve Celal Bayar’ın liderliğindeki DP’nin tek parti dönemine, CHP’nin iktidar yıllarına tepki niteliği taşımaktadır… Aslında kendi içerisinden çıktıkları tek parti dönemine, 20 yıllık iktidara eleştiride bulundular... Bugün, 20 yıllık iktidardan sonra AKP’nin (Yeter, Söz Milletindir!) demesi her şeyden önce ironik... Çünkü bu cümle muhalefette iken söylenebilecek bir cümle, 20 yıllık iktidardan sonra söylenebilecek bir cümle değil… Bu cümleyi söylese söylese bugün Millet İttifakı söyleyebilir… Üstelik Demokrat Parti ile aynı adı taşıyan parti de orada... Eğer kendi iktidarınızın 21. yılında (Yeter Söz Milletindir) diyorsanız, iktidarınız boyunca sözün millette olmadığını beyan ediyorsunuz demektir…”
***
Bu tartışmayı, okuyucuya bırakalım ve…
Aslında…
“Sloganı ve Görüntüsü” ile 77 yıldır kendisinden söz ettiren…
Demokrat Parti’nin…
Unutulmaz “Yeter, Söz Milletindir!” afişinin…
Masal gibi hikayesine dalalım, izninizle…
***
O yaşanmış ibretlik hikayeyi…
Yıllar önce gazeteci Soner Yalçın yazdı…
Neredeyse 16 yıl geçmiş üstünden…
***
Yıldız Tarihi; 10 Haziran 1946...
TBMM 21 Temmuz’da erken seçim kararı alıyor…
7 Ocak 1946’da kurulanan Demokrat Parti’nin bu ilk seçimi…
Hazırlıklar başlıyor…
Dikkat çekici ayrıntı şu:
Seçmeni kalbinden etkileyecek afişlere ihtiyaç var…
Menderes’in halasının oğlu Kenan Akmanlar da ilgili hazırlıklarla…
Bir akşam…
Komşusu mimar Selçuk Milar’la buluşuyor…
Milar, aynı zamanda grafik sanatçısı…
Menderes’in akrabası Akmanlar hemen teklifi yapıyor:
“Demokrat Parti genel merkezinde afiş hazırlama komisyonu kurulacak… Acaba orada yer alabilir misin?”
Selçuk Milar, o toplantıda…
Avrupa ve Amerika afişlerinden örnekler sunuyor…
Ancak komisyon farklı bir örneğin üstünde duruyor…
Peki, o taslak afiş nasıl bu’şi?
Şöyle…
Kol kola girmiş işçi, köylü ve şehirli üç genç…
Afiş’te…
Bi’de madalya içinde Atatürk’ün başı var…
Görselin altındaki slogan şu:
“Köylü, İşçi, Şehirli Kol Kola, Demokrat Parti…”
Genç Selçuk Milar, o taslak afişe tepkili…
Sinirleniyor ve şöyle diyor:
“Bu afiş Demokrat Parti’ye yakışmaz, partiyi iktidara taşımaz!”
Ardından istifa ediyor ve tam masadaki afişleri toplarken…
Gayrı ihtiyari…
Sağ elini kaldırıyor, parmakları bitişik halde…
Avucunu komisyon üyelerine gösterecek şekilde uzatarak…
Diyor ki:
“Kocaman bir el yaparsınız, üzerine de, (Yeter, Söz Milletindir!) diye yazarsınız… İşte afiş dediğin böyle olur…”
Araya girip, Selçuk Milar’ı sakinleştirmeye…
Gönlünü almaya çalışanların sözleri hepsinden ilginç:
“Tamam sizin söylediğiniz afiş de güzel ama bu afiş Amerika’da geçerli olabilir… Bizim halkımız bunu anlamaz…”
Milar, bu söz üzerine dayanamıyor ve komisyonu terk ediyor…
***
Menderes’in akrabası Kenan Akmanlar…
O gece Selçuk Milar’ı yatıştırıyor ve…
Ertesi günkü toplantıya davet ediyor…
Veda ederken de üstüne basa basa şöyle diyor:
“Sakın geç kalma, yarın komisyona Celal Bayar ile Adnan Menderes de gelecek… Seni mutlaka görmek istiyorlar…”
Ertesi sabah herkes heyecanlı…
İlk söz, Celal Bayar’dan geliyor:
“Selçuk Bey, sizin afiş fikrinizi beğendik ama biraz sert değil mi?”
Selçuk Milar’ın cevabı dünden(!) hazır:
“Hayır efendim, afiş hiç sert değil; bilakis demokrasiyi anlatıyor”
Celal Bayar, “Afiş ne zaman hazır oluyor?” diye soruyor…
Genç sanatçı, müthiş coşkulu…
“Yarın sabah hazır!” sözü veriyor…
Ni’tekim…
O gece hiç uyumuyor Selçuk Milar…
Şafak sökene kadar çalışıyor…
Afişi duvara asıyor, karşısına geçip bakıyor…
O da beğeniyor, eserini…
***
O sabah genel merkezdeki toplantıda afiş çok beğeniliyor…
Baskı işi…
İstanbul’un en büyük matbaasının sahibi Alaettin Kral’a veriliyor...
Afişlerin asıldığı gün…
Demokrat Parti için büyük gün olarak tarihe geçiyor…
Türkiye’nin dört bir yanına dağıtıldı…
Vatandaş…
“Yeter Söz Milletindir!” afişini çok beğenmiş ve…
Hepsinden önemlisi müthiş etkilenmişti…
***
Ve bakın sonra n’oldu?
Afişin yaratıcısı Selçuk Milar, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı…
Mesleki ve Teknik Öğretim Müsteşarlığı’nda görevliydi…
Birkaç gün sonra…
Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in karşısında buldu kendini…
Efsane Bakan’ın sözleri taş gibiydi:
“Siz, devlet dairesinde çalışan bir memursunuz, özel atölyeniz yok, böyle bir afişi hazırlamanız pek doğru gelmiyor bize…”
İki gün sonra, Selçuk Milar’ın Urfa’da bir şantiyeye tayini çıktı…
O da, onurunun sesini dinledi ve bastı istifayı…
***
Bitiriyoruz…
“Yeter, Söz Milletindir!” afişi…
Demokrat Partiye 1946 seçimlerini kazandırmadı…
Ancak…
DP yine aynı afişi kullanarak, 1950 yılında iktidar oldu…
İlk iş ne yaptılar biliyor musunuz?
Bir daha…
Kendilerinin kullandığı gibi bir afişle karşılaşmamak için…
Dünyada benzeri olmayan bir yasa çıkardılar…
Afişlerde çizim, resim ve fotoğraf olmasını yasakladılar!
Nokta…
Hamiş: Aslında, bu hikayede özel bir ayrıntı var… “Yeter, Söz Milletindir!” afişi ortaya çıkınca; o günkü CHP’nin zirvesinden Selçuk Milar’a, Altıok için özel bir afiş ricası gelir… Yetenekli sanatçı, teklifi nazik bir şekilde geri çevirirken, Türk milletinin demokrasiyi yaşamasını istediğini ve CHP'nin halkın oyuyla gitmesi gerektiğini söyler…
Sonsöz: “Her yerde olmak gibi bir duan varsa, gönüllere gir; çünkü sevenler, sevdiklerini gönüllerinde taşırlar… / Hz. Mevlana…”