Resmi adıyla “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” olan ve 12-18 Aralık tarihleri arasında Türkiye'de bütün okullarda kutlanan “Yerli Malı Haftası", çağdışılık ya da nostalji mi?
Bu soruyu tartışmadan önce, sanayi ürünleri yanında bir zamanlar tarım ülkesi olarak öğündüğümüz ülkemizin durumuna bir bakalım.
Türkiye Ziraatçılar Derneği’nin açıklamasına göre; “2012 yılında Çin’den fasulye,kayısı ve kuru sarımsak,ABD’den fındık ve badem,İsrail’den fındık,Güney Afrika’dan satsuma mandalina,Şili’den sofralık üzüm, ,İtalya ve Şil’den elma,Kosta Rika’dan kavun,İtalya’dan kuru üzüm,İran’dan karpuz, kuru kayısı ve lahana ve İspanya’dan marul ithal etmişiz.” Büyük bir olasılıkla,çocuklarımız Yerli Mallar Haftası’nda bunları yiyecekler.
Çarşılarımızda yabancı mal ve markalardan geçilmiyor. Çoğumuz yabancı markaları tercih ediyoruz.Bunların bir kesimi işçiliğin daha ucuza olduğu ülkelerden geliyor,bir kesimi de kendi ülkemizde imal edildiği halde yabancı markaya sahip olduğu için yeğleniyor.
Her yıl dış ödemeler dengesi açık veriyor.2011 yılında dış ticaret dengesindeki açık,105 milyar 879 milyon dolar oldu.2012 yılında da aynı düzeyde açık olacak gibi.Tarım ürünleri dahil herşeyi ithal eder olduk.
DIŞ ÖDEMELER DENGESİNİN AÇIK OLMASI İLE YERLİ MALI KULLANIMI ARASINDA İLİŞKİ VAR MI?
Dış ödemeler dengesinin açık olmasının birçok nedeni var:
• En önemli nedeni,1980 yıllardan itibaren 12 Eylül Askeri Darbesi ile devreye sokulan yeni-liberal politikalar.Yeni-liberal politikalara örtük adıyla Küreselleş(tir)me denildi.Bu politikalar ile devletin aşamalı olarak ekonomiden elini çekmesi kamu kitlerinin özelleştirilmesiyle sağlandı. Gümrük duvarları düşürüldü.Desteklemeler,küçük ve orta ölçekli işletmeler yerine,büyük işletmelere aktarıldı.Küçükler yok edildi.Tarım kesiminde bu uygulamalar sonucunda ,örneğin son on yıl içinde,2 milyon insanın kente göç etmesine neden oldu ve tarımsal üretim hızla geriledi.
• Avrupa Birliği(AB)’ne alınmadan Gümrük Birliği’ne girildi .Bunun birçok olumsuzlukları ortaya çıktı.Örneğin dış ticaret artık Brüksel’de belirlenen politikalarla yürütülüyor.Üstelik Türkiye,tam üye olmadığı için alınan kararlarda söz sahibi değil.AB’nin üçüncü ülkelerle yapmış olduğu Serbest Ticaret Anlaşmaları ile Çin gibi ülkelerin malları bile yurdumuza AB malları gibi giriyor. Neredeyse gümrük alınmıyor.
• AB ve ABD gibi ülkeler,ellerindeki stoklar birikince olağanüstü fiyat indirimi yapıyorlar.Bundan yararlanmak isteyenler, içte mal üretmek ya da çiftçinin malını almak yerine,dışarıdan daha ucuza buldukları malları ithal ediyorlar.Bu durum,fabrikaların kapanması ile işsizliği yarattığı gibi kırsalın fakirleşmesine neden oluyor.Köylü üretimden vazgeçmek zorunda kalıyor.
• Kitlerin özeleştirilmesi ve yabancılar tarafından satın alınması ve ucuz ithalat,Türkiye’nin araştırma-geliştirme(ARGE) çalışmalarını da olumsuz etkiliyor.Çoğu firma,ARGE çalışmalarından çekilmiş durumda.Örneğin Telataş’ın yabancılar tarafından alınmasıyla Arla adındaki araştırma birimi kapatılıyor.Tarımda tohumluk ve damızlık açısından dışa sürekli bağımlılığın nedenlerinden birisi bu.
Kısaca,ithalat yerli mal üretimini ve tüketimini olumsuz etkiliyor ve bağımlılığı artırıyor. Bu nedenle yerli malları kullanmak; Dış borç yükünden kurtulmak ve sermaye birikiminin sağlanması , İstihdamın artması ile işsizliğin ve yoksulluğun azalması, Vergi ve harçların Türkiye ekonomisine katkı sağlaması, Dünyadaki çalkantılardan en alt düzeyde etkilenmek ve Türk firmalarının yurtdışında var olabilmesi için kaynak ve bilgi birikimlerinin artması açısından zorunlu.
“Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası”’nı kutlamak yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı ,küreselleş(tir)me yanlılarının sürdükleri gibi ,çağdışılık ya da nostalji değil,tam tersine yurtseverlik.
İTHALATIN İHRACATTAN FAZLA OLMASI, İŞSİZLİĞİ VE YOKSULLUĞU NASIL KÖRÜKLÜYOR?
• Tüketim malı ithalatında her 6 bin 500 dolar, Türkiye'de bir kişiyi işsiz bırakıyor.
• Aldığınız bir çift yabancı ayakkabı ile, dört yabancı işçiye bir günlüğüne iş sağlıyorsunuz.
• Aldığınız bir takım elbise ile de, 12 yabancı işçiye bir günlüğüne iş sağlıyorsunuz.
• İthal edilen her malın bedelinin yüzde 20’ si ile yabancı ülkeye Araştırma-Geliştirme desteği veriyorsunuz.