Kutlamaya asla gönlümüzün elvermediği bir 10 Ocak gününde 42 yıllık gazeteci olarak sosyal medya dilemmaları üzerine düşünmeye devam ediyoruz. Bugünkü mevzumuz WhatsApp’ın son düzenlemeleri. Benim çevremde sadece 1 kişi hesabını kapattı çoğunluğun kapatmaya niyeti yok. Şahsen benim de… Ama önlem almaya devam
Biraz uzaktan bakıldığı zaman her şey aralık ayında başlamış gibi görünüyor, fakat biraz daha geriye gidince; meselenin Zuckerberg’in ABD’de yargılanmasına kadar gittiğini göreceksiniz. Benim 3 yazıya mevzu ettiğim ve daha da edeceğim “Sosyal Dilemma” belgeseli sonrası ABD’de Zuckerberg Facebook’un kullanıcı verilerini adaletli kullanmadığı, ona buna sattığı, birilerine pazarladığı hakkında bir dava süreci geçiriyor.
Son gürültünün nedeni bunun yasalaşması: Facebook, sahibi olduğu WhatsApp’taki kullanıcılarının kullanıcı sözleşmesini güncelleyeceğini ve bu güncellemeyi kabul etmeyenlerin de 8 Şubat’tan itibaren WhatsApp kullanamayacağını da resmen açıkladı. Bu ne demek oluyor? 8 Şubat’a kadar size uygulama içerisinden gelen kullanıcı sözleşmesini kabul ederseniz 9 Şubat’tan itibaren WhatsApp’ı kullanmaya devam edebilirsiniz. Ama diyelim ki kabul etmediniz, o zaman WhatsApp’ın tüm servislerinden kovulmuş oluyorsunuz. Yani uygulamayı kullanamayacaksınız.
Kim kullanmıyor ki akıllı telefonları… Bugün hepimiz sosyal medyada anlık mesajlaşma uygulamalarını kullanıyoruz, bilgilerimizi, fikirlerimizi paylaşıyoruz, fotoğraflarımızı gönderiyoruz, videolarımızı gönderiyoruz. Mahremiyet Çağı çoktan bitti. Buradan hemen George Orwell’in 1984 romanına atıfta bulunacak olursak, aslında büyük birader bizi her taraftan, sadece tele ekranlar üzerinden değil anlık mesaj uygulamalarından da izliyor.
Peki ne olacak bu işin sonunda? Facebook şirketi, WhatsApp’taki tüm hareketlerinizi kayıt olarak kendisine veri anlamında sağlayacak, bunun yasal kılıfını da dikmiş oldu. Öncelikle belirteyim bunu zaten yıllardır yapıyorlar. İnanmayan “Sosyal Dilemma” dizisini izlesin. Ama kimse “Sevgilimle yazışmam ifşa olacak” diye düşünmesin. Çerezler dijital ortamda izinizi sürüyor. Neyi seviyorsanız, neyi beğeniyorsanız, neyi arıyorsanız sizin önünüze bunu reklam olarak sunuyor.
Elon Musk, Signal (Google) ve Telegram’a (Rus Aşısı) yönelmesini istiyor. Sanki bir farkları varmış gibi… Telegram da Signal de vb. size bedava hizmet verecek ve çok mu farklı olacak? Bunlar da aynı şekilde kişisel verilere, uygulamalara, fotoğraflara, galerilere erişim izni istiyor veya isteyecek. Biz zaten dijital ortamda bu uygulamaları kullanıyorsak kişilik haklarımızdan, kişisel verilerimizden, mahremiyetimizden de aslında ödün vermiş oluyoruz. Çünkü ona bakarsanız Whatsapp’ta da uçtan uca şifreleme var… Yazmıştım ya “bir şey ücretsizse alınıp satılan ürünler aslında sizsiniz”… Kısaca: Ürün sizsiniz.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin Türkiye’de verdiği son bir karar var. Özellikle alacak davalarında yeni bir dönem başladı ve yüksek mahkeme alacak davalarında Whatsapp, Facebook, e-mail gibi elektronik ortamlarda bilgi taşıyıcıları üzerinden gelen belgelerin ve mesajların da delil niteliğinde olduğuna karar vermiş.
Ancak hesap bilgileriniz, konum bilgileriniz, bluetoothla bağlandığınız cihazlar kayda girecek. Facebook ticari olarak kullanabileceği datalara ulaşmış olacak. Şirket bunları söylerken şunu da ekliyor: “Sizin verileriniz bizim güvencemiz altında”.
Zuckerberg diyor ki: bu işin kefili benim, bilgilerinizin satıldığı şirketler tamamen Facebook tarafından koordine edilecek. Yani o verilerle neler yapılıp neler yapılmayacağına Facebook tarafından karar verilecek.
Buradaki denklem çok basit, WhatsApp’ta yaptığınız her ıvır zıvır işlem de dahil olmak üzere tüm işlemler üçüncü taraf şirketlerle resmi olarak sizin de onayınızla paylaşılacak. Bu meseleye şu da dahil, WhatsApp’a entegre çalışan tüm platformlar, bu icloud olabilir, Google Drive olabilir fark etmez, bu firmalarla da paylaşılacak.
Bu bilgilerin amacı ne olabilir? Şirketin yapmış olduğu açıklamaya göre altyapı iyileştirmeleri, hizmetlerin nasıl kullanıldığını anlamak, emniyet-güvenlik gibi konular -ki bunların içerisinde spamlar, tacizler, tehditler de giriyor- size yine sizin hoşunuza gidebilecek içerikler sunmak. Bunlar reklam da olabilir, farklı WhatsApp grupları da olabilir veya arkadaş önerileri de olabilir. Yani bildiğiniz bir sosyal medya platformuna dönüşecek gibi duruyor şu an.
***
Yıllardır arkadaşınızla yaptığınız bir konuşma sonrasında, mesela “hafta sonu balık tutmaya gidelim” dedikten beş dakika sonra size olta, ağ, yem, kayık, kürek reklamları geliyordu ya… Şimdi onlar belgeli olacak. Bu nedenle bence fazla panik olmaya gerek yok.
Peki bundan sonra ne olacak? Çerezler üzerinden bizi izlemeye devam edecekler. Biz de sık sık çerez temizliği yapacağız. Türkiye’de bu konuda devlet bir web sitesi kurdu oradan temizleyebileceksiniz. Ayrıca bilgisayarınızı ve telefonunuzu sık sık temizleyeceksiniz. Şahsen ne icloud kullanıyorum, ne de drive… Ayrıca Sağlık Bakanlığı’nın HES uygulamaları dışında telefonumun konum ve bluetooth tuşları da hep kapalı durumda. Yapabileceğimiz başka da bir şey yok.
Sosyal Dilemma da bitmeyecek…