İzmirlilik nedir? Başlıklı bir önceki yazımın henüz mürekkebi kurumadan…
Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi M. Kemâl ile İzmirli Uşakizade ailesine mensup Latife hanımın nikahlarını kıyan dönemin İzmir Müftüsü Rahmetullah efendinin yaşadığı…
Konak ilçesi Hatuniye Mahallesindeki bu tarihi evin alevler içindeki görüntüleri…
Bir tarih yok oluyor tepkileri içindeki gerçek İzmir sevdalılarının yüreğinde kor ateşler oluyordu.
İzmir’in üç buçuk yıla yakın süren işgâl yıllarına, Millî mücadeleyi başlatan ilk kurşuna ve şanlı kurtuluş gününe ait tüm hatıraları koynunda saklayan…
İzmir’in kalbi sayılan Basmane: Ben İzmir’im, İzmir benim diyerek…
Çok zamandır süregelen unutulmuşluğunu, ihmal edilmişliğini ve terk edilmişliğini…
Bu kenti yönetenlere sesini duyurmaya çalışarak yine avaz avaz haykırıyordu!
***
Bir zamanların en güzel muhitlerinden olan Basmane’nin, yıldızının sönüşünü hissettiğimiz yıllara şöyle bir dönüp baktığımda…
Ağızdan ağıza yayılan “Buralar sit ilan edilmiş, bu evlere artık çivi dahi çakılamazmış” sözlerini işittiğim 1960 yıllarının ortalarına doğru… Çocuk yaşlarımdaydım.
Bölgenin sit ilan edilmesi ile birlikte, o evlerde oturan sakinler hızla muhit değiştirmeye başlamış …
Cumbaları, kafesli balkonları şıkır şıkır boyalı o evler, aniden değer kaybedivermiş; bir bir belleri bükülüp, renkleri soluvermişti…
O zamanlar adına “simsar” denilen emlak komisyoncularının sokaklarda vızır vızır cirit atması ile…
Komşulukları hatıralara emanet edilerek terk edilip de; sosyolojik ve demografik yapısı gibi çehresi de hızla değişen bu kadim semt…
Her geçen yıl daha fazla yabancı kültüre şahitlik eder olmuştu.
***
Ve… Çok daha önceki yıllarda bu sokaklarda yaşanmış hayat hikayelerine kulak verdiğimizde ise…
Yapılan istimlaklarla Fevzipaşa Bulvarının açılmasının tamamlandığı 1930 ları takip eden yıllarda…
Ne yazık ki… ”Oteller Sokağı” gibi bir etiketle tanınır hale gelen İzmir’in o mutena sokaklarının…
O muhteşem konaklarında doğmuş, büyümüş ve yaşamış olan…
Bestekâr Rakım Elkutlu’dan, şair Tokadizade Şekip bey’e … Evliyazadelerden, Uşakizade ailelerine ve Eczacıbaşı ailelerine kadar…
İzmir’in pek çok köklü ailesinin, kuşaklar boyu yaşadığı ve anılarının iz bıraktığı …
Edebiyat, tasavvuf, mevlevilik gibi edebi değerlerin havasının teneffüs edildiği bu evleri…
Bugünkü harap ve manzaraları ile anlatabilmek…
Ve bu kadim muhitin bugün çok farklı hayatlara sahne olduğunu görmek…
Ve de… Bu şartlar altında eski İzmir kültüründen söz etmeye çalışmak bir İzmirli için elbette yürek acıtan bir durumdu..
Ve.. Her biri ayrı güzellikteki bu tarihi binaların, sit alan kapsamında tel örgüler arkasında ironik bir şekilde korumaya alınarak!..
“Dikkat yıkılabilir. Konak Belediyesi” ibaresinin yer aldığı levhaların kapılarına asılarak kaderlerine edilmiş olması…
Ya da yıkılıp, yakılarak otopark haline getirilmesi… Kent belleğine verilmiş en büyük zarardı.
Ve… İzaha muhtaç bu ihmâl, bu umarsızlık, bu yok sayış ve görmezden geliş…
Bu sokaklardan beşyüz metre ötede bulunan Konak Belediye Başkanlık makamından gelmiş geçmiş cümle başkanların sorumluluk alanlarındaydı..
***
Ve ne yazık ki…
Son yıllardaki mülteci akını ile bu muhitin önlenemez bir şekilde hızla Araplaşmasına…
Geçmiş ile geleceği birbirine rapteden yapı taşlarının bir bir dökülüşüne…
Ve bunun yarattığı kültür erozyonuna acı içinde şahitlik ederken…
Avrupa şehirlerinde hayranlıkla gezilen ve şehre büyük bir turizm girdisi sağlayan “old city” vizyonundan fersah fersah uzak bir şekilde…
Belediyelerimizin; bu terkedilmiş, yıkılmış sokaklara düzenledikleri abesle iştigal şehir turlarının…
“Kültür turu” kavramı ile bir arada değerlendirilmesi...
Bu muhitin en güzel yıllarını yaşamış her İzmirli gibi beni de son derece rahatsız ediyordu.
***
Ez cümle…
Artarda yaşanan bu gibi elim olaylardan acilen çıkarılacak derslerle…
Bu kadim semt Basmane ve civarının günün birinde külliyen yok olmamasını dileyerek…
Buralarda doğup büyümüş, sokaklarında koşturmuş ya da ataları buralarda yaşamış her İzmirliyi gerçek bir kent gözlemcisi olmaya davet ediyorum.
Bu köklü tarihe, bu güngörmüş semte yapılacak olan iyileştirme projelerine, her zamankinden çok ihtiyaç olduğunun idrak edilmesini…
Dünyanın en büyük açık hava alışveriş merkezi olarak nitelendirilen…UNESCO Dünya Mirasına aday gösterilen Kemeraltı’nın iyileştirme çalışmaları kapsamının genişletilmesini…
Ve… Konak vilayet binasından Basmane garına kadar devam eden, günümüzde Anafartalar Caddesi olarak anılan İzmir’in bu ilk caddesinin de iyileştirme çalışmaları kapsamına dahil edilmesini umuyorum.
Geçtiğimiz aylarda yapılan yerel seçimlerde… İzmir BB ve Konak Belediye başkanlık görevine büyük bir hevesle talip olup da görev başına geçenlerin…
Tüm dikkatlerini ivedilikle İzmir’in kalbi Basmane’ye çevirmeleri gerektiğini düşünüyorum.
Konak Belediye Başkanlık makamına verilmiş bir dilekçe mahiyetindeki bu yazımla maksadın hasıl olmasını dileyerek…
Konak B.B Sn. Nilüfer Çınar Mutlu nezdinde tüm kadınlarımızın anneler gününü en içten duygularla kutluyorum…
Ve de… İşgal kuvvetlerine atılan ilk kurşunla, milli mücadelenin başladığı 15 Mayıs 1919 tarihinin 105. yıldönümüne yaklaştığımız şu günlerde…
Vatan şairi Mehmet Akif’in;
“Sahipsiz olan vatanın batması haktır, sen sahip olursan bu vatan batmayacaktır” dizelerinin yüreğimde yarattığı mahcubiyetle…
Gazeteci Hasan Tahsin ve kurtuluş mücadelesinde bu vatana kanı ile canı ile sahip çıkmış cümle ecdadımızı minnet ve saygı ile anıyorum.
Ps:
Resimde görülen “Dikkat yıkılabilir “ tabelası ile ölüme terkedilmiş bu metruk ev ise; bir gece vakti yanan ve şimdi yerinde yeller esen, dört kuşak atalarımın gelip geçtiği evimizin tam karşısındaki komşu evinin kapısıdır!