Hayatımız boyunca…
Asla…
“Geçmiş, geçmiştir…” demeyeceğiz…
Hata yapmış olsak bile…
Geçmişten dersler çıkarmaya çalışacağız!
Çünkü…
Tecrübe, “sert” bir öğretmendir…
Önce sınav yapar, sonra ders verir…
O zaman ne yapacağız?
Asla “geçmiş”te yaşamayacağız ama…
Her zaman geçmişten “ders” alacağız…
Bu konuda…
Kucak dolusu atasözümüz var…
Al sana, yürekten gelen özlü bir söz…
Üstelik konumuzla öyle ilgili ki:
“Başarının sırrı, hayattan ders almaktır!”
***
Biz, geçmişini yad etmeyen bir milletiz…
Bilerek değil; ha’şa!
Sadece…
Unutmaya meyilli bir “yaradılışımız” olduğu için…
***
Son kullanma tarihi geçmiş…
Asbest yuvası uçak gemisi Sao Paulo dün yıla çıktı…
İstikamet, İzmir Aliağa…
Paramparça yapılacak…
O gemi eskisi parçalara ayrılırken bizi de “Asbest” ile tanıştıracak…
Suyumu, taşımı, toprağımı…
Bi’güzel zehirleyecek(!)…
Çaresizlik boyumuzu aştı…
“İstemiyoruz…” diye çınlayan sesimiz…
Ankara’nın bi’kulağından giriyor; diğerinden çıkıyor…
Yetkiler ise başka telden çalıyor:
Aliağa’ya yanaşmadan önce bi’cheak-up daha yapılacak…
“Zehir, öldürmez boyutlarda” ise…
Uçak gemisi eskisi İzmir’de kalıp, sökülecek…
(Ki, gidişattan belli; böyle olacak…)
***
Peki, eskilerin deyimi ile…
İzmir buna “müstehak” mı?
Böyle bir kader olabilir mi?
Göz göre göre…
O “Ölüm Gemisi”ni, İzmir’de parçalamak…
Kimin yüreğine şerbet akıtır?
Tabii ki, İzmir’i sevmeyenlerin…
Peki, bi’yol var mı?
Çare tükenmez…
Bi’yol bulamasak bile…
Efendice bi’yol açmak biz İzmirlilere has olaydır…
***
Tam 32 yıl önce…
Tuttuğunu koparan İzmir…
Benzer bir “olası zehirlenme” felaketine karşı…
Bırakın İzmir’i…
Bırakın Ankara’yı…
Dünyayı ayağa kaldırdı…
Kararlılığı ile…
Dünyaya parmak ısırttı…
***
O “son derece yasal” eylemler zincirinin…
Bugün bile “şaşırtan” projesi nasıl hayata geçti?
İşte hikayesi…
***
1989’un son ayları…
Merhum Yıldırım Akbulut’un Başbakanlık dönemi…
O günün hükümeti…
Aliağa Gencelli’de…
Kömüre dayalı termik santral yapmaya kararlı…
Duyuluyor…
Ortalık ayağa kalkıyor…
Aliağa müthiş tepkili…
Neler yaşandı, diye merak ediyorsunuz di’mi?
Sırayla yürüyelim…
***
12 Aralık 1989’da İzmir’de düğmeye basılıyor…
Önce…
“Bisikletlerle İzmir’den Kozbeyli’ye” eylemi start alıyor…
İzmir’in tüm belediye başkanları pedal çeviriyor…
Çadırlar kuruluyor…
Her köşeye “Termik santral istemiyoruz” pankartları asılıyor…
O buz gibi havada yüzlerce yöre insanı…
Çadırlarda Termik Santral nöbeti tutuluyor…
Duyarlı kent yöneticileri…
Taaa 30 yıl önce…
Sandık kurup halkoylaması yapıyor…
Öylesine “esprili” eyleme imza atıyorlar ki…
Görenler şaşırıyor…
Pankartlarda yazanlara bakar mısınız?
“Balık mı, Termik santral mi?” / “Gaz Maskeni Al Petkim’e Gel” / “At Arabalı Yürüyüş” / “Yeşile deh, kirliliğe çüş”…
Ve, takvimler 6 Mayıs 1990’ı gösterirken…
Olacak şey değil, diyeceksiniz…
İzmir’den Aliağa’ya 50 kilometre boyunca…
“İnsan Zinciri” oluşturuluyor…
Kadın-erkek-çocuk demeden binlerce İzmirli ele ele tutuşup…
Zamanın ANAP hükümetini uyarmak adına…
Japonlar’a yaptırmayı planladığı Aliağa Termik Santrali için…
“Canlı Duvar” örüyor…
Hem de “zorlama” ile değil…
İstekle, arzuyla, canla-başla…
***
Eyleme siyasi partiler de katıldı…
Sivil toplum örgütleri, belediyeler, meslek odaları da…
Hepsi zincirin halkalarını oluşturdu…
İşte o zincir…
Hükümet’in aldığı karardan vazgeçmesine neden oldu…
O karar Resmi Gazete’de yayınlandı ve…
Termik Santral’dan vazgeçildi…
O günlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fahri Kurt…
Projenin “çevrecilerin baskısı” ile iptal edildiğini…
Açık açık dünyaya duyurdu…
Bu…
İzmir adına bir zaferdi ve…
O tarihlerde…
18 belediyenin kurduğu…
“Bakırçay Belediyeler Birliği” öncülüğünde başarıya kanat çırpılmıştı…
“İnsan Zinciri”nin o günlerdeki yaratıcıları…
Foça Belediye Başkanı merhum Nihat Dirim…
Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Ülkü…
Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven…
Yeşiller Partisi İzmir İl Başkanı Savaş Emek ve…
O günlerin CHP İzmir Milletvekili Kemal Anadol’dan başkası değildi…
***
Dün sabahtan…
Kemal Anadol büyüğümüze…
30 yıl önce…
Aşağı yukarı 50 kilometrelik “İnsan Zinciri”ni…
Nasıl yarattıklarını sordum…
Taaa o günlerdeki heyecanı bi’kez daha yaşıyor gibiydi…
Şunları anlattı:
“Aliağa'da yaratılan çok büyük çevre kirliliği artık çevre felaketine dönüştü… Sanayileşmede karşı mıyız? Elbette hayır! Ama hiçbir önlem alınmadan dünyanın en verimli Menemen Ovası’nın canına okuyan ve götürdükleri getirdiklerinden çok fazla olan bir uygulama sanayileşme değil “enayileşme”dir! 1990’larda toplumun çevre duyarlılığı bugünkünden çok fazlaydı... Bakırçay Belediyeler Birliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi başta Yeşiller olmak üzere siyasal partiler ve ulusal basınla birlikte İzmir yerel basını… Bağımsız yargı çok güçlü ve farklıydı... Ben onların TBMM’'deki sözcüsüydüm… İnsan zinciri tam bir halk hareketiydi… Bugün o duyarlılık maalesef yok… Medyada ve toplumun diğer kesimlerinde çürüme gitgide yoğunlaşıyor… Kişi ve kurumları 30 yıl önceki gibi ayağa kalkmaya davet ediyorum…”
***
Bitiriyoruz…
32 yıl önce “daha donanımlı” filan değildik…
Daha “zeki” de değildik!
Ama “örgütlü” bir yapımız vardı…
Haksızlığa bi’gram tahammülümüz yoktu…
Çevremizle “insanca” dostluğumuz vardı…
Karşı komşunun çocuğu ateşlense gece yarısı…
Apartmanda kimin otomobili varsa pijama üstü paltoyla…
Direksiyona geçip…
Yavruyu hastaneye ulaştırırdı…
Koca apartman aile gibiydi…
Merdivende karşılaşınca bile…
“Yav, bu arkadaş kaç numarada oturuyordu?” demeye başladık…
Birbirimize “güvenimiz” kalmadı…
Gülümsemeler…
Hatta selamlaşmalar bile “yapmacık”…
Dolayısıyla…
***
Gel de şimdi “asbest deposu” uçak gemisi eskisi için…
32 yıl sonra…
Yine… Yeni… Yeniden…
Aliağa’nın hayrına…
Bi’kez daha “İnsan Zinciri” yaratmak mümkün mü?
Hasletlerimizi yitiriyoruz; farkında mısınız?
Nokta…
Sonsöz: “Ay doğmuyorsa yüzüne, güneş doğmuyorsa pencerene; kabahati ne güneşte ne de ayda ara… Gözlerindeki perdeyi arala!”