Bugün Pazar…
Atatürk’ü bu köşede anma ve hatırlama günü…
Bir kez daha…
Az bilinen yaşanmış bir öyküyü paylaşalım…
Bunu yaparken de…
Atatürk’ü yedi yaşında tanıyan İzmirli yazar Hanri Benazus ile…
Anıları kitaplaşan Atatürk’ün yaveri Salih Bozok’u…
Saygıyla analım…
***
Bu anı…
Bir “asır” öncesinden…
Ancak…
Unutulacak gibi değil…
“9 Eylül 1922”nin birkaç gün sonrası…
***
İzmir kurtulmuştu…
Gelgelelim…
İngiliz Donanması’nın limanda kalmayı sürdürmesi…
Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı…
Müthiş tedirgin ediyordu…
Birkaç gün sonra…
İngiliz Donanma Komutanı Atatürk’ü ziyaretine geliyor…
Gazi konukseverlik gösteriyor…
Amiral, sözü döndürüp…
Kendi yurttaşları ile azınlıkların durumlarını soruyor…
Gazi Paşa…
Şahane bir cevap veriyor:
“Suç işlemeyenler, İzmir’de en az benim kadar güvende olacaklar… Ancak suç işleyenler yargının önüne çıkacaklar…”
Görüşme gerginleştiği için…
Donanma komutanı, kendinden emin şöyle diyor:
“Fakat Paşa Hazretleri, olağanüstü günler geçirdik… Yunan Ordusu’ndan yüreklenen bazı Rum ve Ermeniler şımarıklık yapmış olabilir… Bunlar, olağanüstü günlerin olaylarıdır… Hoş görülmesi gerekir... Eğer bu kimseler, halkın düşmanlığına bırakılacak olursa, bütün dünya size karşı ayağa kalkar!”
O ana kadar…
Sakin bir şekilde konuğunu dinleyen Mustafa Kemal Paşa…
Amiral gözdağı vermeye kalkışınca…
Sözünü bıçak gibi kesiyor:
"Şu (Efendi Devlet) rolünü bir yana bırakınız ve uluslara gözdağı vermekten de vazgeçiniz! İngiltere ve müttefiklerinin ayağa kalkıp kalkmayacağını düşünmem! Bunlar ülkemin iç işleridir… Ayrıca kimsenin bu işlere karışmasına da izin vermem!”
İngiliz amiralin yüzü kül gibi oluyor:
“İngiltere Hükümeti’nin uyrukdaşlarını her yerde koruma hakkı devletler hukukunun güvencesi altındadır… Avrupa devletleriyle birlikte Rum ve Ermeniler’in güven içinde olmalarını rica ettik… Yoksa biz bu güvenliği sağlayacak güçteyiz…”
İşte o zaman…
Mustafa Kemal Paşa’nın tepesi iyice atıyor:
“Arkasında durmaya devam ettiğiniz Yunan Ordusu’nun denizde yüzen leşlerini görmüş olmalısınız! Türk Ordusu düzeni sağlayacak güçte olduğu gibi aynı zamanda limanı boşaltacak güçtedir… Donanmanızın en kısa sürede limanı terk etmesini istiyorum!”
Amiral ne yapacağını şaşırıyor ve şöyle diyor:
“İngiltere’ye savaş mı açıyorsunuz?”
Atatürk, işte o anda son sözünü söylüyor:
“Savaş açmak mı? Siz yoksa Sevr Antlaşması’nın hala yürürlükte olduğunu mu sanıyorsunuz? Biz onu çoktan yırttık… Karşımda oturuşunuzu, sizi konuk saymama borçlusunuz! Bizim gözümüzde barış antlaşması yapmamış iki devletiz… Savaş hukuku yürürlüktedir… Gemilerinizi hemen kara sularımızdan çekmeniz konusunda sizi uyarıyorum!”
Amiral kekeleyerek; “Afedersiniz!..” diyor ve…
Odadan ayrılıyor…
***
Ve, o görüşmeden sonra İngilizler…
Türk Hükümeti’ne uyarı veriyor…
Komutana söylenenlerin yazı ile gerçeklenmesini istiyor…
İstenen yapılıyor…
İki komutan arasında söylenenler kağıda dökülerek…
İngiltere’ye yollanıyor…
Atatürk ile İngiliz amiral arasında geçenler…
Masal gibi…
Dudaktan kulağa yayılıyor…
Çok geçmeden…
İngilizler ve Fransızlar…
Kendi devletlerinin uyruğunda olanları gemilere bindirip…
Sessizce…
İzmir’den çekip gidiyorlar…
Salih Bozok o anı şöyle özetliyor:
"Verilen zaman bittiğinde, büyük İngiliz donanmasının uzaklaşmasını izledik… Gazi Paşa ise, bakmıyordu bile…”
***
Bitiriyoruz…
100 yıldan bugünlere gelen bu olay…
Bir milletin…
Nasıl kurtulduğunun ve dahi…
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş öncesi…
Bu kutsal topraklardaki “kuruluş” azminin…
Ne denli güçlü olduğunun kanıtıdır…
Nokta…
Hamiş: İzmir’in, düşmandan kurtuluşunun ikinci günü…
Mustafa Kemal Paşa, Muzaffer Başkomutan olarak İzmir’de, önüne serilen Yunan bayrağını, “Bayrak bir milletin bağımsızlık alâmetidir… Düşmanın da olsa saygı göstermek gerekir!” diyerek, yerden kaldırtan Ulu Önder’dir…
Sonsöz: “Milletin hayatı tehlikeye maruz kalmadığı sürece, harp bir cinayettir… / Gazi Mustafa Kemal Atatürk…”