İzmir’de akşamları yine göz gözü görmez oldu. Kömür kokusu cadde ve sokakları sarmaya başladı. 21’nci yüzyılda Türkiye’nin örnek gösterilen şehrine bu durum yakışmıyor. Hava kirliliğinin insan yaşamına olan zararlarını bilmeyen yoktur sanırım. Bilmeyenler için yazayım. Amerika’nın en seçkin üniversitelerinden Harvard, İtalya’da yaşayan 2 bin kişi üzerinde yaptığı araştırmada fosil (odun, kömür, fueloil) yakıtların yanmasıyla ortaya çıkan küçük parçacıkların havaya karışması sonucu insanlarda kalp hastalıkları ve felç riskini arttırdığını ortaya çıkarmışlar. Bir başka araştırma ise 18 Sivil Toplum Kuruluşu’nun oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu içinde yer alan TORAKS (Türkiye Göğüs ve Solunum Hastalıkları Uzman Doktorları) Derneği üyesi Doç. Dr. Haluk Çalışır’dan.
29 bin insan hava kirliliğinden ölüyor
İnsan sağlığı uzmanı Doç. Dr. Çalışır bakın neler diyor; “Hava kirliliği, sigara kadar sağlığa zarar vermektedir. Çok sayıda insan, hastalıklarının gerçek nedeninin hava kirliliği olduğunu bilmeden hastalanmakta ya da yaşamını yitirmektedir. Ülkemizde her yıl 2 bin 879’u kömürlü termik santral kaynaklı olmak üzere yaklaşık 29 bin insan, hava kirliliği nedeniyle yaşamlarını kaybetmektedir. Kömürlü termik santrallerden çevreye yayılan parçacık maddeler yüzlerce kilometre uzaklarda bile hastalıklara neden olabilmektedir. Hava kirliliği kalp, akciğer ve solunum yollarını etkileyerek akciğer kanseri, mesane kanseri, felç, iskemik kalp hastalıkları, kalp krizleri, kalp yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve astım gibi hastalıklara sebep oluyor. TORAKS Derneği hava kirliliğinin giderek toplumun sağlığını daha fazla tehdit ettiğinin bilinci ile yapılması planlanan 80 yeni kömürlü termik santralini önemli bir sağlık tehdidi olarak görmektedir” Dünya Sağlık Örgütü ise dünyada çevresel hava kirliliği nedeniyle 3 milyon 700 bin kişinin hayatını kaybettiğini açıklıyor.
İzmir’de bir milyon 200 bin araç var
4.5 milyon nüfuslu İzmir’de, Trafik Şube Müdürlüğü verilerine göre İzmir’de bir milyon 200 bin kayıtlı araç bulunduğu belirtiliyor. Aşırı egzoz dumanı solunması sonucu akciğer dokusunda önemli hasarların meydana geldiğine dikkat çeken sağlık uzmanları, kan, kemik ve sinir sistemlerine zarar veren ağır metal kurşunun yol açacağı zararların telafisinin zor olduğunu belirtiyor. Environmental Health Perspectives dergisi, kadınlarda yaygın olarak görülen meme kanserinin egzoz gazlarının tetiklediğini açıklıyor. Otomobiller çalıştığında egzozlarından havaya, karbonmonoksit, azotoksit ve hidrokarbon gazlarıyla ağır metal kurşun karışıyor. Bacalarından siyah duman çıkan binaları İzmir Çevre İl Müdürlüğü’nün 0232-46133 77 telefonuna ve egzozlarından zehir saçan araçların plakalarını trafiğe bildirmeniz göreviniz olmalı.
BUNLARI BİLİYORMUSUNUZ?
- Karbonmonoksit gazının yüzde 80'e varan oranda havada asılı kaldığı ve başta insanlar olmak üzere tüm canlı ve binalara zarar veriyor.
-Kentlerde oluşan hava kirliliği yüzde 50 ile yüzde 70 oranında egzoz gazından oluşuyor.
-Her yıl ortalama havaya 525 bin ton kurşun motorlu araçlardan yayılmaktadır.
-Bir aracın 10 dakikalık çalışması bir insanın günlük ihtiyacı olan 15 metreküplük temiz havayı kirletmesine yetiyor.
-Bir insanın havadan soluduğu kurşun miktarı 0.6 mg'ı aşmamalıdır.
-Eski araçların trafikten kaldırılması, otobüs, minibüs ve otomobillerin motor bakımları düzenli yapılmalı,
-Kurşunsuz yakıt tüketiminin özendirilmesi
-Fosil yakıt kullanan araçların egzoz gazındaki bu kirleticileri azaltmak için araçların üreticileri tarafından yakıt sistemi ve motorları üzerinde yapılan iyileştirmelerle birlikte araçlarda üç yollu katalitik konvertör (dönüştürücü) kullanılmalıdır. Üç yollu denmesinin sebebi, katalitik dönüştürücünün hidrokarbon, azotoksit ve karbonmonoksit gazının zararını azaltıyor.
-Çok zorunlu olmadıkça araç yerine toplu ulaşımın kullanılması
-Enerjinin yüzde 80’i ise ısıtma ve soğutma amaçlı tüketiliyor. Konutlardaki yalıtımsızlık yüzünden her yıl ortalama 18 milyar 530 milyonu havaya savuruluyor.