Co-Producer deyimini ilk kez ortaya atan Slow Food’un kurucu lideri Carlo Petrini… Petrini bizleri Slow Food hareketine katılmaya çağırırken “Türetici” olmanın kurallarını da sıralamıştı…
Türetici olmak öncelikle “Sorumlu bir tüketici olmaktan” geçiyor.
Petrini, “Kolektif seçimlerimiz, dünyanın dört bir yanındaki topluluklara iyi, temiz ve adil gıda getirerek, gıdanın nasıl yetiştirildiğini ve üretildiğini etkileyebilir” görüşünü savundu yıllarca.
Slow Food, çevre ve yerel kültürlerle uyum içinde üretilmiş iyi yiyecekleri seçmeyi öğrenerek, herkesi yavaşlamaya ve kaliteli yemeklerin tadını farkındalıkla çıkarmak için duyularını kullanmaya teşvik eden bir hareket.
Slow Food, tüketicinin gücünü vurgulamak için “co-producer= ortak yapımcı” terimini ortaya attıktan sonra ilkelerini de açıklamıştı: Ortak üreticiler ya da türeticiler yerel çiftçileri, balıkçıları, yetiştiricileri, peynir üreticilerini vb. destekleyebilir; sadece ürünlerini satın almakla kalmayıp, aynı zamanda sunabilecekleri zengin bilgi ve tavsiyelerden de yararlanabilir. Bu şekilde kalite hakkında daha çok şey öğrenebilir ve bölgemizde daha sağlıklı, daha lezzetli ve daha sorumlu beslenmenin ne anlama geldiğine dair anlayışımızı artırabiliriz…
İlkeler ne peki: Uzun içerik listeleri olan işlenmiş ürünlerden kaçınmak ve gerçek gıdanın peşine düşmek. Kendi yiyeceğinizden biraz yetiştirmek, sadece pencere kenarında olsa bile. Mümkün olduğunda, satın aldığınız yiyeceğin arkasındaki hikayeyi öğrenmek, yerel yiyecek satın almak ve mevsiminde tüketmek. Yerel veya bölgesel yemek geçmişiniz ve kültürel yemekleriniz hakkında bilgi edinmek.
***
İki hafta Kuşadası Pine Bay otelde Uluslararası Rotary’nin 2023-24 dönemi Başkanlar Eğitim Semineri ve Asamblesi vardı. Konuşmacı konuklarımız arasında Türetim Ekonomisi Derneği Başkanı Uygar Özesmi de bulunuyordu.
Slow Food’un kuruluş yıllarından tanıdığım Uygar Özesmi panel sonrasında Ece Satıcı ile birlikte kaleme aldıkları “Çıkış Yolu Türetim Ekonomisi” kitabını armağan etti.
Yazarlar, sosyal girişimciler, sivil toplum uzmanları, araştırmacılar, bilim insanları, ekoloji ve insan hakları aktivistleri, finansal teknolojiler ve sürdürülebilirlik yatırımcıları tarafından Aralık 2015’te, ekolojik ve sosyal açıdan adil iş modellerine yönelik araştırmalar yapmak; iyi uygulamaları güçlendirerek yaygınlaştırmak ve toplumu türetim ekonomisinin doğanın korunması ile sürdürülebilir bir toplum inşası üzerindeki olumlu etkileri hakkında bilgilendirmek amacıyla kurulan Türetim Ekonomisi Derneği’nin yöneticileri.
Ece Satıcı ve Dr. Uygar Özesmi’nin kaleme aldıkları, Yeni İnsan Yayınevi tarafından yayımlanan “Çıkış Yolu Türetim Ekonomisi” adlı kitap, Dünya’yı gelecek nesillere ulaştırabilmemiz için son aşamada olduğumuzu bir kez daha hatırlatıyor. Kitap, Dünya ile uyumu yakalamak ve ona verdiğimiz zararları hemen onarmak için ekonomik ekosistemlerden biri olan türetim ekonomisi hakkındaki tüm ayrıntıları ele alıyor.
Türetim ekonomisi bir göl ya da orman gibi verimli, gezegeni destekleyen ve iyileştiren bir ekonomik ekosistemdir. Doğaya ve topluma minimum negatif veya mümkünse pozitif etki eden, makro ölçekli döngüsel bir ekonomidir. Bu ekonomik sistemde döngüsel tedarik ağları içeriye giren sermayenin, dışarıya sızıntısını en aza indirir. Sinerjik ve döngüsel ilişkiler, bu ekosistemde atığa, ekoloji üzerinde olumsuz etkilere ve sosyal sömürüye izin vermez.
Türetim ekonomisi, olumsuz ekolojik ve sosyal etkinin en aza indirildiği, işletmeler arası döngüsel bir ekonomi ve yapısı gereği kapsayıcı bir sistem tasarımı.
Türetim ekonomisini hayata geçirmek için geliştirilen Good4Trust.org, dijital kamu hizmeti sunmanın yanı sıra aynı zamanda dayanışan bir topluluk. Bu sisteme katılan işletmeler ve insanlar birbirleriyle paylaşımda bulunarak alışverişe başlıyor. Bu toplulukta üreticiler ve kullanıcılar bir araya gelerek tüketmek yerine türetmek için uğraşıyor ve birbirlerini destekliyorlar. Aralarında hem bir yönetişim sistemi kuruyor, hem de yeni bir döngüsel ekonomi olan türetim ekonomisini inşa etmek için el ele veriyorlar.
Kurulduğu günden beri Türkiye’nin farklı bölgelerinde yer alan, ekolojik ve sosyal açıdan adil üreticiler ile türeticiler arasında doğrudan bir ilişki kurmak ve sürdürülebilir, döngüsel ve adil bir ekonominin tesisi için çeşitli faaliyetler yürütmektedir. Bugün derneğin etki alanı içerisinde 400’ün üzerinde üretici ve 20 binin üzerinde türetici bulunmaktadır.