“Bir eseri seslendirirken ve müzik sizi tamamen içine aldığında, teknikle ilgili her şeyi unutuyorsunuz ve kendinizi tamamen müzik yapmaya adıyorsunuz. Ve işte o zaman ‘büyülü anlar’ ortaya çıkıyor” demiş dünyaca ünlü çellist Harriet Krijgh.
Hollandalı çellist Harriet Krijgh Viyana’da yaşıyor, dünyanın her yerinde konserler veriyor. Geçen hafta İzmir’deydi ve Şef İbrahim Yazıcı’nın yönettiği Olten Filarmoni eşliğinde bize Antonín Dvorak’ın Si Minör Çello Konçertosu’nu çaldı.
Yaşadığımız büyük deprem felaketinden 50 gün sonra, müziğin şifalı yanına sığınmış halde, çoğunluğunu üniversite öğrencilerinin doldurduğu salonda ruhumuzu da bir nebze olsun dinlendirdik.
Viyana Filarmoni Orkestrası, Royal Concertgebouw, St. Petersburg Filarmoni Orkestrası ve şimdi de İzmir’de Olten Filarmoni…
Krijgh, 2016 yılında Warner Classics etiketiyle ilk albümünü yayınlamış. Albümde Schumann, Brahms ve Schubert gibi bestecilerin eserlerini yorumlamış. Son Amsterdam gezisinde edindiğim Bach’ın solo çello süitlerini içeren albümünü de sizlere önerebilirim.
Krijgh’in özel hayatı hakkında bilgiye sahip değiliz, ama bir röportajında “Hayatının aşkı esmer bir tene ve yumuşak bir sese sahiptir” diye yazıyor. Harriet, hacimli bir çello kutusuna bakarken, “Bu çok yakın bir ilişki. Seyahat ederken, her zaman benimle. Sonra sahnedeyken ona tamamen güvenebilir ve kendimi ona tamamen bırakabilirim.” demiş. Saygun’un büyük salonunda “sevgiliyi” de görmüş olduk. Taslağı Stradivarius tarafından yapılmış bir Domenico Montagnana marka çello (Venedik 1723), üzerinde icra ediyor sanatını. Bu nadir enstrüman Krijgh’e Prokopp Vakfı tarafından ödünç verilmiş.
***
127 yıl önce bu hafta (19 Mart 1896), tüm çello konçertolarının kralı Dvo?ák’ın Çello Konçertosu’nun dünya prömiyeri Londra’daki Queen’s Hall’da bizzat bestecinin yönetiminde yapılmıştı.
1894’te arkadaşı çellist Hanuš Wihan için yazılmış, ancak prömiyeri 19 Mart 1896’da İngiliz çellist Leo Stern tarafından Londra’da gerçekleştirilmişti
Finalin, “bir nefes gibi” olmasını istemiş Dvo?ák. Faruk Yener hocamız bu eseri okurken “Dvo?ák’ın Çello Konçertosu’nun finali, öncelikle güçlü bir rondodur. Yine de muzaffer bir sona doğru hızla ilerlerken, canlılık aniden buharlaşır ve bir mersiye başlar. Neden?” diye sormuş. Sanat tarihçilerine göre Dvorak finali yazarken eski ve yasak bir aşkının öldüğünü öğrenmiş…
Finali bu bilgiyle beklerken bestecinin ruh halini hissetmek de farklı bir duygu idi.
***
Dinmek bilmeyen alkışlar üzerine Harriet Krijgh bis yaptı… Önceden hazırlanılmış bisti Maestro Yazıcı Olten Filarmoni’nin viyolonsel grubunu yönetti ve Harriet Krijgh’in depremzedelere adadığı eseri dinledik. “Kuşların Şarkısı” - Pablo Casals…
Pablo Casals hayatı boyunca barış, adalet ve özgürlük için sürekli mücadele etmiş bir sanatçı oldu. Bu duruşu ve üstün çabaları nedeniyle, 24 Ekim 1971’de Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri U-Thant, Casals’ı “Birleşmiş Milletler Barış Madalyası”na layık gördü. Sonra o müthiş konuşmasını yapmış ve “Kuşların Şarkısı” nı çalmıştı. “Müzik, kalbe güzel, şiirsel şeyler söylemenin ilahi yoludur” diyen devrimci Pablo Casals’ı da böylece anmış olduk.
***
Ve gecenin ikinci bölümünde şefleri de orkestraları da keyifle yoran bir eser vardı sırada.
Elbette her eser yorar ama Edvard Grieg’in bu eserleri çok çalışma gerektirir. Peer Gynt süitlerini dinledik. Henrik Ibsen’in 1867’de yazdığı tiyatro oyununa, Norveçli besteci Edvard Grieg’in 1875’te yazdığı müzik pek meşhurdur. Grieg daha sonra Peer Gynt müziğinden iki süit yarattı.
Sırasıyla, “Sabah”, “Çiftlik Çalgısı”, “Anitra’nın Dansı”, “Ölüm Aurası”,”İşte Bahar”, “Çobanın Şarkısı” nı dinledik ve orkestramızı kutladık.
İyi ki Olten var.