Osmanlı dönemindeki Sadrazam, Cumhuriyet döneminde Başvekil,
sonra da Başbakan.
Şimdi de yok bu makam !
Bundan 100 yıl önceydi...
1920 de Paris’te, Osmanlı’nın üç bürokratı eliyle... bir antlaşma imzalanmıştı :
Ülkeyi lime lime eden... Sevr Antlaşması !
O zaman, Vahdettin Osmanlı’nın 36.
ve son padişahı... Eniştesi Damat Ferit’de Sadrazamıydı...
Sevr’e göre ;
Edirne, Kırklareli de dahil Trakya Yunan’a veriliyordu...
Ceyhan, Antep, Urfa, Mardin, Cizre, Musul, El Cezireye veriliyordu...
İstanbul... Osmanlı Devletinin Başkenti olarak kalıyordu.
Çanakkale ve İstanbul Boğazları ve Marmara Denizi silahtan arındırılacak,
her devletin geçişine açık olacaktı !
İzmir İli... 5 yıl süre ile Yunan’a bırakılacak, sonra da plebisit yapılacaktı...
Trabzon, Erzurum, Van, Bitlis Ermenilere veriliyordu...
Kıbrıs ve Ege adaları üzerinde... hak iddiası olmayacaktı.
1914 yılında kaldırılan kapitülasyonlar, yeniden getiriliyordu...
Daha da çok şeyler var : 433 madde de yazılı...
Antlaşmanın Saltanat Şurasınca oylanması gerekiyordu...
Tarih Doçenti Gazeteci Orhan Koloğlu,
“Hain’name” adlı kitabında bu oylamayı, yaklaşığıyla da şöyle anlatıyordu...
Sadrazam Damat Ferit...
Sevr koşullarının tartışılması için,
Saltanat Şurasını toplamıştı.
Padişahın huzurundaki toplantıya,
50 den fazla yetkili katılmıştı...
Oylama sırasında, orada bulunan kimi şahısların belirttiği gibi...
Anlaşmalı bir şekilde işareti üzerine !
Sultan ayağa kalkıp salondan çıkarken,
Saygı için... herkes de ayağa kalkar !
Sanki kabul için ayağa kalkılmış gibi,
Sevr... onaylanmış ilan edilir !
Sadece bir kişi, o da Rıza Paşa ayağa kalkmaz... Sözlü olarak da,
Sevri onaylamadığını... belirtir !
Rıza Paşa, Artvinli bir vatanseverdi...
Sevr bu coğrafyada asla uygulanamaz demiş, Damat Ferit’e çatmıştı...
Vahdettin’e de... Millet kabul etmedikçe
siz kabul etseniz ne çıkar... diye çıkışmıştı !
Dediği gibi de oldu...
Arkasında Türk Milletiyle Atatürk,
Sevri yırtmıştı !
***
Bir Sadrazam da... Mahmut Şevket Paşa. İttihat ve Terakki’cilerdendi.
Selanik’ten Harekat Ordusunu göndererek 31 Mart gerici ayaklanmasını... bastırmış,
Sonraları da, İttihatçılarla arası açılmıştı !
Mahmut Şevket Paşa, II.Abdülhamid’i tahttan indirenler arasındaydı...
Padişah V. Mehmet döneminde, 1913 yılında, 5 aya yakın Sadrazamlık yapmış,
Bir suikast sonucu... hayatını kaybetmişti.
O sıralar İngilizler...
Basra Körfezi ve Mezopotamya’daki çıkarlarını korumanın... temel hedefleri olduğunu söylüyorlardı !
Cihat Yaycı’nın, “ Libya Türkiye’nin Denizden Komşusudur “
adlı kitabında yazdığına göre...
Sadrazam Mahmut Şevket Paşa, İngiliz’lerin bu sözlerine karşılık...
1913 tarihinde yaklaşık şöyle diyordu ;
“Kuveyt ve Katar gibi çölden ibaret
iki fakir kaza yüzünden, İngiltere ile ihtilaf çıkaramayız...
Kuveyt ve Katar’ı İngiltere’ye bırakmaya,
ve zengin Irak Vilayetimizle uğraşmaya karar verdim”!
Oysa Doğu Akdeniz’de şimdi,
Yeni Katar’lar, yeni Kuveyt’ler aranıyor!
Uzak görüşlü olmak üstün zeka işi.
O da çoklarında yok.
Hele de dünyada... Atatürk gibisi yok !
İyi Pazarlar...