Siyasi partilerde aday adaylığı sürecinin başlamasıyla parti merkezlerine çok sayıda başvurunun yapıldığını görüyoruz. Özellikle Ak Parti ve CHP’de yoğunlaşan adaylık talepleri, listeleri yaparken genel merkez yöneticilerini ve genel başkanları bir hayli yoracağa benziyor. Binlerce aday adayı arasından seçim yapmak, ince eleyip sık dokumayı gerektiriyor. Şimdiden kolaylıklar diliyor, bu görevleri layıkıyla yapacak kişilerin aday gösterilmesini umuyoruz.
Aday adayı olarak başvuranları incelediğimizde bize göre değişik kategorilere ayrıldığını görüyoruz. Ana başlıklarıyla bu kategorileri şöyle sıralayabiliriz.
Birinci grup; uzun zamandır teşkilatın çilesini çekmiş, cebinden para harcayarak partisi için çalışanlardan oluşur. Bunlar emeklerinin karşılığı olarak listede üst sıralarda yer almak isterler. Parti tabanı tarafından sevildiği ve desteklendiği için milletvekilliğini hak ettiklerini düşünürler. Aslında özellikleri uygunsa en çok hak edenlerde bunlardır. Listeye giremediklerinde genellikle en çok arızayı bu grubun mensupları çıkartır.
İkinci grup; bürokraside ve iş hayatında kariyer yapıp sıranın siyasete geldiğini düşünenlerden oluşur. Bunlar siyaseti gazete haberlerinden takip ettikleri için teşkilat mensuplarından en çok tepkiyi görenlerdir. Teşkilatta çalışan emekçilerden pek hoşlanmazlar onlara astları, işçileri gibi davranırlar. Ama istemeseler de parti teşkilatlarındakilerle iyi geçinmeye çalışırlar, çünkü temayül yoklamalarında teşkilatın oylarına ihtiyaçları vardır. Uyanık ilçe başkanları dört gözle bunların yolunu bekler. İlçe lokalinin ihtiyacı olan bilgisayar, TV, yazıcı, fotokopi gibi cihazları bunlara aldırırlar.
Üçüncü grup, Bu gruptakiler ise asilzadelerden oluşur. Parti üst yönetiminde onları destekleyecek akrabası, arkadaşı olanların oluşturduğu bu guruptakilerin gözleri Ankara’ya kilitlenmiştir. Ankara’dan gelecek ‘hayırlı’ haberi bekleyerek günlerini geçirirler. Diğer adaylara da tepeden bakarlar. Taban siyaseti bu asilzadelere göre olmadığı için ‘seçmenler’ onların gözünde onlara oy vererek formaliteyi yerine getirecek kişilerden oluşur. Aday olamadıklarında ise feryadı basarlar ve arkalarından vurulduklarını iddia ederler.
Dördüncü grup, kimsenin adını duymadığı bir aşireti temsil ettiğini ve arkasında binlerce insan yani seçmen olduğunu söyleyenler bu gruba girerler. Bu grup ta hemşehri derneklerini, değişik etnik grup, mezhep ve cemaatleri temsil ettiğini iddia edenler de vardır.
Beşinci grup: kariyeriyle ilgili sıkıntıları olan, sektöründe tanınmak isteyen, sosyal çevre edinmek isteyen kişilerden oluşur.
Altıncı grup, bunların amacı iş takipçiliği yapmak için titr elde etmektir. Aday adaylığından öteye gidemese de seçimlerden sonra ziyaretine gittiği bürokrata, milletvekili adayı olduğunu ve çok az oyla seçimi kaybettiğini şişinerek anlatırlar.
Yedinci grup ise komisyonculardan oluşur. Bunlar aday olmadan önce de bazı kişi ve kurumların sırtından geçindiklerinden ‘işlerini büyütmek’ için aday olmuşlardır.
‘ Profesyonel Milletvekili’ olup aldıkları komisyonun oranını yükseltmek en büyük amaçlarıdır. Bunlardan yakından tanıdığım birisi de aday oldu. Aday adaylarını tanıtırken sizlere onu da tanıtacağım.
Sekizinci gruptakileri iş bulmak isteyenler ve bürokrasi de yükselmek isteyenler oluşturur. Bunlar genel de üniversite mezunu ama bir baltaya sap olamamış pardon bir türlü ‘değeri anlaşılamamış ‘cevherlerdir. Aday olmayı beklemezler zaten. Tek amaçları seçim sürecinde kuracakları ilişkiler sayesinde ‘layık ‘ oldukları işe kavuşmaktır. Bu grubun bürokrasi de alt düzeyde görev yapan üyelerinin de adaylık beklentileri düşüktür. Bunlar seçim sonunda eski görevinden daha iyi konumdaki görevlere atanmak isterler.
Partilerin genel merkezlerinde seçici olarak görev yapanlar da birer siyaset kurdu olduğu için farklı beklentilerle aday olanları kolaylıkla ayırt ederler. Temayül yoklamasıyla adayın teşkilattaki ağırlığını ölçerler. Ardından birkaç aşamada gerçekleştirilen mülakatlarla adayı tanıyıp notunu verip elerler ve daha çok ilk üç grupta yer alanlara aday listelerinde yer verirler.
Bu kadar farklı beklentilerle aday olanların içinde milletvekilliğini hakkıyla yapacakların seçilmesi çok önemli.
Aday adaylarıyla ilgili değerlendirmelerimi önümüzdeki günlerde yapacağız.