Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ - Yeni kıyafet satın almanın zorlaştığı şu dönemde eskileri tamir ettirmenin bedeli de arttı. Fakir fukaranın, hatta tasarrufa yönelen varlıklı insanların uğrak yeri olan mahalle terzileri, odanın yeni tarifesini beklemeden tadilat ücretlerinde güncellemeye gitti. 20-25 liraya yapılan pantolon paçası tamiri 50 liraya, pantolon fermuarı değiştirme 40 liradan 75 liraya, daraltma işi de 50 liradan 100 liraya yükseldi. Mont fermuarı değiştirme bedeli olarak 150 lira talep eden terziler, bu rakamların bile çarkı çevirmelerine yetmediğini öne sürdü.
GÜVENLİ: KÜÇÜK ESNAF YAŞAM MÜCADELESİ VERİYOR
İzmir Terziler ve Konfeksiyoncular Odası Başkanı Mustafa Güvenli, küçük esnafın yaşam mücadelesi verdiğini söyledi. Sadece terzilerin değil, kuru temizleyiciler, yorgancılar ve pikocuların da odaya bağlı esnaf grupları olduğunu belirten Başkan Güvenli, "Bu gruplarda faaliyet gösteren arkadaşlar hakikaten yaşam mücadelesi veriyorlar. Terzi arkadaşlarımızın fiyatları artırması kadar doğal bir şey olamaz" dedi.
Küçük bir terzi dükkanının kirasının 500 lirayken 3 bin liraya çıktığını, ayda 150 lira olarak gelen elektrik faturasının 700 liraya fırladığını örnekleyen Başkan Güvenli, "Dolayısıyla 10 liraya, 20 liraya paça kıvırmakla terzi esnafının evini geçindirmesi bir yana karnını doyurması bile mümkün değil" yorumunu yaptı ve şu değerlendirmelerde bulundu:
FİYATLAR ALSANCAK'TA FARKLI, KARABAĞLAR'DA FARKLI
"Geçtiğimiz yıllarda odamızın belirlediği fiyat tarifesinin altında iş yapan esnaflarımız oldu. Çünkü gariban mahallesinde terzilik yapan arkadaş, ben o parayı istersem, kimse bana iş getirmez, sözleriyle endişesini dile getiriyor. Mesela Alsancak'ta bir terzi 50 liraya paça yaparken, Karabağlar'daki arkadaş 30 liraya yapıyor. Ben şimdi 2023 fiyat tarifesini neye göre hazırlayacağım? Alsancak'taki esnafa göre mi, Karabağlar'daki esnafa göre mi? 2023 tarifemiz yakında hazırlanmış olacak. Ancak şu anda meslektaşlarımın istediği rakamların önemli bir kısmının normal olduğunu düşünüyorum. İfade edilen rakamlar hiç de abartılı değil. O fiyatların altında iş yaparsa, terzi esnafı daha zorlu bir sürece girer."
TERZİLER ODASI DA KOOPERATİFLEŞİYOR
İzmir Terziler Odası'nın da kooperatifleşme yolunda adımlar atmaya başladığını belirten Başkan Mustafa Güvenli, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bir bobin iplik, 5 liraydı, bugün 30 liradan satılıyor. Biz de oda olarak fabrikayla anlaştık. Daha ucuza getiriyoruz. Kooperatifleşmeye çalışıyoruz. Bundan sonra esnafımızın ipliğini, iğnesini, fermuarını biz vereceğiz. Bizim toptan 16,5 liraya aldığımız bir bobin ipliği, üstüne sadece 50 kuruş gider payı ekleyip kar gözetmeksizin 17 liraya veriyoruz esnafımıza. Evet; insanlar yeni kıyafet alamıyorlar. Pantolon paçası tamirinin 50 lira olması normal. Pantolon fermuarı değiştirme 75 lira değil de 60 lira olabilir. Daraltma için 100, mont fermuarı değiştirmede 150 lira fiyat istenmesini normal karşılamak lazım. 700 liraya satın alınan bir pantolon için 50 lira paça tamiri ücreti çok değil. Bir takım elbise için 10 bin lira istiyorlar. Bu fiyatların, müşteri kaybına yol açacağına ihtimal vermiyorum.Çünkü hali vakti yerinde olanlar bile pantolonunu, ceketini tadilata getiriyor."
KULALI: ESKİDEN TADİLATTAN PARA ALMAK AYIP SAYILIRDI
70 yıldır terzilik yapan 84 yaşındaki emektar terzi Hacim Kulalı, "Eskiden tadilattan para almak ayıp sayılırdı. Şimdi takım elbise diktiren pek kalmadı. Dolayısıyla, yaptığımız tadilatlardan kazancımızla hayatımızı sürdürüyoruz" dedi ve şunları söyledi:
"Bunca yıllık meslek hayatımda müşteriden, yaptığım iş karşılığında parayı söylerken hiç bu kadar zorlanmamıştım. Dükkan kiram yok. Kira ödüyor olsaydım herhalde ben de paça için 50 lira isterdim diye düşünüyorum. Kira ödemediğim için ben hala paça tamiri için 25 lira, pantolon fermuarı için 40 lira, mont fermuarı için 100 lira talep ediyorum. Şu da bir gerçek ki, o fermuarları biz yıllarca 1 liraya aldık, sonra 5 liradan almaya başladık. Bugün en ucuzu 15 lira. Paça için 50 lira isteyen meslektaşlarımı ayıplamıyorum. İçinde bulunduğumuz ekonomik şartlar hepimizin hayatını zorlaştırdı. Onlar da mecbur kalmasa, bu kadar zam yapmazlardı."