EGEDESONSÖZ-(ÖZEL HABER) Türkiye’nin zeytinyağı üretiminde önemli bir yeri bulunuyor. Ancak raf fiyatlarına bakıldığında yüksek fiyatlar, vatandaşın zeytinyağına ulaşımına önemli bir engel oluşturuyor.
TARİŞ BİR LİTRE 34.90 TL
Marketlerde zeytinyağının satış fiyatları oldukça yüksek. Piyasada söz sahibi markaların başında gelen Tariş zeytinyağı (Naturel Sızma Zeytin Yağı Güney Ege Memecik Tariş 1lt) 34.90 TL. Tariş Sızma Zeytin Yağı Teneke 2 Lt. 89.90 Tl olarak görünüyor. Tariş’in organik adı ile sattığı bazı yağları ise çok daha yüksek, Tariş ‘Organik’ Zeytin Yağı 500 MI 79.90 TL.
YARIM LİTRE 39 TL
Tariş dışında yine piyasada oldukça bilinen bazı markaların fiyatlarına bakıldığında yarım litrelik şişe zeytinyağlarının fiyatı 39.90 TL’ye kadar çıkarken bu yağların 1 Lt. birim fiyatı olarak 80 TL’ye kadar çıkması piyasa fiyatlandırması açısından oldukça dikkat çekici.
Üreticinin korunması, tüketicinin zeytinyağına daha ucuz ulaşabilmesi için neler yapılması gerektiği konusunda Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Sürek, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı Ümmühan Tibet ve Nejat Özduran ile konuştuk.
10 YILDA 25 BİN TON GERİLEDİ
Fiyat konusunda özellikle hassas davranan UZZZK Başkanı Ümmühan Tibet, fiyatların yüksek olmasının bir sonuç olduğunu, öncelikle üreticinin zarar etmemesi, tüketicinin de rahatlıkla yağa ulaşması için Türkiye’de zeytinciliğin önemli sorunlarının çözülmesi gerektiği ifade etti.
Ümmühan Tibet “Fiyat konusunda özellikle yorum yapmamaya dikkat ediyoruz. Ancak şunu biliyorum. Hipermarketler % 40 kar marjı koyuyor. Burada fiyatı belirleyen en önemli unsurun marketlerin kar marjlarını yüksek tutulmasıdır. Bundan yaklaşık 10 yıl önce 70 milyon iken nüfus 75 bin ton markalı ambalajlı iç piyasa tüketimimiz vardı. Şimdi ise markalı ambalajlı zeytinyağı oranı 55 bin tona düştü. Gittikçe artan ciddi haksız bir rekabet var. Sektörel olarak yapısal sorunlarımız var” dedi.
Tibet, “Biz zeytinyağı tüketimini artırmaya, teşvik etmeye çalışırken bundan faydalananlar taklit ve tağşiş yapanlar var. Biz marka yaratmaya çalışıyoruz. Fiyatların yüksel olduğu söyleniyor bunun başlıca nedeni kayıt altına alınan satışların düşük, masrafların üretim maliyetlerin yüksek olmasıdır. İkinci nedeni ise süper marketlerin kar marjının çok yüksek olmasıdır. % 40 kar marjı, ticaretin içinde değilim, haksızlık yapmayalım ama geri dönüşler bu yönde”
100 BİN TON KAYIT DIŞI 55 BİN TON İSE TAKLİT VE TAĞŞİŞ!
Tibet “Bizim UZZK olarak araştırmalarımıza göre piyasada her yıl ortalama 55-60 bin ton ya zeytinyağı olamayan ya da tağşiş yağ satılıyor. Bunun yanında 100 bin ton zeytinyağı da, fabrikadan aldım, arkadaşımdan aldım şeklinde kontrol edilemeyen ciddi bir kayıt dışılığı var. Sektörün böyle ciddi sorunları var. Dolayısıyla zeytinyağının fiyatları. Türkiye’de kayıtlı satışlar 55 bin ton civarındayken 80 milyon düşünüldüğünde 750 gr. Kontrollü satış, geri kalan kayıt dışı ise kişi başına 2.3 Kg’mı buluyor. Sektörün ciddi bir kayıt dışılığı var. Bu nedenle Salt fiyat olarak yaklaşınca bütün doğruya ulaşamayız bence. Üretici desteklenmeli ki tüketici rahatlıkla ulaşabilsin, böylelikle kayıt dışı satışında önünde geçilebilsin. Değer zincirinin içinde herkesin hakça kazanması lazım. Kazancı %10 ise bu zincir içinde üreticiyle, satıcıyla herkesin bu oranda kazanması gerekiyor. Kayıt içine alınmazsa sektörün yapısal sorunları çözülemez bunun içinde fiyat da var.
SEKTÖRÜN YILLIK KDV KAYBI 160 MİLYON TL
Tibet, hesaplandığında sektörün vergi kaybının oldukça yüksek olduğunun kaydeden Tibet “2016-2017 yılında 100 bin ton yağın piyasa değeri ortalama 2 Milyar TL’dir. 100.000 bin ton’u 20 TL’den, hesaplandığında 20x100.000 bin=2000000 TL. 2 Milyar TL. Bunun % 8 KDV’si yaklaşık 160 Milyon TL kayıp. Gelir vergisi ise bu kaybın içinde değil” biçiminde ifade etti.
TARİŞ BAŞKANI SÜREK: “MİLLET BU YAĞI YİYEMEZ”
Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Sürek ise zeytinyağının Tariş’ten çıkış fiyatının raflarda satılanın yarısı bile olmadığını süper marketlerde fiyatların yükseldiğini kaydetti. Başkan Sürek “Biz üretici birliği olarak dökme 15 TL’den alıyoruz. Bünyemizdeki şirket paketleyip süper marketlere veriyor. Fiyatlar burada yükseliyor, raflardaki fiyat abartılı” dedi.
Sürek süper marketlerin raflarında Tariş markası ‘1 Natürel Sızma Zeytin Yağı Güney Ege Memecik Tariş 1lt 34.90 TL’dir, fiyatı nasıl buluyorsunuz?’ sorusuna ise “Yüksek millet bu fiyata yiyemez” dedi.
DÖKME YAĞ 15 TL, RAF SATIŞI 34.90
Zeytin üreticisi ve fason yağ üreticisi Nejat Özduran ise dökme yağın fabrikadan çıkışının 14-15 Tl olduğunu ifade ederken, üreticilerin fabrikaya getirdikleri yağlık zeytin kilogram fiyatı ise 2 TL olduğunu söyledi. 1 Litre zeytinyağının ortalama 5 kilo zeytin elde edildiğini hatırlatan Özdoğru “Hem zeytin üreticisiyim hem de fason yağ üreticisiyim. Yağlık zeytinin fabrikaya satış fiyatı 2 TL’dir. Elde ettiğimiz dökme yağın satışı ise 14-15 TL’dir” dedi.
Ortalama 5-6 kilogram zeytinden 1 litre zeytinyağı elde edildiğini ifade eden Özdoğru, konuşmasında yarıca zeytinyağı satışlarından da bu yıl memnun olduklarını belirtti.
Yağ satışının dökme veya marka ambalajlı şekilde satışını yapanlar memnun görünürken tüketici söz konusu yağa litre fiyatı olarak ulaştığı rakam ise Naturel Sızma Zeytin Yağı Güney Ege Memecik Tariş 1lt) 34.90 TL’den tüketiyor.