Diren ÇELİK/ EGEDESONSÖZ- Ekonomide yaşanan sorunlar sebebiyle hızlı para kazanmak isteyenlerin uğrak adreslerinden biri son dönemlerde borsa oldu.
Oldukça yaygın hale gelen borsa da ise son dönemde artan manipülasyon iddiaları yatırımcıları etkiliyor.
Manipülasyon faaliyetleriyle bir finansal yatırım aracı, fiyatı yapay olarak sert bir şekilde yükselip düşürülebiliyor. Önce sahte alımlar ve yalan haberlerle bir hissenin fiyatı hareketlendiriliyor, hisse en yüksek noktaya ulaştığında da hisselerin elden çıkarılması ile küçük yatırımcı zarara uğruyor.
Borsada son aylarda yapılan manipülasyonlarda en büyük mağdurlar küçük yatırımcılar oldu. Ekonomist Uğur Civelek, uzun yıllardır borsada manipülatif hareketlerin sürdüğünü belirterek Egedesonsöz’e değerlendirmelerde bulundu.
YABANCI YATIRIMCI VE PROFESYONELLER SİSTEMDEN ÇIKTI
Uygulanan politikaların şirketleri batırdığını söyleyen Civelek, bireysel emeklilik ve kamu fonlarının borsaya sokulduğunu da belirtti. Civelek açıklamasında "Borsa’da manipülasyon yeni değil. Ekonomi yönetiminin uzun süredir kafasında olan bir şey. 2019’a kadar gidilebilir, hep tekrarlanılıyor. Faiz düşürülecek, yabancı çıkacak, varlık değerlerini şişirecekler, ranta oynayacaklar. Gayrimenkul, menkul, rant. Şişen yalnız borsa değil. Gayrimenkul de balonlaştırıldı. Faizlerin yapay bir şekilde aşağı çekilmesinden kaynaklı bir durum... Yabancı çıkıyor, profesyonel çıkıyor. 3-4 yıldır bireysel emekliliğe zorunlu girişler nedeniyle orada biriken paralar borsaya aktarıldı. Yabancılar, profesyoneller yüksek fiyatlardan çıktı. En yüksek fiyatlardan gariban vatandaşların bireysel emeklilik fonlarına kağıt alındı. Son birkaç aydır da, borsaya ilgi arttı diye sahte haberler duyuluyor. Kontrol kaybı çok yakın. Ben aklı başında insanın bu fiyatlarda batık şirketlerin hissesini alacağına inanmıyorum. Uyguladıkları politika şirketleri batırıyor. Şirketlerin finansal durumu kötüye giderken hisse senetleri nasıl yükseliyor? Yabancı borsadan çıkmakta haklı çünkü her şeyin zincirleme kötüye gittiğini görüyor. Profesyonel de haklı… Aklı başında profesyonel almadığı için parasına ne yapacağını bilmeyen garibanın parasıyla borsaya giriliyor. Bireysel emeklilikte çok fazla insan olduğu için, takas sistemi büyük yatırımcı girişi var gibi gösteriyor. Borsaya ilgi arttı diye haberler yapılır, aldatmaya yönelik sahte haberlerdir. Bu haberlerle insanları borsaya çekmek ve sistem dışına çıkılmamasını sağlamak. Maksat dövize gidilmesin” dedi.
DİKİŞ TUTMUYOR
Fon desteği ile borsanın ayakta tutulduğunu kaydeden Civelek, “Türkiye’de borsanın normali şudur: Profesyonel çıkarken, yabancı çıkarken borsa çöker. Neden çökmüyor? Çünkü yapay bir destek var. Bireysel emeklilik fonları, kamu fonları devreye sokuluyor. 5 bin 500’e kadar şişirmişler, gitmiyor. Taşıma suyla değirmen döndürmek için haber üstüne haber yaptırıyorlar. Yapay bir fiyat oluşumu var. Seçim öncesi, politikaların patlamaması için varlık fiyatlarını şişkin tutmak zorundalar. Seçmenin moralinin bozulmasını önlemek zorundalar. Ancak dikiş tutmuyor” diye konuştu.
Civelek ayrıca, borsada alım – satım yapan küçük yatırımcıların borsadaki şamataya aldanmamaları gerektiğini ifade ederek “Vatandaşlar her duyduğuna inanmasın. Şu anda risk alma zamanı değil. Tersini söyleyene itibar etmesinler. Elinde kağıt olan, mevcut fiyatlardan çıkmak isteyen o kağıda talep yaratmaya çalışır. Sosyal medyayı da kullanır. İnsanlar aldanmasın. Türkiye’de riskli varlık yatırımları için en kötü dönem. Yatırım yapan yanar. Özellikle küçük yatırımcı riskli varlıklardan uzak dursun. Bunu tavsiye edeni de kara listeye alsın. Gayrimenkul ve menkul kıymetler için en kötü zaman. Bunlar en çok bu işten anlamayanları kandırıyor” ifadelerini kullandı.
SEÇİM SONRASI İÇİN UYARDI: RİSKLİ VARLIKLARI ELDEN ÇIKARIN
2023 yılı için borsanın geleceği hakkında değerlendirmelerde bulunan Civelek, “Dünya Bankası ve IMF uyarılarda bulunuyor. Neden endişe ediyorlar? Dile getirmedikleri üstü kapalı dolaştırdıkları şey nedir? 2008 yılında varlık balonunun patlaması Amerika’da başlayıp dünyaya yayıldı. Şu anda dünyada varlık balonları şişkin. Enflasyonda durgunluk ciddi bir konu… Varlık balonlarının patlama olasılığı yüzde 50’den fazla. Üstü kapalı uyarılarla bunun patlamasını önleyecek güven artırıcı politikalardan bahsediliyor, insanlar uyanmasın, kaçış başlamasın diye. Bunun paniği 6 aydır dünyada kapalı kapılar ardında tartışılan bir konu. Varlık balonları patlarsa sistem çekecek. Sistem tıkandı. Türkiye’deki durum daha da vahim. Seçimden sonra bu balonların patlaması kaçınılmaz. Elinde riskli varlık olanlar seçim sonrasına kalmasın. Sonrası çok karanlık… Bir daha satamaz. Yatırdığı 100’ün 1’ini geri alamayabilir” diyerek sözlerini noktaladı.