Metehan UD/ EGEDESONSÖZ - İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Harmandalı Çöplüğü’nün yükünü azaltmak amacıyla projelendirdiği ‘Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi (Atıktan Türetilmiş Yakıt Hazırlama Tesisi ve II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi (Lot-3)’ ile ilgili ikinci kez Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatılmıştı.
Proje ile ilgili yeni bir gelişme yaşandı. Yapım ihalesini alan İzmir Doğu Star Şirketi, projenin halkın katılım toplantısının tarih ve yerini duyurdu. Toplantı, 27 Eylül 2023 tarihinde saat 13:30’da Bergama Sindel Mahallesi Kahvehanesi’nde gerçekleştirilecek.
İL TARIM GÖRÜŞ DEĞİŞTİRDİ
İlk olarak Mart ayında ÇED süreci başlatılmış ancak proje alanının konumundan dolayı ilk ÇED sürecinin iptal edildiği ortaya çıktı. İlk proje ile İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün olumsuz görüş verdiği öğrenildi. Yeni başlatılan ÇED süreci ile ilgili İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden istenen ikinci yazıda ise kurumun görüşü değiştirdiği görüldü.
Yeni görüş yazısında “ÇED sınırları içerisinde yapılması planlanan ilave yatırımlar kapsamında kimyevi atık, toz ve duman oluşmayacağı, ayrıca söz konusu ilave tesisler için yeni bir bina yapılmayacağı, tesis içerisinde bulunan mevcut binanın kullanılacak olması gerekçelendirilmiştir. Bu bağlamda söz konusu Tesis ile ilgili olarak görüşümüz güncellenmiş olup Bacalı tesis olmaması, yeni bina yapılmaması ve projenin ÇED Onama sahası içinde kalması koşulları ile herhangi bir sakınca bulunmadığı” denildi.
Proje tanıtım dosyasında şu ifadeler yer aldı:
İş bu rapora konu proje ile ilgili olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı (EK-III) çerçevesinde hazırlanan ÇED Başvuru Dosyası 27.02.2023 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sunulmasına müteakip ÇED süreci başlatılmış ve 30.03.2023 tarihinde yapılmak üzere Halkın Bilgilendirilmesi ve Sürece Katılımı Toplantısı planlanmıştır. Ancak İzmir Valiliği, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün E-67970180-230.04.02-9205404 sayılı yazısında, söz konusu proje alanının 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında yer almadığı ancak 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun'un 20. maddesine “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez..”atıfta bulunularak anılan hüküm gereğince söz konusu faaliyetin yapılmasının uygun görülmediği” şeklinde görüş bildirilmiş olup 29.07.2022 tarih ve 31907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin “Genel Hükümler” başlığı altında yer alan 5. maddesinin 2 no.lu fıkrasının a) bendi “Projenin gerçekleştirilmesinin ilgili mevzuat bakımından uygun olmadığının tespiti halinde, ÇED süreci aşamasına bakılmaksızın sonlandırılır...” hükmü gereğince, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 27.03.2023 tarih ve E53785661-220.01-6055682 sayılı yazısı1 ile “Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi (Atıktan Türetilmiş Yakıt Hazırlama Tesisi ve II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi (Lot-3))” (ID: 44406) projesinin ÇED süreci sonlandırılmıştır.
Daha sonra proje alanının tamamının orman alanı olduğu, 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamındaki alanların, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamındaki yerlerden olmadığı belirtilerek İzmir Valiliği, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün görüşü talep edilmiştir. Bu kapsamda temin edilen İzmir Valiliği, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün E-67970180-230.04.02-10923155 sayılı görüş yazısı2 ile “ÇED sınırları içerisinde yapılması planlanan ilave yatırımlar kapsamında kimyevi atık, toz ve duman oluşmayacağı, ayrıca söz konusu ilave tesisler için yeni bir bina yapılmayacağı, tesis içerisinde bulunan mevcut binanın kullanılacak olması gerekçelendirilmiştir. Bu bağlamda söz konusu Tesis ile ilgili olarak görüşümüz güncellenmiş olup Bacalı tesis olmaması, yeni bina yapılmaması ve projenin ÇED Onama sahası içinde kalması koşulları ile herhangi bir sakınca bulunmadığı, şeklinde görüş bildirilmiştir. Proje alanının tamamı 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamındaki orman alanlarında kalmaktadır. Proje alanı içerisinde 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında herhangi bir alan bulunmamaktadır. Proje kapsamında ÇED sınırları içerisinde yapılması planlanan ilave yatırımlar kapsamında kimyevi atık, toz ve duman oluşmayacak, yeni bir bina yapılmayacak, tesis içerisinde bulunan mevcut bina kullanılacaktır.
KUZEY BÖLGESİNİN ÇÖPLERİ TOPLANACAK
Kaşıkçı Mahallesi’nde 279 bin 362,78 metrekarelik taşınmaz üzerinde hayata geçirilmesi beklenen tesis ile Bergama, Dikili, Kınık, Aliağa ilçelerinden toplanan karışık belediye atıklarının tesise getirilmesi ve mevcut Tesislere ilave olarak ATY Hazırlama Tesisi ve 2’nci Sınıf Düzenli Depolama Tesisi’nin kurulması planlandığı belirtildi.
183 MİLYONLUK TEŞVİK
İzmir Doğu Star Elektrik Üretim A.Ş. tarafından gerçekleştirileceği belirtilen projenin 86 milyon 324 bin 117 TL’ye mal olması bekleniyor. Öte yandan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı söz konusu proje için 183 milyonluk teşvik vereceğini açıklamıştı.
DOĞTAŞ VE KELEBEK MOBİLYA’NIN SAHİPLERİ...
Harmandalı’nda çöpten elektrik üretimi işi yapan Novtek’in iştiraki olan Doğu Star Elektrik Üretim A.Ş Doğanlar Yatırım Holding bünyesinde bulunuyor. Çanakkale merkezli Doğtaş Mobilya’nın da sahibi olan Doğanlar Holding’in enerji yatırımları konusunda birçok şirketi bulunuyor. Doğtaş ile birlikte Kelebek Mobilya’nın da yüzde 70’ine sahip olan şirketi Davut Doğan, Adnan Doğan gibi isimler yönetiyor.
AK PARTİ KARŞI ÇIKMIŞTI
Proje ile ilgili olarak AK Parti’den ise itirazlar yükselmişti. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Hamza Dağ “çöpleri Bergama'ya taşıyacaklarmış. Orada AK partili belediye var, onun için mi taşıyacaksınız? Gerekirse tüm Bergamalı hemşerilerimizi oraya yığarız. Yine buna müsaade etmeyiz” çıkışında bulunmuştu.