Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Hayvancılıkta yaşanan sıkıntılar, üreticilerin üretme her geçen gün biraz daha azaltırken, süt krizinden sonra et krizi de kendini hissettirmeye başladı. Periyodik olarak değil, neredeyse her gün, ya da günaşırı zamlanan etin fiyatı, son 15 günde füze gibi fırladı. İki hafta önce 170 lira olan bir kilo kıyma, 200 liraya çıktı. İki ay önce 90 lira, iki hafta önce 100 lira olan karkas etin fiyatı da 120 liraya ulaştı.
ŞENKARA: ETTEKİ FİYAT ARTIŞININ SORUMLUSU BİZLER DEĞİLİZ
Hayvancılık ve et kriziyle ilgili değerlendirmelerde bulunan İzmir Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, “Üretici, üretmeyi bırakmış durumda. Çünkü yükselen maliyetler yüzünden belleri büküldü. Kazandıkları, giderleri karşılamıyor. Etteki fiyat artışının sorumlusunun kasaplar olmadığının altını çiziyorum. Büyük firmalar 120 liraya hayvan keserken, biz kasaplar bu rakamın altında hayvan kesemeyiz. Çünkü mal bulabilmek için, üreticiye o fiyatı vermek zorundayız. Herkesin bildiği gibi piyasa yapıcılar, büyük firmalardır, bizler değiliz. Biz kasap esnafı, belli bir malı alıp, üzerine belli bir yüzde kar koyup satarak işyerini, evini geçindirmeye çalışan insanlarız. Yani bizler piyasaya ayak uydurmaya çalışanlarız. Piyasa yapıcılar fiyatı açıkladıktan sonra bizler onlara uymak durumundayız. Dolayısıyla bugünkü fiyat artışlarını bizler de normal karşılıyoruz. Kasap esnafı yaşamaya, ayakta kalmaya çalışıyor.”
HAYVANCILIĞI BIRAKAN 12 ARKADAŞTAN 4’Ü KAPICILIK YAPIYOR
Bugün ciddi boyutta kesimlik hayvan ve kırmızı et krizi olduğunu belirten Başkan Şenkara, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugün bir kriz var mı? Hem de fazlasıyla var. Etlik hayvan çıkmıyor artık. İnek üretimi kalmadı ki. Sattığı sütle bir kilo yem alamıyor üretici. Süte üç kuruş zam yapılsa, yeme 10 kuruş zam geliyor. İki ay önce karkas et 95 liraydı. Son 15 günde kademeli olarak ete büyük zam geldi. İki hafta önce karkas etin kilosu 100 liraydı, bugün 120 lira bandında. Önümüzdeki günlerde yine bu artışların devam edeceği öngörülüyor. Üretim yapan arkadaşlarımızın sayısı giderek azalıyor. 31 üreticiyle iş yapıyordum, bugün o rakam 19’a düştü. Hayvancılık yapmaktan bıkıp usanan, işi bırakan 12 arkadaştan 4’ü bugün kapıcılık yapıyor. Kurtarıyor olsa, kazanıyor olsa, hayvancılığı bırakmazlardı. Yakında et fiyatının bugünkü fiyatı aratacağını söyleyebilirim”
KESİME GÖNDERİLEN İNEK SAYISI YOK DENECEK KADAR AZ, ÇÜNKÜ…
Bayındır’da besicilik, hayvan ticareti yapan, mezbahası da bulunan Mehmet Ece, bugün ülkemizdeki büyükbaş hayvan sayısının 17 milyon olduğu söylense de, 7,5 milyon civarında olduğunu öne sürdü. 36 yıldır Bayındır’da besicilik yapan Ece, “Büyükbaş hayvan varlığımız yarı yarıya düşmüş, kimse farkında değil. Buna çözüm bulmak için de çaba harcamıyor” dedi ve şunları söyledi:
“Girdi maliyetleri o kadar çok yükseldi ki, süt veren hayvanlar bile kesime gönderildi. Şimdi piyasada kesilecek hayvan yok. Bizim buralarda karkas fiyatı 115-117 lira arasında. Bir kilo kıyma, yine bizim bölgede 170 lira. Önümüzdeki hafta 180 lira olacak. İzmir’de 200 lira olduğunu duyduk. Önümüzdeki süreçte eti daha çok paraya yiyeceğimiz muhakkak. 6 ay önce inek kesimi, çok fazlaydı. Süt üretimi azalınca, firmalar birbirleriyle rekabete girdi ve süt fiyatı arttı. Hayvancılıkla uğraşanlar artık ineklerini kestirmekten vazgeçti ama iş işten geçti, bugüne kadar çok sayıda inek kurban edildi. İnek kesimi azalınca, erkek dana kesiyoruz ağırlık olarak. Erkek dana da bulmak zorlaştı”
BARAK: KARKAS ET 15 GÜNDE 20 LİRA BİRDEN ARTTI
Uzun yıllardır kasaplık yapan Cumali Barak, yaşanan krizi, “Yakın bir zamanda, paranız olsa bile satın alabileceğiniz et olmayacak” sözleriyle özetledi. Barak, “Sarıkızlar kesile kesile iyice azaldı. Onlar da biterse, biz de bittik demektir” dedi ve şu görüşlere yer verdi:
“15 gün önce kıymanın kilosu 170 liraydı. O dönemde karkas etin kilosu da 100 liraydı. Bugün karkas etin kilosu olmuş 120 lira ve kıymanın kilosu da arttı. Her gün, ya da gün aşırı karkas ete zam geldi. Son iki günde aynı fiyata aldım diye sevineyim mi bilemedim. Eylül ayının sonlarında, Ocak ayında kıymanın 200 lira olacağını söylemiştim. Ocak gelmeden kıymanın kilosu 200 lira oldu. Bir kilo dana kuşbaşı 220 lira. Bir kilo biftek 265, bonfile 315 lira. Kuzu kemiksiz 320 lira. Cüzdandaki 100 liranın değerinin 10 liraya düştüğü dönemde vatandaş bu paralara et alamıyor ki. 8 yıl önce dükkanı açtığımda 8 bin lirayla dolabımı dolduruyordum. Bugün aynı şekilde doldurmaya kalkışsam, 40 bin lira yetmez. Eskiden haftada 12 dana but alıyordum ve hepsini satıyordum. Bugün 6 but alıyorum, hepsini satamıyorum. Kasap arkadaşlar birer birer dükkanlarını kapatmaya başladı. Sadece bizim mahallede dört kasap kepenk kapattı. Bir arkadaş da devretmek için ilan verdi. Vatandaşlar kadar biz kasap esnafının da işi zorlaştı.”