Koltuğundan kalkmayan İzmirli bir gazeteci olarak itiraf ediyorum…
Karşıyaka Tramvayı’nda siftahım yok…
Ama…
Konak Tramvayı’nda etrafı seyrede seyrede…
Bir Alsancak-Üçkuyular seferi yaptım…
Şeker bir seyahatti…
Tramvay ile tanışmak da öyle…
***
Altı yıl önceydi…
Büyükşehir Belediye Başkanı Kocaoğlu ile…
Antik Agora’nın gece atmosferinde…
Ege TV’nin canlı yayınında buluştuğumuzda…
“Şart mı bu tramvay İzmir’e?” diye sormuştum…
O da, hiç düşünmeden, “Evet şart…” demişti…
Haklıymış…
***
Altı yıl “su gibi” akıp gitmiş…
O gece “İzmir’in trafiğini allak-bullak eder mi?” diye…
Tartıştığımız Konak Tramvayı şimdi deneme sürüşünde…
Karşıyakalılar ise alıştı…
Günde ortalama 30 bin yolcu taşıyor…
***
Bence bu “hamle”…
Meslektaşım Reşat Yörük’ün açtığı başlıkta olduğu gibi…
İzmir için…
“Günün en güzel haberi…”
Hele…
Konak’ta Büyükşehir Belediyesi önünden geçerken…
Bayrak sallayanlar… Alkışlayanlar…
Derken…
Vatman kabininin arkasında birlikte seyahat ettiğim…
Genel Sekreter Buğra Gökçe’nin…
Gözlerinin nemlendiğini…
Müthiş duygulandığına tanık oluşum…
Unutulmaz anları peşinden sürükledi…
***
“Güzel, güzeldir…”
Tramvay’dan indikten sonra…
“Ama şurası da şöyleydi…” demenin…
Anlamı yok…
Bizim “Ege’de SonSöz”ün haberindeki gibi aynen…
“Sağlam… Güvenli… Keyifli ve Evladiyelik…”
***
Aslında…
“İzmir’in Tramvay”ından söz ederken…
Biraz da “Zaman Tüneli”ne girip…
Bu kadim kentin neden “İlklerin Şehri” olduğuna bi’bakmak gerek…
Mesela… Bilir miydiniz ki?
Tramvay’ın atası…
Tarihte ilk kez İzmir’de çalışmaya başlamış…
1800’lü yılların ortalarında İzmir’de ray üzerinde atlarla çekilen yük vagonları varmış…
Sonra bu vagonların sahibi Dussauld Kardeşler iki Türk ortakla birlikte şirket kurup, vagonlara koltuk yaptırıyorlar ve…
Takvimler 1860’ı gösterirken…
Pasaport’taki liman ile Alsancak tren istasyonu arasında Kordonboyu’ndan gündüzleri yolcu, gece boyunca da yük taşıyorlar…
O sırada İzmir’in nüfusu yaklaşık 400 bin…
Böylece Türkiye’de ilk tramvay seferleri başlamış oluyor…
Bi’dakka… Bi’dakka…
O sırada Osmanlı’lyı İkinci Abdülhamit yönetiyor…
Bi’bakmış padişah İzmir’de tramvay yolcu taşıyor…
Hemen emir vermiş, “Atlı Tramvay İstanbul’da da başlasın” diye…
Tarih kaç? 1871…
Yani, İzmir’den tam 11 yıl sonra…
Demek ki, İzmir yine “ilk olmayı” başarıyor…
Aradan bir on yıl daha geçiyor…
İzmir’de ilk düzenli atlı tramvay seferleri de 1 Nisan 1880’de…
Konak ile Punta (Alsancak) arasında gerçekleştiriliyor...
Hatırlatırım…
O tarihlerde İstanbul dışında…
Osmanlı topraklarının hiçbir yerinde tramvay yok…
Ne zamana kadar?
Cumhuriyet gelinceye kadar…
İzmir Tramvay projesi bu kez elektrikli oluyor…
Bu da memlekette bir “ilk”…
Önce Alsancak’ta elektrik fabrikası kuruluyor…
Ardından da…
1928 yılında elektrikli tramvaylar İzmir’de törenle hizmete giriyor…
Hem de uzun, upuzun bir güzergahta…
Konak-Alsancak, Konak – Reşadiye (Güzelyalı), Konak-Bostanlı, İskele-Soğukkuyu ve İskele-Tersane arasında…
İzmir’in elektrikli tramvayı 1954’e kadar yolcu taşıyor…
Keyifli, püfür-püfür…
***
Sonra ne hikmetse…
Birileri çıkıyor, “Bunlar ömürlerini tüketti…” deyiveriyor…
O sırada takvimler 1954’ü gösteriyor…
Güzelim raylar sökülüyor…
Bir dayatma ile…
İtalyan üretimi troleybüsler geliveriyor…
***
Şimdi…
İzmir, acıcık “tramvay meselesinde” geri kalsa da…
38.5 kilometrelik Eskişehir’in, 37.2 kilometrelik İstanbul’un, 34.1 kilometrelik Antalya’nın, 33.4 kilometrelik Kayseri’den sonra…
22 kilometrelik tramvay hattı ile beşinci durumda…
Bu güzel kenti, Konya, Samsun, Bursa ve Kocaeli izliyor…
Demek ki…
İzmir fazla uzak olmayan bir süreçte…
Raylı sistemde “Türkiye Lideri” olmaya namzet…
En azından otobüslerden yükselen mazot kokusundan kurtulacağız…
Fena mı?
Sonsöz: “Nereden nereye? Keyifli yolculuklar dilerim Cici Tramvay’la…”