İki gün önce…
27 Mayıs 1960’ın…
62’nci yılıydı…
O gün…
Silahlı Kuvvetler, yönetime el koymuş…
Türkiye Cumhuriyeti..
İlk kez darbeyle tanışmıştı…
Yargılanmalar Yassıada’da yapıldı; radyodan canlı yayınlandı…
İhtilal öncesinin Cumhurbaşkanı Celal Bayar…
Başbakan Adnan Menderes…
Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu…
Ve…
Maliye Bakanı Hasan Polatkan hakkında…
Oybirliğiyle “idam” kararı çıktı…
Celal Bayar’ın cezası yaş sınırı nedeniyle…
Ömür boyu hapse çevrildi…
Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan…
16 Eylül 1961’de (Cumartesi) sabaha karşı…
Adnan Menderes ise…
Ertesi gün (17 Eylül Pazar)…
İmralı Adası’nda 13.21’de idam edildi…
Bu olay…
Türk demokrasi tarihinin utanç yapraklarından biri olarak anılıyor…
***
O acı olaydan tam…
30 yıl önceye gidiyoruz…
Yer; Aydın…
Evliya Çelebi’nin tarihe düştüğü not gibi…
“Dağlarından yağ, ovalarından bal akan”…
Efeler kentine yolu düşüyor…
Cumhurbaşkanı Atatürk’ün…
Ve, bakın o kentte…
1931 yılının Şubat ayında kiminle karşılaşıyor…
İster “kader” deyin…
Dilerseniz “tarih”ten bir yaprak diye geçiştirin…
İşte…
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün…
Adnan Menderes’le…
İlk kez karşılaştığı…
Ancak…
Bi’daha hiç yan yana olmadığı o dört saatlik zaman dilimi…
Ulu Önder Atatürk…
Serbest Fırka’nın Anadolu’da yakaladığı başarı sonrası…
Yanına Genel Sekreter Recep Peker’i de alarak…
Bir Anadolu gezisine çıkar…
Aydın’a uğradığında Adnan Menderes ile tanıştırılır…
Adnan Bey de…
“Fırsat bu fırsat…” diyerek, Atatürk’le konuşmak ister…
Gazi…
Genç Menderes’i, şöyle bir süzer ve…
Sadece dört dakikası olduğunu söyler…
Ancak o dört dakika dört saate çıkar!
Atatürk…
Menderes yanından ayrılınca…
Recep Peker’e, “Bu ismi kağıda yaz; sorunca söylersin!” der…
Bir süre sonra da…
Atatürk…
Adnan Menderes’i milletvekili olarak Meclis’e sokar…
Aydınlı genç politikacının…
Milletvekili adayı olarak gösterildiğinden bile haberi olmamıştır…
***
Adnan Menderes o günü şöyle anlatıyor:
“Atatürk, Aydın’da birçok yere uğradığı halde parti binasına gelmek istememişti… Vasıf Çınar ve arkadaşlarının ısrarıyla sadece (Gelmedi…) demesinler diye, partiye uğradı… Ama bu ziyaretin, uzun sürmemesini, mümkünse beş dakika ile sınırlı olmasını istiyordu… Odada il yönetiminden beş kişi vardı… İltifat buyurdular… Konuşma hemen hemen Atatürk ile benim aramda geçti… İlk kez ikram ettiğim sigarayı almayan ve kahve istemeyen Atatürk’ün, ülke sorunları üzerinde konuşmalar koyulaşınca bir paket Gazi Sigarası’nı içip bitirdiğini ancak ayrıldıkları zaman anladılar… Ayrıca dört fincan kahve emrettiklerini bugün gibi hatırlıyorum…”
***
Peki, sonra ne oldu?
Atatürk…
Adnan Menderes’in yanından ayrıldıktan sonra…
Recep Peker’e şunları söyledi:
“Burada konuştuğum genç elbette ki parti örgütünde kalamaz… Çok dikkate değer fikirleri var…”
Adnan Menderes’in…
Siyasi konulardaki yeteneklerini keşfeden Atatürk…
Bir sonraki seçimde…
Efeler Kenti’nin güler yüzlü genç siyasetçisinin vekil olmasını sağladı…
Böylece…
Adnan Menderes, 33 yaşında Meclis’e girerek…
Memleketin en genç milletvekillerinden biri oldu…
Parti içi muhalefet nedeniyle…
1945 yılında CHP’den ihraç edildi…
Demokrat Parti’yi kurdu…
Başbakan oldu…
62 yaşında idam sehpasında son nefesini verdi…
Nokta…
Sonsöz: “Dünyadan ayrıldığım şu anda, ailemi ve çocuklarımı şefkatle andığımı kendilerine bildirin… Vatanı ve milleti Allah refah içinde bıraksın… Kimseye kırgın değilim… / Adnan Menderes – İdama giderken son sözleri…”