İnsan kendine benzeyeni sever ya…
Ceyhan Demir… Bir sembolüdür bu sözün.
Önce Atatürkçü… Sonra da toplumcu, yaratıcı ve üretken ise, sarılır ona… Karşılıksız!
Bunlardan birisi de, İzmir’in duayen sanayicisi, Raşit Özsaruhan’dır…
“İzmir’de Bir Aşk Asansörü” kitabının da araştırmacı yazarı olan Ceyhan Demir,
epeyce yayınını göndermişti... İlk önce,
“Raşit Özsaruhan ve Metaş” kitapçığını okumak istedim…
Çünkü; 1973’den itibaren 2014 yılına kadar süren Karşıyaka ve İzmir Belediye Meclis Üyeliğim sırasında, Raşit Bey'i kimi tören ve basında görür… Takip ederdim.
Raşit Bey'in Eşi Nuşin Hanım ile, Eşim Ayla Hanım arasında, İzmir Kanser Araştırma Derneği'nin tanışıklığı da vardı... Ayrıca, Meclislerden arkadaşımız ve büyük KSK’li, Tahir Türetken’nin de… Ablasıydı.
***
Fevzi Raşit Özsaruhan… 1913 yılında Manisa’da doğdu… Manisa Belediye Başkanı Mehmet Feyzi ile Naciye Hatice’nin oğluydu. Babasının ısrarı ile, İstanbul Hukuk Fakültesine girdi ve 1938’ de mezun oldu…
Ama hukuk mesleğini değil, Baba mesleğini seçer… ‘Tekdüzelikten’ de sıkılır. Yeteneklerini görünce de, yapı malzemeleri ticareti yapan esas şirketinde yanına alır... Ona öğüdü, “Ya sevdiğin işi yap. Ya da yaptığın işi sev “ olur!
Oda öğüdü baş tacı etti… üç ‘Taş’ dikti:
-1951’de Çimento yapımı için ÇİMENTAŞ.
-1953 de Beton direk için BETONTAŞ.
-1956 da Çelik üretimi için… METAŞ!
***
Metaş… 1980’li yıllarda, 1050 personelle
500 bin ton kapasiteye ulaştı… ‘Her gün yaklaşık 1800 aileye ekmek veriyor. 9000 kişinin geçimini sağlıyordu.’ Ve Raşit Bey onları… Ailesi gibi görüyordu!
1986 yılında kendini emekliğe ayırdı… Şirketlerin yönetimini… Birer Makina ve Endüstri Yüksek Mühendisi olan oğulları:
Haluk Özsaruhan ile Enis Özsaruhan’a terk etti. 35 yıl sonra gönül rahatlığı içinde, bir ohh… Çekti!
Ne varki… 24 Ocak 1980 ekonomik kararları yürürlüğe girmiş, ekonomide kötüye gidiş… Başlamıştı.
Bankalar kredi faizlerini ‘akıl almaz’ ölçüde artırdı… Metaş zarar etmeye ve kredileri ödeyemez duruma geldi, hacizler başladı. Nisan 1990 da da üretimi durdurmak… Zorunda kaldı.
İyileştirmeye gidilmeye çalışıldı da…
Sonunda da Başbakan Tansu Çiller döneminde… 1995’de şirketteki Devlet payı, zamanın önde kuruluşu, Uzan grubunun Rumeli Holdingine satıldı... Zaten Özsaruhan ailesinin sermaye payından yönetim etkinliği de… Kalmamıştı!
Haluk Özsaruhan bir dergide diyordu ki;
‘Devletten 18 milyon alacağımız vardı. O zamanın yönetiminin bize olumsuz tavrı nedeniyle… 12 milyonluk borç için fabrikayı kaybettik. Şanssız tesislerden biriydi…’
***
İlginç olan, hukuk tahsili yapan birinin,
bu yola girmeyerek, büyük bir sanayici olabilmesidir… Ceyhan Bey bu aykırılığa
ve başarıya örnekler veriyor ve diyor ki…
Halit Ergenç baletti. Serdar Ortaç tornacıydı. Madonna kasiyerdi. Brad Pitt tavuk kılığında maskot ve limuzin şoförüydü. Nicola Kidman masajcıydı…
Soruyor Ceyhan Bey, diyebilirsiniz ki diyor,
Bu yıldızlarla… Raşit Bey ne alaka?
Sorusuna cevap veriyor: fotoğrafına bakın bir düşünün…Sanayi sektörüne gireceğine, sinema sektörüne girseydi, o vizyon, kültür ve yakışıklığı ile… Bu ünlülerin arasında yer alması işten bile değildi… Bizce de değildi!
***
Raşit Özsaruhan, ‘Atatürk ilkelerini ve batı kültürünü çok içten özümsemişti…’
Ceyhan Demir… İzmir Vali Yardımcılığı ve İzmir Belediye Başkanlığı dönemlerindeki tören ve toplantılarda… Raşit Bey'le sık sık karşılaşırdı. ‘Efendiliği, alçak gönüllüğü ve öne çıkmayı istemeyen tavırlarıyla… Hemen fark edilir ve saygı uyandırırdı.’
Sigmund Freud’un dediği…
‘Bir olgunluk seviyesi vardır. O seviyeye ulaşınca… Kimseyle uğraşasın gelmiyor.
Kendine değer vermeyi… Öğreniyorsun!
İyi Yeni Yıllar…