Bugün Cumartesi…
Siyasete az ara…
Yapalım mı magazin az-biraz?
Ha’di o zaman…
***
Aldınız sevdiklerinizden birinin bebeğini kucağınıza…
Ne sorarsınız hemen?
“Ayyy, ne şeker! Allah uzun ömür versin.. Ne koydunuz adını?”
Ad önemli…
Ama bütün uluslarda öyle…
Türkiye…
90’lı yılların başına kadar…
Geleneksel isimlere rağbet etti…
Ağırlıklı olarak…
Aile büyüklerinin…
Vefat edip aramızdan ayrılanların adları…
Gözlerini dünyaya açan…
Bebelere yakıştırıldı…
O Yavrular, başkasının kendisine “uygun gördüğü” adla yaşadı…
Ömrü yettiğince…
Mehmetler… Ahmetler… Zeynepler… Ayşeler…
Günümüze böyle geldi…
Yani geleneksel isimler yaşatıldı, soy sürdürüldü…
***
Şimdi pozitif ayrımcılık yapalım ve…
Kız isimlerinin…
Nasıl hızlı bi’şekilde gelenekselden uzaklaştığına…
Dikkat kesilelim…
Mesela…
1923’ten itibaren…
Beş kız ismi…
Tüm ailelere “rol model” olmuş…
Bunlar baskın isimler…
Fatma, Ayşe, Emine, Hatice ve Zeynep adeta rakipsiz..
Sağına dön Ayşe, soluna dön Zeynep…
Nereye kadar?
1990’lı yılların başına kadar…
Sonra ne oldu?
Bakın neler oldu…
***
O tarihten itibaren Türkiye’de aileler…
Farklı kız isimleri tercih etmeye başladı…
“En yaygın kız isimleri” listesi aniden değişti…
1990-2000 döneminde…
En çok tercih edilen isim “Merve” oldu, “Fatma” ikinci sıraya düştü…
Bi’baktık ki…
“Büşra”, “Elif” ve “Kübra” ilk beşte kendilerine yer buldu…
Kaç asırlık Türk kadın adı “Zeynep” bile…
Yedinci sıraya geriledi…
Kimse ne olduğunu anlayamadı…
Toplumsal bir “atak”…
Birdenbire Türkiye’nin dörtbir yanına yayıldı…
Bu kez…
Kucağımıza aldığımız bebeğin adının…
Ne anlama geldiğini…
Usulca ana-baba’ya sormaya başladık…
“Elif”i kavrayabildik ama…
“Merve”nin…
İslam alemi için “Cennet’te Yükseklik” anlamına geldiğini…
Hatta…
Mekke yakınlarında, Safa Dağı’nın karşısındaki…
Kırmızı renkli tepe olduğunu…
Kaç kişi bilebilirdi ki?
***
Peki, sonra neler yaşadık?
2000’den sonraki 10 yıl içinde…
Nasıl olduysa…
“Zeynep” yine bir numaraya yükseldi…
Bilmeyenler olabilir…
“Zeynep”in anlamı “Tutkulu Mücevher” demek…
Arapça’dan gelip dilimize yerleşmiş…
Doğru yazılışı “Zeyneb”…
Ama biz inceltip “Zeynep” yapmışız; kolay telaffuz edelim diye…
O süreçte…
“Zeynep” den sonra…
En çok tercih edilen kız isimleri…
“Elif”, “İrem”, “Merve” ve “Fatma” oluyor…
Hepsi Arapça kökenli…
“İrem” mesela…
Mutluluk verici, gösterişli binalar için kullanılmış…
***
Gelelim 2011-2018 arasındaki kız ismi modasına…
“Zeynep” yine önde…
O’nu…
“Ecrin”, “Hiranur”, “Nisanur”, “Defne”, “Yağmur”, “Miray”, “Ebrar”, “Zehra” ve “Azra” izliyor…
Hoppala!
Ne oldu da kızların isimleri böyle değişiverdi?
Derseniz, anlatayım…
Televizyon, internet ve akıllı cep telefonları…
Yaşamın ayrılmaz parçası oldu…
2010’dan sonra…
“Fatma”, “Ayşe”, “Emine” ve “Hatice” isimleri…
Uçtu, gitti, kayboldu…
En son tercih edilen isimler haline geldi…
Özellikle genç evliler…
TV dizilerindeki kadın karakterlerin isimlerini…
Doğacak kız bebekleri için…
Uygun görmeye başladı…
Ne büyükbabaların ne de büyükannelerin isimleri…
Tercih edilmez oldu…
Kötü mü?
Yoooo, sadece neden dizi karakterleri?
İlham vermeye başladı genç çiftlere…
O’nu merak etmiyor musunuz?
***
Nitekim…
“İnadına Aşk” ile “Kiralık Aşk” dizilerindeki…
“Defne” şimdi çok moda…
Sonracığıma…
“Medcezir”deki “Miray”…
“Kuzey Güney”deki “Simay”…
Hatta…
“Games of Thrones” dizisinin “Arya Stark” karakterinden…
Esinlenilerek tercih edilen “Arya”…
Geçen yıl en popüler ilk 100 isim listesinin 76. sırasındaydı…
Dahası var…
Daha önce yaygın olarak kullanılmayan…
Kız isimleri arasında belki de hiç duymadığınız…
“Asel”, “Elisa” ve “Lina” bile moda oldu…
“Kumsal”, “Masal”, “Nil” ve “Yüsra” da şimdilerde çok moda!
Bu arada…
“Yüsra” adı, “Kolaylık” anlamına geliyor; o da Arapça…
***
“Medcezir” dizisinde Altınköy’ün Mira’sı…
Nasıl dile getiriyor aşkını…
Tozludere’nin Yaman’ına?
“Sana aşık olduktan sonra yaşamaya başladım ben… Hayatımda sen olmasaydın daha kısa bir hayatım olurdu… Seninle on ömürlük yaşadım ben… Seni seviyorum…”
Eh, bu repliği duyup, izledikten sonra…
Bugünün genç anne adayı…
Beklediği kız bebeğine…
Koymaya karar vermez mi “Mira” adını?
***
Bitiriyoruz…
Bazı özel mi özel değerlerimizi…
Yavaş yavaş…
Yitiriyoruz…
Tamam koymasınlar…
Bebişlerine…
Annelerin, babaların, ninelerin, dedelerin isimlerini…
Ama…
Dizileri seyredip…
Sözlükleri harmanlayıp…
Karar da vermesinler…
Hem…
Ne diye özellikle “Arapça” kökenli isimler seçiyoruz?
Sözlüklerde bi’dünya “Türkçe Kız İsimleri” var…
Nokta…
Sonsöz: “Başkalarına imrenme; çok kimseler var ki, senin hayatına imreniyorlar… / Hz. Mevlana…”