Son zamanda kendime de şaşırıyorum. Çok az vaktim olmasına rağmen eskisinden daha çok TV izlediğimi fark ettim. Sonra da pandemi ile değişen TV alışkanlıkları üzerine bir rapor okudum ve memleketin içinden geçmekte olduğu hali bir kez daha iyice anladım… Şimdiye kadar “televizyonun aptallaştırması” üzerine onlarca makale okudum. Birkaç yıl önce çok ciddi bir tıp dergisinde (Northern California Araştırma Enstitüsü) uzun süre hareketsiz kalarak televizyon izlemenin beyin işlevlerini nasıl zayıflattığının kanıtlarıyla ortaya konduğunu görmüştüm.
Dünyanın her yerinde “çocuklarımızı bu aptallaştırma kutusundan nasıl uzak tutarız” diye yıllardır düşünülüyordu. Pandemi maalesef çocukları ekran başına kilitleyerek durumu daha da fenalaştırdı.
Medyada olsun olmasın, olup biteni anlamaya çalışanlar her gün reyting listelerine bakarlar. Ben de her fırsatta bakmaya çalışırım, gördüğüm ahalimizin alakadar olduğu konuların başında gündüz programlarında yer alan ve “aile içi mahalle içi her türlü ahlaksızlığın sergilendiği” programları izlemek ilk sırada yer alıyor. Sonra da yalandan duygusallıklarla dolu sözde yarışmalar, niteliklileri pek az olan diziler geliyor sıralamada. Kaliteli işlerin reyting aldıklarını görmek nadir rastlanan bir durum. Netflix gibi portallerin durumu ayrı bir mevzu.
Yapımcılara sorarsanız “halk bunları istiyor”… Halka sorulduğunda “seyredecek başka bir şey yok”… Bizde ve bir çok benzerimiz ülkede durumun özeti “tırnak içindeki” bu sözler…
Yazımızın içindeki görselde yer alan aile tüm zamanların reyting rekoruna sahip. İnsanlar bunları büyük bir dikkatle ve hiç kaçırmadan izliyorlarsa asıl sorun burada demektir.
Geçenlerde twitterda okuduğum haberin ayrıntısı Bianet’ten geldi. Televizyon İzleme Araştırmaları A.Ş.'nin (TİAK) yayınladığı 'Televizyon İzleme Raporu’na göre Türkiye 2020'de günde ortalama 4 saat 33 dakikasını ekran başında geçirdi. 2019'da kıyasla pandeminin yaşandığı 2020'de Türkiye'de ortalama televizyon izleme süresi 19 dakika arttı.
Bu haliyle Türkiye dünya ortalamasının çok çok üzerinde… Eurodata TV Worldwide dünyadaki 91 ülkenin televizyon izleme ortalamasını 2 saat 54 dakika olarak verdi.
Televizyon izlemede Avrupa ortalaması ise 3 saat 54 dakika ve bu haliyle en çok televizyon izlenen kıta durumunda. Avrupa’yı, 3 saat 50 dakikayla Güney Amerika ve 3 saat 32 dakikayla Kuzey Amerika takip ediyor. Okyanusya ise 2 saat 3 dakikayla en az televizyon izleyen kıta.
Yıllara göre… 2020’de ortalama televizyon izleme süresi bakımından dünya ortalamasının üzerinde olan Türkiye, 2019’da 4 saat 14 dakika, 2018’da 4 saat 18 dakika, 2017’de 4 saat 21 dakika, 2015 ve 2016’da ise 4 saat 23 dakika televizyon izlemişti.
Bu haliyle Türkiye tüm zamanlarda dünya ortalamasının üzerinde bir seyir izledi.
ŞAMPİYONİZMİR:2019 ve 2020’de televizyon izleme panelini oluşturan 9 bölge içerisinde ortalama televizyon izleme süresi en yüksek olan bölge ‘İzmir’ oldu. 2019’da kadınlar erkeklere oranla 50 dakika, 2020’de de 46 dakika daha fazla televizyon izledi.2020’de 55 yaş üstü kişiler en yüksek ortalama televizyon izleme süresine sahipken 12-19 yaş grubundaki kişiler en düşük ortalamaya sahip.
***
Aslında bu işlerin tamamı ticaret. Para kazanmadan medya olmuyor. Görünen o ki reklam pastasında had safhada problem kağıt medyasında. 2020’de medyaya toplam reklam yatırımı 13 milyar 976 milyon TL olurken en büyük payı 2019’da televizyonun tahtına oturan ‘dijital’ kaptı. 2020’de reklam pastasının yüzde 53,9’unu alan ‘dijital’ 2019’a oranla yüzde 6 büyüdü.Televizyon 2020’de pastadan yüzde 35,8’lik pay alırken 2019’a oranla yüzde 0,2’lik pay kaybetti. Basılı medyanın payı ise yalnızca yüzde 3 ve 2019’a oranla değer kayıp yüzde 2,1. Kağıttan para kazanmanın devri geldi geçti gibi görünüyor. Hele gazete kağıdının tamamını ithal etmek zorunda kalan bir ülkede basılı gazetecilik bir süre sonra yok olmaya mahkum. Baksanıza basılı gazetelerin satışları ise 578 milyon TL’den 418 milyon TL’ye düşmüş. Kayıp oranı 27,7’yi bulmuş.
Medyanın haline şöyle bir bakıp çok da sıkıldığımız yazının sonunda şaşırtıcı olmayan şu bilgileri paylaşalım:
En çok TV izleyen ülkeler: Romanya (5 saat 45 dakika ve 2019’a göre 14 dakikalık artış), Sırbistan (5 saat 40 dakika ve 25 dakikalık artış), Bosna Hersek (5 saat 30 dakika ve 15 dakikalık artış)
En az TV izleyen ülkeler: İzlanda (1 saat 16 dakika ve 7 dakikalık düşüş), Norveç (1 saat 47 dakika ve 1 dakikalık düşüş), İsveç (2 saat 7 dakika ve 8 dakikalık artış)