Son günlerde aldığım tek iyi haberi yazayım bugün… 11 Nisan’dan beri bir yasak var. Benim gibi yasak sevmezlerin bile hoşuna giden bir yasak bu. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan listeyi esas alarak çocuk programlarında reklamları yasaklanan kırmızı kategori gıdaları açıklamıştı. Yasak 11 Nisan’dan itibaren uygulamaya girmişti. RTÜK, kırmızı kategorideki gıdalara ilişkin reklamların çocuk programları dışındaki yayını için de, akar yazı ile uyarı zorunluluğu getirmişti.
Çünkü çevremde görüyorum çocukların elinde ya tablet var ya da gözleri televizyonda… Aileler de “kafa dinlemek” adına bu durumlara göz yumuyorlar. Öte yandan “bu sana göre değil” diyerek çocuğunu ekrandan uzaklaştıran aile sayısı o kadar az ki… O reyting rekorları kıran sözde vahşi yaşamda hayata tutunma programlarını çocuklar da büyükler gibi izliyorlar…
Aslında daha önemlileri de var. Sağlık Bakanlığınca hazırlanan 38 ayrı akar bant uyarı yazıları listesi de, “Aşırı Tüketimi Tavsiye Edilmeyen Gıda Maddelerinin Ticari İletişimine İlişkin Yeni Düzenleme” başlıklı duyuru ekinde RTÜK web sitesine konulmuş, yayıncıların tercih ettikleri yazılı uyarıyı kullanabilecekleri bildirilmişti.
Vahşi kapitalizmin oyuncağı olmuş, milleti uyuşturmakla meşgul uyduruk yarışmalarla reyting savaşına çıkmış kanallar bunu dinler mi? Paradan başka bir şeye tapmayan bu insanlar halk sağlığı falan dinler mi. Bunların gözünü sadece yasak ve para cezaları korkutabilir.
***
TRANS YAĞ!... Bir daha yazalım çocuklar ve büyükler için en büyük tehlike trans yağlardır. Bayram tatilinden önce de iyi bir iş oldu. Sağlık Bakanlığı, kırmızı kategorideki gıdalar için çocuk programlarındaki reklam yasaklarının ardından “Çocuklara Yönelik Aşırı Tüketimi Tavsiye Edilmeyen Gıdalar ve İçecekler İle İlgili Reklamlar İçin Besin Profili Modeli Kullanım Rehberi” de hazırladı. Buna göre, eğer bir ürün her bir 100 gram total yağda >1g endüstriyel olarak üretilmiş trans yağ asidi içeriyorsa veya etiketinde “trans yağ asidi yoktur” uyarısı yer almıyorsa, reklamı yasak olacak.
***
LİSTELER LİSTELER…
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu tarafından onaylanan besin profili modeli ve hazırlanan gıda ve içecek listesinde, reklamına izin verilmeyecek gıda ve içecek listesi (Kırmızı kategori), reklamına belirtilen kriterlere uyması halinde izin verilecek gıda ve içecek listesi (Turuncu kategori), reklamına izin verilecek gıda ve içecek listesi (Yeşil kategori) yer alıyor.
Bunları facebook ve instagram gibi sosyal medyalardan uzak tutmak, bunların reklamlarını aralıksız yapan sözde sosyal medya fenomenlerini denetlemek de gerek ama bunu kim yapar bilemiyorum.
Bu listeyi saklamak gerek… Büyük- küçük demeden herkesi kırmızı ve turuncu kategorideki yiyeceklerden uzak tutmak.
KIRMIZI KATEGORİ: Reklamına İzin Verilmeyecek Yiyecek ve İçecek Listesi: Çikolata ve Şekerler, Gofretler, Enerji Barları, Tatlı Soslar ve Tatlılar; Kekler, Tatlı Bisküviler, Meyveli Paylar, Çikolata Kaplı Bisküvier, Kek Karışımları; Cipsler, Gevrek Çerezler, Meyve Suları; Enerji İçecekleri; Alkolsüz Şekerli ya da Tatlandırıcılı Tüm İçecekler; Yenilebilir Buzlar yasaklanmıştır…
TURUNCU KATEGORİ: Reklamına Belirli Kriterlere Uyulması Halinde İzin Verilecek Gıda ve İçecek Kategorileri: Tuzlu/baharatlı Atıştırmalıklar; Sütlü İçecekler; Kahvaltılık Gevrekler; Yoğurtlar, Ekşi Süt, Kefir, Krema, Diğer Benzer Besinler; Peynir; Tüketime Hazır ve Kolay Hazırlanan Gıdalar ve Kompozit Yemekler; Tereyağ, Diğer Katı Yağlar ve Sıvı Yağlar; Ekmek ve Ekmek Ürünleri; Taze ya da Kurutulmuş Makarna, Pirinç ve Tahıllar; İşlem Görmüş Et, Tavuk ve Balık vb.; İşlem Görmüş Meyve ve Sebzeler; Soslar, Dip Soslar ve Salata Sosları; (Belirlenen orandan fazla eklenmiş tuz, şeker, tatlandırıcı, yağ oranlarını aşmamak kaydıyla)
YEŞİL KATEGORİ: Reklamına İzin Verilecek Gıda ve İçecek Kategorileri: Taze ve Dondurulmuş Et, Tavuk, Balık vb.; Taze ya da Dondurulmuş Sebze, Meyve ve Bakliyat; Sütlü İçecek; Sade Yoğurtlar, Ayran. Bu kategoride yer alan tüm gıdaların reklamı yapılabilecek.