COVİD19:
Tüm dünyada olduğu gibi Birleşik Krallıkta da basını yıl boyu her gün ön planda işgal eden en önemli haber Covid19 ve sağlık haberleri oldu. Her gün, her ay hatta gün içinde saat saatCovid19 ile ilgili gelişmeler, hasta rakamları, ölüm rakamları, bölgelere, kentlere, hatta köylere, semtlere göre hasta sayıları, aşı keşifleri ve birinci aşıyı olanlar, arkadan ikinci aşıyı olanlar ve Kasım-Aralık 2021 itibarıyla üçüncü aşıyı olanlarla ilgili bilgiler basını yıl boyu işgal etti.
Mart 2020’de, virüs dünyada ve bu ülkede yayılmaya başladığında hükümet hiçbir özel korunma kararı almayıp, sürü bağışıklığını beklemeyi seçti. Ancak virüs bu ülkede son hızla yayılıp, sürü bağışıklığı oluşmayıp, Başbakan Boris Johnson da katıldığı bir sergi sonucunda hastanelik olunca hükümet eleştirilerin dozuna dayanamadı ve önlemler alınmaya başlandı. Aşı bulma yarışına Oxford Üniversitesi katıldı. 2020 Noel ve yeni yılı evlerde kapalı ve yalnız bir biçimde kutlandı, yıl sonu bir skandal şeklinde halk evlerine kapatılmışken hükümet yetkililerinin parti yaptığı ortaya çıktı. Ocak 2021’e girildiğinde ülkede mahzunluk ve kaygı hakimdi. Yıl açılıp kapanmalarla, enflasyon, ekonomik sıkıntılar, kaygı, hastalık ve ölümlerle seyretti.
Yıl içinde Almanya’da iki Türk tarafından bulunan Phizer-BioNTech aşısıyla Oxford’da kar amacı güdülmeden üretilen ve satılan Oxford-Astra Zeneca aşısı yarıştı. Önceleri ağırlıkla halka Oxford üretimi Astra Zeneca aşısı yapıldı ancak ilerleyen zamanlarda bazı gençlerde çok az sayıda da olsa beyin kanamasına yol açtığı anlaşılınca bir süre bu aşı duraklatıldı. Daha sonra Covid19 hastalığının bedene daha fazla zarar verdiği öne sürülerek Astra Zeneca aşıları tekrar başlatıldı ama gençlere Phizer/Biontech aşısı tercih edildi ve İngiliz yapımı Astra Zeneca yaşı daha ileri olanlarda kullanılmaya devam edildi.
Aşılama programında dünyada en hızlı yol alan ülkeler arasında olan Birleşik Krallık Haziran ayına kadar nüfusun %75’ine bir aşı, %50sine 2 aşı yaptı. Aşılama ölümleri ve hastalığı çok azalttı. Yılın ortası olan Haziran’da ölümleri sıfıra indiren ülke maalesef yıl sonu çıkan Omicron varyantında yine dünya hastalık rekoruna doğru koştu çünkü Başbakan Boris Johnson aşılara güvenip, herkese üçüncü aşıyı önerip Noel ve yılbaşı kutlamalarınakısıtlama getirmedi ancak Birleşik Krallık yılı çok fazla hasta ve kaygı ile kapattı. Hatta yılın son ayında Fransa ve Almanya Birleşik Krallıktan gelecek olanlara kapılarını kapattı, birçok otel rezervasyonu iptal edildi.
ASSANGE:
Yılı Ocak ayında Yüksek Mahkemenin WikiLeaks kurucusu JulianAssange’ın ABD’ye iade edilmemesi kararıyla açan ülke maalesef aynı yılın Aralık ayında yine aynı mahkemenin ABD’ye iade kararıyla kapattı. Birinci kararda etkili olan Assange’ın sağlık durumuydu. İkinci kararda ABD baskısı mı ön plana geçti, bu pek anlaşılamadı ancak Assange’ın hem mental hem de fiziksel durumu hiç iyi görünmemekte.
KRALİYET:
Kraliyet haberlerini her yıl hem dünya hem de ülke yakından izler. Kraliyet için bu yıl biraz zor bir yıldı. Prens Philip’in ölümü, Prens Andrew’unEpstein ile karıştığı seks skandalları, Barbados’un kraliyetten ayrılması, Prens Harry ve eşi Megan’ın kraliyet ailesi içinde kendilerini iyi hissetmeyip aileden, hatta kurumsal bir kimliği olan kraliyetten ayrılmaları, basına da sarayı zor durumda bırakacak tür bilgiler vermeleri kurumu zorlayan olaylar listesine girdi. İki kardeş William ile Harry’nin araları açıldı, basında çeşitli söylentiler yer aldı.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
OCAK: Assange Duruşması
Ocak ayına damgasını vuran en önemli konu WikiLeaks’in kurucusu Assange duruşması oldu. Yıllarca Ecuador Büyükelçiliğine sığınan ancak Ecuadorson seçimlerinden sonra yeni gelen hükümetin Birleşik Krallık görevlilerine teslim ettiği Assange’ın duruşması bu ay oldu. ABD Assange’ın kendilerine teslim edilmesini istiyordu. Birleşik Krallık mahkemeleri Assange’ınmental durumunu göz önüne alarak bu isteği bloke etti.
İskoçya Birinci Başbakanı NicolaSturgeon Ocak ayında İngiltere’den ayrı olarak Covid19 önlemlerini daha fazla artırdı. 5 Ocak’tan itibaren Boris Johnson da okullar ve işyerleri için evden çalışma kararı alarak ikinci bir kapanmaya karar verdi. Kral ve Kraliçe bu ay ilk Covid19 aşılarını oldu. 18 Ocak’ta ülke kapılarını diğer ülkelere kapattı. Kuzey İrlanda’da sokağa çıkma yasağı Mart’a kadar uzatıldı. İngiltere’de her 10 kişiden 1 kişinin hastalandığı duyuruldu. Kırmızı liste ülkeler ve karantina otelleri belirlendi.
Son 130 yılın en düşük grip rakamları oluştu.
ŞUBAT: Kraliyet Ailesinde Kriz
Londra’nın Croydon semtinde 2 saat içinde yapılan bıçaklı saldırıda 1 kişi öldü ve 10 kişi yaralandı. Saldırının nedeni anlaşılamadı.
İşkoçya’da -23 dereceye kadar düşen soğuk dalgasıyla gelen kar ve buz ülkeyi teslim aldı. Bir yandan Kent bir yandan Güney Afrika Covid19 varyantlarıyla boğuşan ülke bu defa da kar ve buz ile sınandı.
Romatizma ilacı olarak kullanılan mono klon antikor tedavisi olan Tocilizumab’ın Covid19 hastalığına iyi geldiği anlaşıldı. Kapanmayla birlikte hasta ve ölüm sayıları düşmeye başladı, Sağlık bakanı üçte iki oranında düşme olduğunu açıkladı.
Sussex Dük ve Düşesi kraliyet için çalışmayacaklarını açıkladı.
MART: Kuzey İrlanda’da ayaklanma
Prens Harry ve Sussex Düşesi Megan Oprah’ın televizyon programına konuk oldu ve Megan sarayda ırkçılıkla karşılaştığını, depresyona girdiğini, intiharı düşündüğünü açıkladı. Saray bu konunun üzerine eğileceğini ve ciddiye alacağını duyurdu.
Sağlık bakanlığı SMA hastası bebeklerde çok pahalı bir tedavi olan gen terapisini onayladı. Covid19 rakamları düşmeye başladı ve bu ay çocuklar 2 aylık ev eğitimi sonunda okullarına geri döndüler.
Nüfus sayımı yapıldı.
Kuzey İrlanda’da ayaklanma başladı.
NİSAN: Prens Philip Vefat Etti
Londra’da 100den fazla kişi “Polis, Suç ve Hukuk” konulu gösteride göz altına alındı.
Kraliçe’nin eşi Edinburg Dükü Prens Philip vefat etti. Ölmeden önce kendi cenaze törenini planlayan prensin cenazesine Kraliçe Elizabeth Covid19 nedeniyle tek başına ve çocuklarından mesafeli katıldı. Yalnızca 30 kişinin katılmasına izin verildi. Tüm katılan üyeler maske ve mesafe kuralına uydu.
Covid19 a bağlı ölümler ve hastalık daha da azaldığından kuaförler, spor salonları gibi kapalı yerlere açılma izni verilemeye başlandı.
Avrupa Süper Liginden tüm İngiliz Kulüpleri çekilme kararı aldı.
MAYIS: Fransa İngiltere arası Manş Denizinde İhtilaf
Galler, İskoçya parlamentolarında ve Londra’da belediye seçimleri yapıldı.
Fransa ile İngiltere arasında Brexit sonrası Manş Denizinde balıkçılık nedeniyle ihtilaf başladı. İngiltere iki askeri gemiyi Manş’a yolladı.
Hint varyantı ülkede görülmeye başladı. Aşılanma yaşı 30’e kadar indi.
Eurovision şarkı yarışmasında Birleşik Krallık sıfır puan aldı.
Moderna’dan sonra Johnson-Johnson aşısı da kabul edildi.
HAZİRAN: Yüksek Mahkeme Cummings’in yolsuzluğuna karar verdi
Mart 2020’den beri ilk defa Covid19 ölümleri sıfıra indi. Halkın %75 bir doz, %50 si iki doz aşılandı. Biontech aşıları 12 yaşa kadar indi.
Yüksek mahkeme hükümeti DominicCummings’in arkadaşının firmasına 560 000 sterlin pound miktarında kontrat yapmasının hukuksuz olduğuna karar verdi. DominicCummings Başbakan Borisjohnson’ın arkadaşı ve Brexit sürecinde “AB’ye Türkler geliyor, bu nedenle biz çıkmalıyız” şeklinde ırkçı propaganda yapan hükümet danışmanı. Aylar içinde çıkan yolsuzlukları nedeniyle istifaya zorlanmış ve görevinden istifa etmiş bir kişi. Covid19 döneminde sokağa çıkma yasağı varken eşi ve oğluyla, Londra’dan İngiltere’nin kuzeyine anne babasının çiftliğine gitmiş ve orada ormanda yürüyüşlerde görülmüş, yani ayrıcalıklı konumunu kullanıp yasaklara da uymamış bir kişi.
Bu ay Cornwall’da G7 zirvesi yapıldı. Zirve öncesi başbakan Boris Johnson Biden ile görüştü.
Sağlık bakanı MattHancock yardımcısını öperken kameralara yakalanıp, mesafe ve maske kuralını çiğnediği için özür diledi.
TEMMUZ: Prenses Diana’nın Heykeli Açıldı
Prens William ve Prens Harry Kensington Sarayında annelerinin bir heykelinin açılışını yaptı.
Londra’nın bazı bölgelerini yağmurdan dolayı sel bastı. Kuzey İrlanda tarihinin en sıcak gününü yaşadı. (31.2 derece) Sıcaklarla ilgili ulusal uyarı verildi. Süpermarketlerde rafların boş kalma olasılığı belirdi çünkü çalışan birçok kişicovid19 nedeniyle izolasyonda kalmak zorunda kaldı.
Kuzey Galler Unesco Dünya Mirası listesine eklenirken Liverpool bu listeden çıkarıldı.
İngiltere ve İskoçya Covid19 ile ilgili yaklaşık tüm yasakları kaldırdı.
AĞUSTOS: 20 000 Afgan mülteci alınmasına karar verildi. Prens Andrew’a New York mahkemesinde cinsel suçlama nedeniyle dava açıldı.
Galler Covid ile ilgili yaklaşık tüm yasakları kaldırdı.
Birleşik Krallık Lukoşenko’ya kızıp Belarus’a bir dizi ticaret yaptırımı uygulamaya başladı.
New York’ta Kraliçe Elizabeth’in ikinci oğlu Prens Andrew hakkında 18 yaşından küçüklerle cinsel ilişki kurmak nedeniyle dava açıldı. Bu dava Epstein’in davası ile ilgili bir dava olarak açıklandı.
Halkın %75’i iki aşı oldu.
Kabul’un Taliban rejimine geçmesiyle ilgili parlamento yaz tatilinden çağırıldı. Hemen 5000 Afganlının ülkeye sığınmacı olarak kabul edilmesi ve ileride bunun 20 000 e çıkarılması kararı alındı.
BBC görevlisi Sarah Rainsford Rusya’nın güvenliğini sağlamak amacıyla Rusya’dan sınır dışı edildi.
EYLÜL: AUKUS kuruldu
Covid19dan hastalananların sayısı artmaya başladı. Hükümet Covid19 pasaport önerisini reddetti.
Teniste EmmaRaducanu girdiği maçların hepsini kazandı.
Başbakan kabinede bazı değişiklikler yaptı. DominicRabb Başbakan Yardımcısı görevine getirildi.
Çin’in gücünü sınırlamak amacıyla AUKUS kuruldu, Avustralya, Birleşik Krallık, ABD işbirliği anlaşması olarak açıklanabilir. Avustralya Fransa’dan yüklü miktarda silah, uçak satın alacaktı, AUKUS’un kurulmasıyla birlikte Fransa yerine birleşik Krallık’tan almaya karar vermesi Fransa’yı çok kızdırdı. Fransa ciddi bir ticari kayba uğradı. AUKUS ile Birleşik Krallık Brexit’ten sonra hangi yöne döndüğünü bu anlaşma ile dünyaya gösterdi.
Prenses Beatrice bir kız bebek dünyaya getirdi.
Benzin sıkıntısı baş gösterdi.
EKİM: Muhafazakar Parti milletvekili David Amess bıçaklanarak öldürüldü. COP26 Glasgow’da yapıldı.
Kensington ve Knightsbridge başta olmak üzere Londra’nın bir çok yerini sel bastı.
İki milyon kişi üçüncü doz aşılarını oldu.
Ülkenin gelecek kralı Prens William gençlerle iklim krizini konuştu.
Muhafazakar Parti milletvekili David Amess defalarca bıçaklandığı yaralar nedeniyle yaşamını yitirdi. Polis konuyla ilgili 25 yaşında bir genci yakaladı. Parlamentoda David Amess için bir dakikalık saygı duruşu yapıldı.
Covid19 hasta sayıları artınca sağlık yetkilileri hükümeti maske konusundaki serbest tutumdan dolayı eleştirmeye başladı. Buna karşın hükümet kararından dönmedi ve halkın çoğu maske takmayı reddetti.
Kraliçe bir gece hastanede yattı ve COP26 toplantısına katılamayacağını duyurdu.
İşçi Partisi başkanı KeirStarmer Covid19a yakalandı ve evinde izolasyona geçti.
Salisbury’deki tren kazasında 12 kişi yaralandı.
Birleşmiş Milletlerin iki hafta sürecek COP26 toplantısı Glasgow’da başladı. Kömürün yavaş yavaş kullanımının azaltılması ve %30 miktarında metan gazı emisyonunun azaltılması kararları alındı. 2030a kadar ormanların yok olmasının önlenmesi ve bu konuda yoksul ülkelere yardım yapılması da karara bağlandı.
KASIM: 27 Göçmen taşıyan şişme botun batması sonucu yaşamını Manş Denizinde yitirdi. Birleşik Krallık Hamas’ı terörist ilan etti.
Her gün Fransa’dan İngiltere’ye 1000 kadar kaçak insan geldiği ve Fransa’nın bunu engellemek için pek çaba göstermediği belirlendi. Toplamda bu yıl kasıma kadar 23000 insanın İngiltere’ye geçtiği açıklandı. Otuz kişiyi taşıyan bir şişme bot Fransa’dan ayrıldıktan sonra Manş Denizinin ortasında battı. Yirmi yedi kişi yaşamını yitirdi, bir kişi kayıp, bunlardan birisi hamile bir kadındı ve ayrıca üç çocuk da yaşamını yitirdi. Olay ülkeyi yasa boğdu.
Liverpool Kadın hastanesi önünde bir otomobil bombası patladı. Bir kişi öldü bir kişi yaralandı. Üç kişi bu nedenle tutuklandı.
Enflasyon %4.2ye çıktı, yıllardır bu kadar yüksek olmamıştı.
Birleşik Krallık dünyada ilk molnupiravir isimli Covid19 ilacına izin veren ülke oldu. Üçüncü aşıyı olan insanların sayısı on milyonu geçti. ABD, Hindistan ve Brezilya’dan sonra Birleşik Krallık en çok Covid19 hastasına sahip ülke olarak rekor kırdı.
Birleşik Krallık Hamas’ı terörist ilan etti.
Barbados Cumhuriyet rejimine geçti yani Kraliçe Elizabeth artık Barbados’un en üst yöneticisi değil. Kraliçe Barbados’u tebrik etti.
ARALIK: Yüksek mahkeme JulianAssage’ın ABD’ye iadesine karar verdi. Skandal haberle Birleşik Krallık çalkalandı. Geçen yıl aralık ayında herkesi evlerine hapsedip kendilerinin parti yapıp bu durumla dalga geçtiği ortaya çıktı.
Britanya Silahlı Kuvvetleri HIV virüsü taşıyan ve ilaçlarını alan kişileri de kabul edeceğini ve ilaçları ücretsiz sağlayacağını duyurdu.
Omicron yayılmaya başladı. Üçüncü doz aşılanma hız kazandı.
Geçen yıl Aralık ayında tam kapanma esnasında hükümet yetkililerinin ve Başbakanın hükümet binasında ve evinde Noel partileri verildiği ortaya çıktı. Bu bir skandal ve ahlaki tutumların sorgulandığı ortam yarattı. Aynı günlerde Başbakan Boris Johnson kapalı yerlerde maske zorunluluğu getirerek B planına geçti ama başka ciddi kısıtlama getirmedi. Skandalla ilgili soruşturma devam etmekte ve Başbakanın B planına geçmesinin gündemi değiştirmek için olduğu yorumları yapıldı.
Yüksek mahkeme JulianAssage’ın ABD’ye iadesine karar verdi.
Omicron’dan ilk ölüm gerçekleşti. Pandemi başladığından beri en yüksek rakamlara çıktı ancak hükümet hiçbir önlem almamaktaki kararına devam etti.
Enflasyon 5.1e çıktı ki bu son on yılın en yüksek enflasyonu olarak tarihe geçti. Bank of England enflasyon nedeniyle faizi %0.1den %0.25e çıkardı.