Gecikerek te olsa bebeklerimizin sağlığını doğrudan ilgilendiren bir haberi verelim. Haberin kaynağı TMMOB Ziraat Mühendisler Odası.
Oda’nın yaptığı basın açıklamasında “Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 21 Kasım 2015 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile tüketici sağlığını ciddi anlamda etkileyecek ve takviye edici gıdanın üretimi, ithalatı ve ticaretini yapanların faaliyetlerini kolaylaştıracak değişiklikler yapıldı.”deniyor.
Takviye edici gıdalar ne?
Takviye edici gıdalar, “Hastalıkları önleyici ve tedavi edici etkisinin olduğuna dair kimi insanlarda yaygın bir kanaat olan ve içinde vitaminler, mineraller ve bunların dışında besleyici ya da fizyolojik etkileri bulunan maddeler “olarak tanımlanıyor.
Ancak bu ürünlerin, bilinçsizce kullanıldığında pek çok sağlık sorunu dışında,kimi durumlarda ölümlere neden olduğu da biliniyor.
TMMOB Ziraat Mühendisler Odası’na göre, anılan yönetmelikler yapılırken dikkate alınmayan birden fazla konu var.
Birincisi şu: Yönetmelik değişikliği ile “Takviye Edici Gıdalar Komisyonu’nun "Herhangi bir ürünün takviye edici gıda olup olmadığının kararını vermek ve risk değerlendirmesini yaparak değerlendirme sonucunu Bakanlığa sunmak" şeklindeki öncelikli görevi daraltılarak işlevsiz bir duruma getirilmiş ve "Takviye Edici Gıdalarda Kullanılan ve Limitleri Belirlenmemiş Vitaminler, Mineraller ve Bunların Dışında Besleyici veya Fizyolojik Etkileri Bulunan Maddeler İle İlgili Değerlendirme Yapmak ve Değerlendirme Sonucunu Bakanlığa sunmak" şeklinde değiştirilmiştir. Böylece, 2-4 yaş çocukların takviye edici gıda kullanmalarının önü açılmıştır.
İkincisi:Komisyonun görevleri arasına "2-4 Yaş Grubu Çocuklara Yönelik Takviye Edici Gıdaların Onay Ayrıca takviye edici gıdaların ithalatı esnasında üretici firmalardan istenen belgeler de azaltılmış, en önemlisi de analiz raporunun istenmesi gerekliliği ortadan kaldırılmıştır.
Şöyleki; Gıda işletmecilerine, kullanımına kısıtlama getirilen takviye edici gıda bileşenleri konusunda belirlenen limitlere uyum sağlamaları için 2 yıl süre verilmiştir. Bu hüküm sağlık açısından ciddi tehlikeler barındırmaktadır. Riskli ve insan sağlığını olumsuz etkileyecek bir bileşen için, iki yıllık bir sürede uyum sağlanması olanağı verilmesi, piyasada olan ürünleri tüketici kullanmaya devam edecek anlamına gelmekte.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası,“Bu durumda, meydana gelebilecek olumsuzlukların sorumluluğunu kim üstlenecektir?”diye sormakta ve “Sonuç olarak, yönetmelik değişikliği hem üretici, hem de ithalatçı açısından takviye edici gıdaların onay işlemlerini kolaylaştırmıştır. Bu ürünlere ilişkin bilimsel karar verme yaklaşımı ise terk edilmiştir.” demekte.
Ne Yapılmalı?
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası olarak yeni yönetmeliğin yaratabileceği riskler ile ilgili endişelerini kamuoyu ile paylaşırken, aşağıda belirtilen önermeleri de , Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na sunmakta.
- “Takviye edici gıdaların gerçek besinlerin yerini tutmayacağı bilinmeli, uzman tavsiyesi olmadığı sürece, sağlığa faydalı olduğu düşünülerek takviye edici gıdalar kullanılmamalı.
- 2-4 yaş çocuklara yönelik takviye edici gıdalara izin verilmemeli, daha büyük çocuklar için de mutlaka katkısız üretim tercih edilmelidir.Takviye edici gıdaların üretimi ve ithalatı aşamasında mutlaka risk değerlendirilmesi yapılmalı ve klinik çalışmalar sonrası ürünün güvenilirliğini gösteren analiz raporları istenmeli.
- Takviye Edici Gıdalar Komisyonu`nda tüketici örgütleri, Türk Tabipler Birliği ve TMMOB`ye bağlı ilgili odalardan temsilciler de yer almalıdır. Komisyonun bilimsel çalışmalar ışığında şeffaf ve tarafsız çalışması sağlanmalı ve karar verme yetkisi artırılmalı.
- Yazılı ve görsel basında, takviye edici gıdaların her türlü hastalığı önleme ve iyileştirici etkisinin olduğuna dair haberlere son verilmeli ve tüketicinin doğru bilgilendirilmesi sağlanmalı.
- Takviye edici gıdaların bileşiminde yer alan maddelerin etkileşimleri ile ilgili risk değerlendirmesi, üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla işbirliği içinde yapılmalı; insan sağlığına etkileri tespit edilmeli ve bu değerlendirmeden sonra onay verilmeli.
- Takviye edici gıdalar Bakanlıkça izin verilen, belirli standartlara sahip uygun yerlerde ve bu konuda eğitim almış kişilerce satılmalı.
- Takviye edici gıdaların denetimi, üretimi, ön başvuru ve ithalatı aşamalarında Bakanlık ve taşra teşkilatının daha koordineli ve etkin çalışması sağlanmalı, denetimler artırılmalı.”
TMMOB Ziraat Mühendisler Odası,bir kamu görevi yapmış. Dilerim yaptığı uyarılar ilgililerce dikkate alınacaktır.