MUHİTTİN AKBEL / EGEDESONSÖZ - Ete, süte, peynire, sucuğa hasret kalan insanlar, artık yumurtaya da uzaktan bakmaya başladı. Pandemi öncesi tanesi 50 kuruştan satılan orta boy yumurta, geçen yıl 75 kuruştu. Şu günlerde marketlerde orta boy yumurtanın tanesi 3-4 lira aralığında satılırken, bazı yumurtalar 5, hatta 6 liralık etiket taşıyor. 30'luk bir koli yumurta ortalama 90 liradan satılırken, iriliğine göre bu rakam 120'yi buluyor. Yumurta fiyatlarının kanatlanmasında başta elektrik ve yem fiyatlarının aşırı pahalanmasının büyük etkisi olduğunu belirten üreticiler, artan maliyetlerden dert yanarken, tüketiciler de çocuklarına bir yumurta bile yediremez hale gelmekten şikayet ediyor.
ESEN: ÜRETİM MERKEZİNDEN TANESİ 1,5 LİRAYA ALIYORUZ
İzmir Şekerciler ve Pastacılar Odası Başkanı İhsan Esen, sektöründe yumurtanın un, şeker ve yağ gibi en çok kullanılan ürün olduğuna dikkat çekerken, yumurta zamlarına da yetişemez olduklarını söyledi. Endüstriyel üretim yumurtayı üretim merkezinden 1,5 liraya aldıklarını belirten Başkan Esen, "Pandemi öncesi 30'luk bir koli yumurtayı 15 liraya alıyorduk, geçen sene 22 liraya aldık. 2023 itibariyle 55 liraya çıktı 30'lu bir koli yumurta. Kullanacağımız yumurtanın bir kolisinin 2 kilo gelmesi lazım. Eğer 2 kilo olmazsa, 2 kilo gramajına uymazsak, çıkardığımız ürünlerin dengesi bozulur. Yumurta girdisi de her hafta artıyor" dedi. Yumurta üreten sanayicilere göre bir yumurtanın 3 liradan aşağıya olmaması gerektiği görüşüne tepki veren Esen, "Eğer 3 liradan yumurta alırsak, bu yaptığımız tüm ürünlerin fiyatlarını etkiler. Böyle bir şey olsun istemiyoruz, yumurta fiyatlarındaki artış durdurulmalı" çağrısında bulundu.
VATANDAŞ, YUMURTAYA BİLE HASRET KALDI
Üç çocuk annesi Hacer hanım, okula giden çocuklarına artık haftada iki gün yumurtalı kahvaltı yaptırabildiğini söyledi. En küçük boy yumurtayı bile 2,5 liradan güçlükle erişebildiğini belirten Hacer Hanım, "En basit beslenme ürünü yumurtaya bile hasret kaldık" diye yakındı.
TAVUK ÇİFTLİKLERİ TEK TEK KAPANIYOR
Yumurta ve beyaz et üreticisi Dünya Food İhracat İthalat A.Ş. şirketinin Genel Müdürü Onur Fırat ise sektörün sıkıntılarını dile getirdi. Piyasadaki yumurtaların yüzde 95'inin, kendileri gibi kafes yetiştiriciliği yapan firmalar tarafından üretildiğini belirten Fırat, "Hammadde ve işçilikteki büyük artışlar, enerjideki artışlar, yumurta maliyetlerinin yükselmesine sebep oldu. Marketlerde yüksek yumurta fiyatları görebilirsiniz ancak bizden çıkış fiyatı 1,5 lira ve biz zarar ediyoruz. Yumurta sektörü külliyen zarardadır. Bu durum yıllardır böyle. Çok sayıda çiftlik kapandı. Faaliyetini sürdüren çiftliklerde üretim yarı yarıya düştü. Bir koli yumurta, bizde nakliye hariç 45 lira. Tüm tavuk çiftliklerinin ciddi anlamda elektrik gideri, yem gideri var. Bunları üst üste koyduğumuz zaman yekün teşkil ediyor. Bunun üstüne amortisman giderlerini koymuyoruz bile.Bugün 200 binlik bir kafesin maliyeti 800 bin euro civarında. Sektör zor durumda. Eğer böyle giderse önümüzdeki süreçte daha çok çiftlik kapanabilir. Bazı çiftlikler de kapasite düşürebilir. Bu iş artık sürdürülebilir olmaktan çıktı" diye konuştu.
YUMURTAYI ZARARINA SATIYORUZ
Hiçbir zammın yumurtaya yapılan zam kadar göze batmadığını öne süren Genel Müdür Onur Fırat, tüm üretici şirketlerin kredi borçları olduğunu, eğer yeni çiftlik kapanmaları olursa çiftlikten yumurta çıkışının tane bazında 3 liraya çıkabileceğine vurgu yaptı:
"Her şeye zam geliyor, ancak yumurtaya zam geldi mi, herkes yumurtaya yapılan zammı konuşuyor. Bu da bizi çok üzüyor. 30'lu bir koli yumurta, 2 kilo gelir. İki kilo yumurta 45 liradır. 2 kilo proteini biz bugün 45 liraya satıyoruz. 45 liraya bir kiloyu bırakın, yarım kilo et alarak protein ihtiyacınızı karşılayabilir misiniz? Mümkün değil. Bugünkü yumurta markası şirketlerin hepsinin kredi borçları var. Eğer yeni kapanışlar olursa, sektörün toparlanması gecikirse, bu halk, çiftlikten 3 liraya çıkmış yumurta yemek zorunda kalır. O zaman marketlerden bir yumurta 7 liraya mı satılır, 10 liraya mı satılır, bilemiyorum. Beyaz etten de zarar ediyoruz. Bugün bütün piliç etinin maliyeti 35 liradır. İnternet sitelerine girin, araştırın, 29 liraya satıyorlar. Geçen yıl tavuk yeminin tonu 3 bin 200 liraydı. Bugün, 7 bin 800 lira. Bu ağır yükün altından 1,5 liraya yumurta satarak kalkmak mümkün değil."