Büşra ÇETİNKAYA/EGEDESONSÖZ –Yeni yıl hazırlıklarının başlamasıyla birlikte alkollü içkide ‘sahtecilik’ yeniden gündeme geldi. Çok sayıda vatandaşın hayatına mal olan sahte içkileri gerçeğinden ayırt etmek ise neredeyse imkansız.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı İbrahim Uğur Toprak, sahte alkol tüketiminin zararlarını ve sahte ile gerçek rakının nasıl ayırt edileceğini Egedesonsöz’e değerlendirdi.
Sahte alkol tüketiminin insan sağlığına zararlarının olduğunu dile getiren Toprak, “Tamamen adli bir vaka ve kayıt dışı ekonominin bir ürünü olan merdiven altı üretimin halk sağlığını nasıl tehdit ettiğinin çarpıcı örnekleri ile çokça karşı karşıya kalıyoruz. İçilebilir nitelikte alkol olmasının çok ötesinde sanayi tipi alkollerden veya hiç olmayacak bir şekilde insan sağlığı için son derece zararlı olan metil alkol türü çok daha ucuz alkol kullanılarak yapılan bu kaçak üretimlerin insan hayatını nasıl sonlandırdığına da birçok kez daha tanık olduk” diye konuştu.
YÜKSEK ORANDA VERGİ SAHTECİLİĞİ KÖRÜKLÜYOR
Toprak, kayıt dışı alkol üretiminin artmasını alkollü içeceklerdeki yüksek vergilerden ve denetimsizlikten kaynaklandığını aktardı. Bu durumun tüketicilerin hayatını riske attığını ifade eden Toprak, “Gıda insan sağlığı ile doğrudan ilgili, ihmal edilemeyecek ve ertelenemeyecek bir konu. Mevzuat hazırlamak, kurallar koymak, bu kuralların uygulaması takip edildiği ve yeterince denetim yapıldığı sürece önemli. Bu denetimler yeterince yapılamazken, bir de alkollü içkilerde çok yüksek oranlarda vergi uygulanması kayıt dışını ve sahteciliği körüklemekte, tüketicileri riske atmakta” dedi.
UYGUN BİR FİYAT DÜZEYİ BELİRLENMELİ
Tüketicinin uygun fiyatlarla alkollü içkilere ulaşabilmesinin sağlanması gerektiğine dikkat çeken Toprak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bütçe açıklarını kapatmak için, alkollü içkilere yapılan yüksek zamların ve vergilerin sahtecilik ve kaçakçılığı tetiklediği açık. Rakı dışındaki diğer distile alkollü içkilerde de sahteciliğin olmadığını söylemek olası değil. Bugünlerde rakıda yaşanan sorun, yarın diğer distile içkilerde de görülebilir. Bu bağlamda, alkollü içkilerdeki yüksek vergi baskısının, sahtecilik cazibesini düşürecek oranlara çekilmesi, tüketicinin uygun fiyatlarla alkollü içkilere ulaşmasını sağlayıcı bir fiyat düzeyinin belirlenmesi gerekmekte. Alkol ve gıda zehirlenmesi gibi vakalarla insanlarımızı yitirmek çağdaş, demokratik bir hukuk devletine yakışmamaktadır. Halk sağlığı ve gıda güvenliği denetimsizliği ile yüksek ÖTV’nin bir sonucu olan kaçak alkolden ölmek, insanın kaderi olmamalıdır”
ETİKET, BARKOD, SERİ NUMARASI VE ORİJİNALLİK KONTROLÜ
Toprak, ürünün dış görünüşünden sahte olup olmadığını anlamanın mümkün olmadığını dile getirerek alkollü içki tüketmeden önce dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıraladı:
-Dökme içki tüketmemek veya tükettikleri noktalarda orijinal ambalajı görmeyi talep etmek yetersiz de olsa bir önlem olarak görülmelidir.
-Alışveriş sırasında kapak, etiket, barkod ve seri numarası kontrollerini yapmaları ve olabildiğince güvenilir buldukları yerlerden içki satın almaları önemlidir.
-Akıllı telefonlarda kullanılabilen GİB BÜİS uygulaması ile ürünlerin bandrolünde bulunan QR kodu okutup orijinalliğinin kontrolünü sağlayabilirler. Şüpheli gördükleri durumları yetkililere bildirmekten kaçınmamalıdırlar. Genel bir ilke olarak, piyasadaki eşdeğerlerinden çok daha ucuz olan gıda maddelerinde sahtecilik ve aldatma riski oldukça yüksektir.”
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ 24 SAATE KADAR GÖRÜLMEYEBİLİR
Sahte alkol tüketiminin zehirlenmeye yol açabileceğine hatta ölümle sonuçlanabileceğine değinen Toprak, zehirlenme belirtilerini şu ifadelerle anlattı:
“Metil alkol endüstriyel kullanımı olan bir üründür. Gıda maddelerinin üretiminde girdi olarak kullanılması kesinlikle yasaktır ve kullanılamaz. Türk Gıda Kodeksi'ne göre rakıda bulunmasına izin verilen metil alkol miktarı en fazla 150 gr/hektolitredir. Bu miktardan daha yüksek oranlarda metil alkol içeren ürünler insan sağlığı açısından riskli olarak değerlendirilir. Mevzuatta izin verilen dozların üzerinde tüketildiğinde zehirlenmelere neden olur. Zehirlenme belirtileri 12-24 saate kadar görülmeyebilir. Metil alkolün bir diğer özelliği zehirleme dozunun değişkenlik gösterebilmesidir. Zehirlenme mide bulantısı, karın ağrısı, baş dönmesi, güçsüzlük gibi belirtilerle başlar ve merkezi sinir sisteminde çökme, körlük, koma ve ölüm, bu olumsuz tablonun ciddi sonuçları olarak ortaya çıkar.”