Ceren KORKMAZ / EGEDESONSÖZ - İzmir'in; önemli kültürel değere sahip fakat unutulmaya yüz tutan içeceği sübye... Tarihi çok öncelere dayanan bu içecek az sayıda kaynaklardan elde edilen bilgilere göre İspanya'dan İzmir'e göçen Sefarad Yahudilerinden geliyor. Sefarad Mutfağı'nın kıymetli öğelerinden olan sübye; Türk ve özellikle İzmir mutfağına olan kültürel katkısına rağmen ne yazık ki çok az insan tarafından biliniyor. İzmir'de ağırlıklı olarak Tire'de bilinen ve tüketilen bu içecek Kemeraltı Çarşısı ve civarında 'seyyar sübyeci'ler tarafından yaşatılmaya çalışılıyor. İçeriğinin ana maddesinin kavun çekirdeği olması dolayısıyla ilginç karşılanan sübye farklı coğrafyalarda karpuz çekirdeği, pirinç, chufa bitkisi tohumu gibi ürünlerden de elde ediliyor.
Sadece kavun çekirdeği, su ve şekerden oluşan sübye, geçmişten beri süregelen 'ürünlerin israf olmaması için her bir parçasının kullanılması' fikrinden ortaya çıkmasıyla da özel bir değere sahip. Yapımı ise aslında oldukça basit... Tabii geçmiş tarihte taş havanlarda kavun çekirdeklerinin şekerle birlikte dövülerek su eklenmesiyle elde edilirmiş ancak günümüzde blender gibi mutfak aletleri kullanılarak pratik bir şekilde hazırlanabiliyor. Faydaları ise oldukça fazla... Sindirim sistemini dengelemeye yardımcı olurken, kabızlık problemine de çare sunuyor. Aynı zamanda tok tuttuğu için de bir öğün olarak tüketilebiliyor.
Hem faydaları hem de lezzeti göz önüne alındığında özellikle sosyal medya üzerinden bu içeceği öğrenen İzmirliler tarifini paylaşarak tarihin tozlu sayfalarına karışmasını engellemeye çalışıyor. Tabii bir de seyyar sübyeciler sayesinde... Tarihi Kemeraltı Çarşısı ve Çankaya civarında bir iki tane sübye satıcısının olduğu biliniyor. İzmir'de lezzet keşfi üzerine paylaşımlar yapan sosyal medya hesapları sübyecilerin videolarını ve iletişim bilgilerini sübye denemek isteyen vatandaşlar için paylaşıyor. Biz de Çankaya Katlı Otopark önünde sübye satışını yapan Musa Kızılay'a ulaştık. Aslında babası Zeynel Kızılay'ın 35 yıldır bu işi gerçekleştirdiğini, kendisinin de ona yardım ettiğini anlatan Kızılay, sübyeye dair bilgilere ek olarak satış ve müşterilerin ilgisine yönelik detaylar verdi.
ÇOK AZ KİŞİ BİLİYOR
İçeceğin yoğunluklu olarak Tire’de yapıldığını bildiğini dile getiren sübye satıcısı Kızılay, sayılı kişiler tarafından bilindiği için ailece tanıtmaya çalıştıklarını aktardı. Kızılay, “Bir Tire’de yapıldığını biliyorum, bir de bize ek olarak akrabalarımız yapıyor. Onlar sabah saatlerinde Kemeraltı Çarşısı’nın iç taraflarında satıyor, biz de öğleden sonra babamla değişimli bir şekilde Çankaya Katlı Otopark’ın çevresinde satıyoruz... Bu içeceği ve tarifini bilen insanlar kendi evlerinde de yapıyordur ancak satarak bu içeceği tanıtan insan sayısı 5 parmağı geçmez. Sübye çok bilinen bir şey değil maalesef... Sosyal medya üzerinden veya çevresinden duyan gelip denemek istiyor. O nedenle çok büyük kazanç elde edemiyoruz ” şeklinde konuştu.
HER SABAH YENİ BAŞTAN YAPILIYOR!
Sübye’nin bir gün içerisinde tüketilmesi gereken bir içecek olduğunu belirten sübye satıcısı Kızılay, içeriğinden kaynaklı uzun süre dayanmadığını söyleyerek, “Neden bu kadar çabuk bozulduğunu araştırmak için mühendisler gelmişti geçmişte... Sanıyorum içerisinde bir katkı veya koruyucu madde olmadığı için günlük tüketilebilen bir şey. O yüzden her sabah kalktığımızda ilk iş kavun çekirdeğini liflerinden ayırıp çekiyoruz ve hamur haline getiriyoruz. Daha sonra da şekerli su ile onu açtırıyoruz. Ardından bir bez veya kevgir yardımıyla süzüyoruz ki pürüzsüz olsun. Daha sonra içecek kıvamına gelen sübyeyi şişeliyoruz. Ardından soğuk su ve buz dolu leğene alıyoruz ve bir şişesini 7,5 liradan satıyoruz” ifadelerini kullandı.
İZMİR’İN SİMGESİ AMA...
İzmir için önemli bir değer olan sübyeyi tanıtmalarına rağmen zabıtalarla sorunlar yaşadıklarını da aktaran sübye satıcısı Kızılay, “Seyyar olduğu için zabıta sıkıntısıyla karşılaşıyoruz. Zabıtalar satmamızı istemiyor. Halbuki bu içecek İzmir’in simgesi bir şey ama kıymeti bilinmiyor” sözlerini ekledi.
Sosyal medya üzerinden İzmir’e özgü olan yiyecek-içeçekleri keşfetme ve tanıtma gayesiyle paylaşım yapan hesaplardan biri sübye satışını gerçekleştiren Musa Kızılay’ın babası Zeynel Kızılay’ı paylaşarak büyük bir kitleye ulaştırmış ve merak edenler için bilgiler paylaşmış durumda.
Yine başka bir hesap ise Musa Kızılay’ın bahsettiği akrabalarından amcasını Kemeraltı Çarşısı’nda görüntülemiş.
İzmir’de sübye denemek için gidilmesi gereken noktalar şu şekilde:
Sübyeci İsmail: Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda saat 11.00 ile 13.00 arasında seyyar olarak geziyor.
Sübyeci Musa Kızılay: Çankaya Katlı Otopark önünde saat 11.00 ile 14.00 arasında satış yapıyor.
Sübyeci Zeynel Kızılay: Çankaya DenizBank’ın önünde saat 14.30’dan sonra satış yapıyor.