Menduha Ceylan / EGEDESONSÖZ- Son dönemde elektrik faturaları ellerine ulaşan vatandaşlar hayretler içerisinde kaldı. 2020 yılının yaz aylarına göre neredeyse 2 katı faturalar ile karşılaşan vatandaşlar, bir yanlışlık olabileceğini düşünerek dağıtım şirketlerinin yolunu tuttu ancak fiyatlarda bir yanlışlık olmadığı, yapılan zamlar gerekçesiyle bu fiyatla karşılaşıldığı gerçeğiyle yüzleştiler.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Şebnem Seçkin Uğurlu, faturalara bu denli yüksek yansıyan zamları değerlendirdi. Yapılan zamların, doğrudan dağıtım bedeline yapılmasının vatandaş tarafından daha hissedilir olmasını sağladığını söyleyen Uğurlu, bunun en büyük sebebini dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine ve döviz üzerinden aldıkları kredileri ödeyememelerine bağladı.
ÖZELLEŞTİRİLEN DAĞITIM FİRMALARI BATIŞA DOĞRU SÜRÜKLENİYOR!
Dağıtım şirketlerinin büyük oranda borçlanmalarının bedelini vatandaşların ödediğini söyleyen Uğurlu, “Özelleştirilen dağıtım şirketleri genellikle yurtdışından çok yüksek faizlerle, döviz üzerinden kredilerle borçlandılar. Bir şirket yurtdışından krediyle borçlandığında ve bu borçlanma döviz üzerinden olduğunda –Türk Lirası’nın da değer kaybı yaşadığı süreçte- borçları inanılmaz arttı. Şu anda bu borçları ödeyemez durumdalar ve dolayısıyla bu firmalar batışa doğru sürükleniyor. Kurtaracak tek şey de zam. Yani uygulanan zamlar; firmaların düştüğü bataklığın vatandaş üzerinden kurutulma çabası” dedi.
VATANDAŞ ZAMLARLA KARŞI KARŞIYA BIRAKILIYOR!
Uğurlu, uygulanan zamların diğer bir sebebinin ise yine döviz karşısında Türk Lirası’nın değer kaybından kaynaklandığını dile getirerek, “Ülkede enerji üretimi yapan şirketlerin önemli bir kısmı ithal kömür ve doğalgaz kullanıyor; yani dövize bağlılar... Geçtiğimiz günlerde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı da bunu itiraf etti, ‘Türkiye’nin ekonomisiyle alakası yok, döviz yüzünden’ dedi. Bizim yıllardır söylediklerimizin itirafıydı bu açıklamalar, biz de ‘Dövize bağlı üretimde zam olması kaçınılmazdır’ diyorduk yıllardır. İthal kömür ve doğalgazdan alımı, Türk Lirası’nın değer kaybıyla tüketiciye yine zam olarak yansıdı. Türk Lirası’nın her değer kaybedişi vatandaşın cebinden sürekli olarak firmalara aktarılıyor. Sonuçları vatandaştan çıkıyor. Türkiye’de açıklanan enflasyon yüzde 18 ancak üretici endeksi yüzde 40. Bu aslında reel enflasyonun yüzde 30-35 olduğunu gösterir. Yani tamamen ülkedeki ekonominin enerji ekonomisine yansımaları dolayısıyla bu zamlarla vatandaş karşı karşıya bırakılıyor” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz yıllara göre sıcaklıklardaki artışın da enerji tüketimini arttırmış olabileceğini söyleyen Uğurlu, “Bu yıl çok sıcak ve kurak bir yaz geçiriyoruz. Bu da elektrik harcamaların arttığını tahmin edilebilir kılıyor. Bütün bunlar vatandaşın cebinden yavaş yavaş çıkıyor” dedi ve yapılan zamların dağıtım bedeline yapılarak direkt olarak vatandaşa yansıtıldığına dikkat çekti. Uğurlu, “Önceleri zamlar yapıldığı zaman çıplak enerji fiyatına değil de çeşitli vergilerle kenardan kıyıdan dolaşırdı. Son zamlar özellikle dağıtım bedeline yansıtıldı. Çıplak fiyata yapılan bir zam oldu. Bu da vatandaş tarafından daha da hissedilir oluyor doğal olarak” diye konuştu.
ASGARİ ÜCRETLİNİN MAAŞININ YÜZDE 7,5 ELEKTRİK FATURASINA GİDİYOR!
1 Temmuz 2021’de yapılan zammın ardından asgari ücretle geçinen kesimin maaşının yüzde 7,5’ini elektrik faturasına ayırmak zorunda kaldığını aktaran Uğurlu, şu ifadeleri kullandı:
“Temmuz ayındaki tarifeye göre, tüm abone gruplarına yüzde 15 oranında zam yapıldı. Bir yıllık dilimde konutlardaki zam oranı yüzde 29,1`e ulaşırken, asgari ücretliler maaşının yüzde 7,5`i elektrik faturasına ayırmak zorunda kalacak. Konutlarda perakende enerji birim bedeli yüzde 19,5 artışla 47,4 kuruşa yükselirken, dağıtım bedeli ise yüzde 7,2`lik artışla 26,5 kuruşa ulaştı.
4 kişilik ailenin asgari yaşam standartları için tüketeceği varsayılan 230 kWh`lik enerjinin faturası ise yüzde 15`lik artışla birlikte 27,4 TL zamlanarak, 211 TL`ye yükseldi. Aynı miktardaki enerji tüketiminin konut faturalarına Temmuz 2020 döneminde 163,4 TL olarak yansıdığı düşünüldüğünde, aradan geçen 1 yıllık zaman diliminde konut faturalarına yüzde 29,1 oranında 47,6 TL`lik zam yapıldığı görülecektir.
Yeni tarifede diğer abone gruplarında dağıtım bedeli yüzde 7,2 oranında artırılırken, fatura toplamına yansıyacak zam oranı yüzde 15 olacak şekilde enerji bedellerinde değişen oranlarda yüksek artışlarla oldu. Net asgari ücretin 2 bin 825 TL olduğu bir ortamda, asgari ücretli yurttaşlar aylık maaşının yüzde 7,5`ini elektrik faturalarına ayırmak zorunda kalacak. Bu oran Haziran 2021`de yüzde 6,5 düzeyindeydi”