Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ - Her üç yılda bir yapılan Uluslararası Hititoloji kongrelerinin 11'incisi, Çorum Hitit Üniversitesi'nin pandemi nedeniyle online yaptığı organizasyonla devam ediyor. 13 Aralık'ta başlayan ve 19 Aralık'ta sona erecek kongreye katılan dünyaca ünlü bilim insanlarının arasında İzmirli Araştırmacı yazar Sefa Taşkın da vardı. 10. kongre, ABD'nin Chicago kentinde gerçekleştirilmişti. 11. Uluslararası Hititoloji kongresini, Hititoloji bilgini Prof. Dr. Aygül Süel yapıyor.
YUNANCA, LATİNCE BİR KARŞILIĞI YOK
Bergama ve bölgesinde yaptığı tarihsel araştırmalar ve Zeus Sunağı'nın evine getirilmesi konusunda verdiği mücadelelerle de yakından tanınan Bergama'nın eski Belediye Başkanı Sefa Taşkın, Bergama adının Yunanca, Latince veya bilinen başka bir dilde karşılığı olmadığını, bu bölgede uzun yıllar hüküm sürmüş Luvi halkının dili olan Luvice olabileceğini öne sürdü. Anadolu ve Bergama tarihi üzerinden yaptığı araştırmalardan elde ettiği bilgiler ışığında bir sunum gerçekleştiren Sefa Taşkın, şu bilgileri paylaştı:
SEFA TAŞKIN, LUVİLERLE İLGİLİ DÖRT CİLT KİTAP YAZDI
"Bergama adının,Hititoloji biliminin tarihsel, yersel ve dilbilgisel verilerine dayanarak,Anadolu’nun en eski halklarından Luviler’in dili ile ilgili olduğu konusunda bir sunum yaptım..Luvi adlı halkın; Batı ve Güney Anadolu, Kuzey Suriye’de yaşamış bilinen en eski halk olduğu düşünülüyor. Bu araştırmayı, Dünya’da Luvi bilimi konusunda duayen sayılan California Üniversitesinden Prof. H. C. Melchet’ın yönlendirmesiyle yaptım. Üç yıl önce Chicago'da yapılan X.Uluslararası Hititoloji Kongresinde Batı Anadolu Tarihi ve Luviler konusunda bir bildiri sunmuştum. Batı Anadolu’nun eski tarihi çoğunlukla Yunan ve Roma tarihi ile ilişkilendiriliyor. Bu da genellikle günümüze kalmış arkeolojik izlere, kültürel verilere dayanılarak yapılıyor. Oysa; Orta Anadolu, Çorum-Boğazköy/Hattuşa merkezli Hitit İmparatorluğunun, Yunanlılar ve Romalılardan çok önce, 4 bin yıl önce, 600 yıl Anadolu’ya egemen olduğu, Batı Anadolu’yu da bir sömürge olarak kullandığı biliniyor. Bu bilgiler Hititlerden kalma çivi yazılı kil tabletlerden öğreniliyor. Yine bu bilgilerden, yönetimin Hititlerin elinde olmasına rağmen, özellikle Batı Anadolu, Konya, Eskişehir, Göller bölgesi, Güney Anadolu, Kuzey Suriye’de kendilerine özgü dilleri ve kültürleri olan Luvi adlı bir halkın yaşadığı anlaşılıyor."
GÖRÜŞLERİMİN OLUMLU KARŞILANMASI UMUT VERİCİ
Araştırmacı yazar Sefa Taşkın, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu durum Ege bölgesi dahil birçok yerdeki kaya yazıtlarda, hala kullanılan, yaşayan yer adlarında da gözlemleniyor. Bergama adının Yunanca ve Latince ya da bilinen başka bir dilde karşılığının olmaması, bu adın anlamının yalnızca Yunan mitolojik hikayeleri ile açıklanmaya çalışılması, bizi bu adının bu bölgede yaşadığı bilinen en eski halk, Luvilerin dilinde olabileceğini araştırmaya yöneltti. Zaten bundan önce de Luviler konusunda dört ciltlik bir kitap serisi yazmış, yayınlamıştım. Bu bağlamda Bergama adının Luvilerle ilişkili olabileceği konusunda, dünyanın konu ile ilgili en önemli bilginlerinin katıldığı XI. Hititoloji kongresinde bir sunum yaptık. Görüşlerimizin Kongrede olumlu karşılanması sevindirici. Bu yöndeki çalışmaların genişlemesi Batı Anadolu tarihinin bilinmeyen yönlerini aydınlatmaya yardımcı olacaktır."
KİMLER KATILIYOR?
Hititlerin aynı zamanda dünyanın eski Hint Avrupa dilinin kullanıyor olması, bu alanda değişik ülkelerden onlarca bilim adamının çalışmasına yol açıyor. İngilizce, Almanca, Fransızca, Hintçe, Farsça gibi dillerin ortak bir kökten geldiği biliniyor ve bu dillere Hint Avrupa dilleri ailesi deniyor. Bu yılki kongreye katılan bilim insanları şunlar:
Prof. Dr. Aygül Süel, öğrencileri, Prof. Dr. Ahmet Ünal, Prof. Dr. Remzi Yağcı, Prof.Dr. Tayfun Yıldırım, Prof. Dr. Atilla Engin, Prof. Metin Alparslan; ABD Oriental Institute'dan Petra Geodegebuure,İtalya’dan Alfonso Archi, Almanya’dan Daniel Schemmer ve Andreas Schahner,, Hollanda’dan Willemijn Waal, Alwin Kloekhorst, Japonya’dan Hajime Yamamato, Kimiyoşi Matsumura, Çin’den Zheng Li, Rusya'dan İlya Yakubovich, Fransa'dan Alice Mouton, Eric Jean, D.Sasseville, İngiliz Max Weeden, Ispanya'dan İ.A.Adiego, LP.Rubio, Polonya'dan PiotrTarach.