Muhittin AKBEL / EGEDESONSÖZ – Bornova’nın Işıkkent bölgesinde 1985 yılından bu yana Ayakkabıcılar Sitesi’nde ayakkabı üreten İzmirli firmalar, birer birer çekilmeye başladı. Sitede çalışanların önemli bir kısmını başta Suriyeli olmak üzere Afrika ülkelerinden sığınmacıların oluşturduğu öğrenildi.
İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı ve İzmir Ayakkabıcılar Odası Başkanı Yalçın Ata, Suriyelilerin çeşitli nedenlerden dolayı ürettikleri ayakkabıların daha ucuz olması nedeniyle iş yapamayan İzmirli ayakkabı üreticilerinin yüzde 60’ının sektörden çıktığını açıkladı.
AİLELERİ, AKRABALARIYLA BİRLİKTE ÇALIŞIYORLAR
İzmir Ayakkabıcılar Odası’na 39 Suriyeli patronun kayıt yaptırdığını belirten Başkan Yalçın Ata, “Suriyeliler yanlarında kendi ailelerini ve yakınlarını çalıştırıyor. Bir Türk işçi gidip onların işyerinde çalışamıyor. Sigorta yok, vergi yok. Hal böyle olunca bizim 100 liraya mal ettiğimiz ayakkabıyı onlar daha ucuza mal ediyorlar. Bu da bizim elimizi zayıflatıyor” dedi.
Bu şartlarda Suriyeli ayakkabı üreticileriyle rekabet edemeyen Türk ayakkabı üreticilerinin yüzde 60’ının sektörden çekilmek zorunda kaldığını anlatan Başkan Ata, İzmir'in sektörde bir gerileme yaşandığını da dile getirdi.
TÜRK ÜRETİCİLER, REKABET EDEMEZ HALE GELDİ
“Suriyeliler ile rekabet etme şansımız hiç kalmadı. Odamıza kayıtlı 39 Suriyeli patron var. Bir kısmı da Ticaret Odası’na kayıtlı. İzmir, ayakkabı üretiminde Türkiye’nin ikinci büyük noktasıydı. Fakat son dönemlerde gerilemeye başladık. Suriyeliler ile ilgili büyük sıkıntı var. 2012’de ülkemize geldiler ve işçi olarak çalışmaya başladılar. Sonra işçilikten işverenliğe, patronluğa geçtiler. İşçi olarak sektörümüze giren Suriyelilerin yüzde 40’ı patron oldu. Aslında bu durum çok da tuhafımıza gitmesin. Bizim vatandaşlarımız da 60’lı, 70’li yıllarda Almanya’ya işçi olarak gittiler, çoğu orada işveren oldu. Ayakkabıcılar Sitesi içerisinde bir noktada Zenci Pazarı kuruluyor. Sektörümüzde elemana ihtiyacı olan kim varsa, oraya gidiyor, ihtiyacına göre eleman seçiyor, çalıştırıyor. Türk üreticiler, Suriyeliler ile rekabet edememenin yol açtığı sıkıntılarla boğuşuyor.”
EVCİMEN: İHTİYAÇ DURUMUNDA ZENCİ PAZARI'NDAN ELEMAN ALIYORUZ
50 yıldır sektörde faaliyet gösteren 69 yaşındaki firma sahibi Güngör Evcimen, Suriyeli ayakkabıcılarla rekabet edebilmek için Suriyeli çalıştırmak zorunda kaldığını, ihtiyaç durumunda toplanıp iş bekleyen Afrika ülkelerinden işçilerin yer olduğu Zenci Pazarı'ndan eleman alındığını da söyledi.
Evcimen, şu görüşlere yer verdi:
“İhtiyaç durumunda, sitede bir yerinde toplanıp iş bekleyen Afrika ülkelerinden işçilerin yer olduğu Zenci Pazarından eleman alma durumu oluyor. Bu pazarda kadın işçiler de oluyor. Günlük 250 ile 400 lira arasında ücretle çalışıyorlar. Taşıma, nakliye işlerinde de yardımcı oluyorlar. Sitemizde 823 atölye ile birlikte toplamda 2 bin civarında dükkan var. Fason üretim yapan firmalar, sigortasız işçi çalıştırdığı, vergiden avantajlı olmaları nedeniyle ayakkabıyı ucuza mal eden Suriyeli ayakkabıcılardan alım yapıyor. Biz de Suriyelilerle rekabet edebilmek için Suriyeli çalıştırmak zorunda kalıyoruz.”